Andrzej Pieczyński: Kiedyś gnało mnie gdzieś dalej. Zmieniłem się i ja, i Pobiedziska

Urodził się Pan w Pobiedziskach i po latach do nich wrócił. To dość nietypowe - zwykle z takich małych miejscowości artyści uciekają i nie chcą wracać.
Andrzej Pieczyński: Można powiedzieć, że zarówno w pewnym sensie uciekłem z tej miejscowości i w pewnym sensie do niej wróciłem. Może to i nietypowe. Pobiedziska, do których wróciłem, to nie jest miasteczko, z którego wyjeżdżałem wiele lat temu. Dużo się tutaj zmieniło. Zmieniło się też, i we mnie, i w ludziach, których pamiętam. Obecne Pobiedziska to inna rzeczywistość. Los wprawdzie wymógł na mnie decyzję zmiany ostatniego miejsca zamieszkania, ale w istocie nie miałem żadnego specjalnego powodu, żeby zamieszkać tu, a nie gdzie indziej, ale też nie znalazłem żadnego sensownego argumentu, żeby tego nie zrobić. Zatem przyjechałem i jestem. Skupiłem się na pozytywach tej decyzji. A to, co cenne, to właśnie pamięć moich wspomnień, konfrontacja z pamięcią innych o tych samych zdarzeniach, początki dzieciństwa i fantastyczna przyroda, lasy i jeziora, więc niemało.

Co znalazł Pan tutaj, czego nie było w innych miastach?
Andrzej Pieczyński: Właśnie tę niezwykłą konfrontację we mnie: przeszłości z dniem dzisiejszym. Niby idę jedną ulicą, a w rzeczywistości przechodzę dwiema ulicami. Tamtą sprzed lat i obecną, już asfaltową, na przykład. To samo jest z domami i ludźmi, których codziennie spotykam. Ale jest też sprawą oczywistą, że Pobiedziska mają swoją odczuwalną specyfikę. Pobiedziska mają poczucie odrębności, to jest zauważalne i też przeze mnie rejestrowane. I to też znalazłem, odkryłem dla siebie. W innych miejscach tego tak bym nie odczuł.

Pobiedziska się aż tak bardzo zmieniły? Jak Pan je pamięta z dzieciństwa?
Andrzej Pieczyński: Bogactwo moich odczuć przekracza rozmiary tego wywiadu ale, żeby krótko: Bogiem a prawdą, ani architektonicznie, ani estetycznie, aż tak bardzo się nie zmieniły. Domy stoją, jeziora nie wyschły, lasy rosną i są tam gdzie były. Owszem, Pobiedziska są większe, ładniejsze, mają lepsze drogi i bardziej pomalowane domy, ale w większości jest podobnie. To ja się zmieniłem. W dzieciństwie nie podobało mi się to, gdzie się urodziłem. Mówię o przestrzeni miejskiej. Wtedy zawsze mnie gnało do czegoś dalej, co jest niewidoczne, czego nie widzę, nie znam, ale odczuwam jako bardziej interesujące. Po latach, gdy człowiek wraca już z pewnym bagażem, to miasteczko, nawet jeśli je nazwalibyśmy umownie prowincjonalnym, już nie szkodzi, nie zagraża, przeciwnie - sprzyja i buduje.

Pana działalność w Pobiedziskach to chyba coś więcej niż potrzeba osobista. Jest Pan przecież prezesem Fundacji Scena Pobiedziska. Czym zajmuje się Pana fundacja?
Andrzej Pieczyński: Fundacja Scena Pobiedziska skończyła już pięć lat. Skupiamy się na wzbudzeniu w mieszkańcach własnych potrzeb kulturowych. Założyliśmy sobie dalekosiężne plany, o których jeszcze nie wspomnę, by nie zapeszyć, ale już zajmujemy się organizacją koncertów poezji patriotycznej, wyjazdów Zespołu Pieśni i Tańca Wiwaty na międzynarodowe festiwale, muzyką, nagraniami i wydawaniem płyt, Salonami Poezji Czytanej, spektaklami teatralnymi, organizowaniem wycieczek, rajdami rowerowymi, przeglądami zespołów muzycznych itd.

W jednym z wywiadów powiedział Pan, że coraz częściej dzisiaj gra się spektakl, wychodzi i nie robi się już nic razem - nie rozmawia, nie przeżywa wspólnie pracy. Ściągnęła Pana tu tęsknota za tworzeniem czegoś wspólnie?
Andrzej Pieczyński: Tak, ten świat, o którym mówimy najchętniej w czasie przeszłym - odszedł, ale ja do niego wracam nie tylko z ogólnie rozumianego sentymentu dla przeszłości. Kiedyś praca w teatrze nie dzieliła mojego życia na zawód i fajrant. Teatr był miejscem wielkiego dyskursu i fundamentalnych pytań, żyliśmy jego głębokimi ideami flancowanymi w sposób naturalny - w życie. Dzisiaj galop codzienności i cywilizacyjna tandeta chce nam wmówić, że to gadżety i trendy są koniecznym etosem, a posiadanie - obowiązkową kwalifikacją moralną.

Zaskoczyło mnie to, że mimo że zagrał Pan w wielu filmach, powiedział Pan kiedyś, że film jest jarmarczny, a teatr jest poważną sztuką. Naprawdę Pan tak uważa?
Andrzej Pieczyński: Tak uważam, ale trzeba ostrożnie oddzielić dwie rzeczywistości. Doceniam nośność tego medium jakim jest film - są dzieła wybitne i bezdyskusyjnie wartościowe. Epitet jarmarczności dotyczy zawężonej perspektywy widzenia aktora. Aktor filmowy jest niewielkim trybem w ogromnej machinie kina. W sytuacji improwizowanej rzeczywistości wypowiada nierzadko korygowane na kolanie teksty - nie ma poczucia ani ciągłości myśli, ani świadomości efektu. Natomiast teatr, w którym przez średnio trzy miesiące pracy nad spektaklem, przychodzi się nam komunikować ze sobą słowami Szekspira, Moliera, Herberta czy Becketta, jest sprawą jak najbardziej poważną, dającą szansę usłyszenia drugiego człowieka a nadto siebie samego. Tylko w takich okolicznościach można zadać i - przy odrobinie szczęścia - uzyskać odpowiedź na jakieś ważne pytanie.

Grał Pan w filmach sensacyjnych, a później powiedział Pan, że nie chce grać ról, które wywołują złą energię. Co to znaczy?
Andrzej Pieczyński: Rzeczywiście, nie jestem entuzjastą zła w jakiejkolwiek postaci i nie znam też nikogo wokół mnie, kto byłby apologetą podobnej wibracji. Żeby nie wchodzić w armaturę pachnącą ezoteryką, odwołam się do racjonalnego argumentu z fizyki, która w sposób oczywisty mówi, że wszystko jest energią, a energia nie ginie. I podobnie zło, tak jak kamień wrzucony do wody - powoduje na niej rozchodzące się kręgi - nie znika. Zło podlega podobnej propagacji. Zatem jeśli konieczność nie zmusza mnie do takich decyzji, to staram się nie wrzucać kamieni do wody.