Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Badania profilaktyczne dla kobiet. Nowoczesna Podstawowa Opieka Zdrowotna

Materiał Partnera
Katarzyna Białasiewicz/iStock
O zdrowie trzeba dbać, dopóki jeszcze dopisuje. Kobiety poddają się badaniom chętniej i bardziej sumiennie niż mężczyźni. Ale i tak statystyki zgłaszalności nie są zadowalające. Przedstawiamy listę badań profilaktycznych, o których powinna pamiętać każda Polka.

Wbrew powszechnej opinii, to nie mężczyźni, ale właśnie kobiety w naszym kraju częściej umierają na zawał serca i inne choroby układu krążenia: na chorobę niedokrwienną serca, ostry zawał serca, choroby naczyń mózgowych czy miażdżycę. Schorzenia sercowo-naczyniowe są w przypadku Polek zabójcą numer jeden - odpowiadają za 52 procent zgonów. Drugie miejsce zajmują choroby nowotworowe. Wśród nich prym wiedzie rak płuca. To konsekwencja nałogu tytoniowego. O ile odsetek palaczy wśród mężczyzn spada, to liczba palących kobiet w naszym kraju niestety nie maleje. Następne pozycje na liście raków powodujących zgony kobiet zajmują: rak piersi, rak jelita grubego, a rak szyjki macicy plasuje się niżej w tym rankingu.

Najpierw do lekarza POZ

Jeszcze kilka lat temu na raka umierały panie w wieku 55-59 lat, teraz jest to w coraz większym stopniu przyczyna śmierci kobiet już po trzydziestce. To pokazuje, że badania profilaktyczne powinny wykonywać już panie młode, nawet jeśli nic im nie dolega i są w dobrej kondycji.
Warto zapisać się na wizytę kontrolną do swojego lekarza POZ. Przeprowadzi on pogłębiony wywiad, zada pytania dotyczące trybu życia, przebytych chorób i operacji, schorzeń występujących wśród krewnych. Oceni też ogólny stan zdrowia pacjentki. Warto zadać lekarzowi wszystkie pytania dotyczące profilaktyki. To on najlepiej doradzi, które z wymienionych poniżej badań wykonać w pierwszej kolejności. Wypisze też skierowania. Pamiętajmy, że na kontrolne wizyty do lekarza POZ nawet zdrowe osoby powinny chodzić raz na 2-3 lata.

Raz w roku do ginekologa i na cytologię

  • Ogólne badanie ginekologiczne trzeba wykonywać co najmniej raz w roku od momentu rozpoczęcia życia płciowego. Umożliwia ono lekarzowi ocenę stanu narządów rodnych, wykrycie ewentualnych schorzeń, np. stanów zapalnych pochwy, jajników lub macicy, nieprawidłowości budowy oraz zmian nowotworowych narządu rodnego. W czasie wizyty ginekolog powinien też przeprowadzić badanie palpacyjne piersi kobiety i ewentualnie pobrać materiał do cytodiagnostyki z szyjki macicy.
  • Cytologia jest podstawowym badaniem przesiewowym wykorzystywanym w diagnostyce raka szyjki macicy, który odpowiednio wcześnie zdiagnozowany jest prawie całkowicie wyleczalny. Każda kobieta w wieku 25-59 lat może wykonać je za darmo, co trzy lata, w ramach „Populacyjnego programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy”. Nie jest potrzebne skierowanie.

  • USG narządów rodnych to kolejne badanie, na które skierowanie powinien wypisać opiekujący się kobietą ginekolog. Do 50. roku życia trzeba je robić co 3-5 lat, później co 2-3 lata. Wykrywa ono i umożliwia ocenę ewentualnych zmian w narządzie rodnym: guzków, torbieli jajników, mięśniaków macicy, wykrycie zmian nowotworowych. Przy okazji pozwala także zdiagnozować kamicę nerkową, choroby trzustki, wątroby, dróg żółciowych, nerek i pęcherza moczowego.

Właściwe dbanie o piersi

Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór w Polsce. Dawniej dotyczył głównie kobiet między 50. a 70. rokiem życia. Dziś coraz częściej chorują kobiety 40-letnie, a nawet przed trzydziestką. Mimo że ten rak zajmuje pierwsze miejsce na liście najbardziej powszechnych nowotworów u pań, to już nie jest zabójcą numer jeden. To świadczy o tym, że medycyna potrafi skutecznie leczyć tę chorobę. Śmiertelność z jej powodu wyraźnie spada z biegiem lat. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie raka piersi, co umożliwia całkowite wyleczenie.

  • Samobadanie piersi to podstawowa metoda profilaktyki wykonywanej systematycznie w domu. Trzeba wyrobić sobie nawyk samobadania piersi raz w miesiącu od 20. urodzin do końca życia. Taka częsta kontrola piersi sprawia, że kobieta dobrze je pozna i będzie w stanie wykryć pojawiające się zmiany – torbiele, zgrubienia, guzki, ale także wyciek z brodawki czy wciągnięcie lub przebarwienie skóry.

  • USG piersi – od 20. roku życia, gdy rozpoczynamy comiesięczne samobadanie piersi, przynajmniej raz nad dwa lata należy też wykonać badanie USG. Kiedy skończymy trzydzieści lat, to badanie USG optymalnie jest wykonywać przynajmniej raz do roku, a po czterdziestce USG raz na pół roku. Powyżej pięćdziesiątki USG robi się co 2-3 lata. Badanie to jest ważne, gdyż wykrywa bardzo małe guzki, niewyczuwalne podczas samobadania piersi.

  • Mammografia – umożliwia ona rozpoznanie nowotworu piersi na bardzo wczesnym etapie. Pozwala też wykryć tzw. zmiany przedrakowe, które mogą rozwinąć się w nowotwór piersi. Trzeba pamiętać o robieniu tego badania począwszy od 40. roku życia co 2-3 lata (a między tymi badaniami USG piersi co pół roku). Kobiety między 50. a 69. rokiem życia mają możliwość wykonania bezpłatnej mammografii raz na 2 lata, a nawet częściej, jeśli należą do którejś z grup ryzyka (np. przypadki raka piersi wśród spokrewnionych kobiet, obecność mutacji genetycznych podwyższających ryzyko tej choroby). Nie jest wymagane skierowanie.

Inne badania dla wszystkich

Kobiety nie powinny zapominać też o innych badaniach profilaktycznych, które obowiązują wszystkich dbających o siebie i świadomych ludzi, bez względu na płeć. Co roku należy wykonać: pomiar ciśnienia tętniczego krwi, EKG, badanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi, badanie poziomu glikemii na czczo, badanie ogólne krwi i moczu, badanie kału na krew utajoną oraz badanie okulistyczne. Częściej trzeba to robić, jeśli pacjent znajduje się w grupie ryzyka. Wówczas lekarz POZ określi właściwą częstotliwość danego badania. Poinformuje też, jak często powinniśmy w określonym wieku i stanie zdrowia wykonywać inne badania profilaktyczne: prześwietlenie klatki piersiowej, kolonoskopię, oznaczenie poziomu hormonów tarczycy, badanie słuchu czy spirometrię. Wypisze też skierowania na nie. Do lekarza POZ warto chodzić nie tylko wtedy, gdy pojawią się jakieś dolegliwości, lecz także na wizyty kontrolne, gdy jesteśmy zdrowi, ale chcemy się przebadać profilaktycznie.

KOMENTARZ SPECJALISTY

Drogie Panie! Specjalista medycyny rodzinnej to lekarz którego powinnyście szukać w swoich przychodniach. 
To specjalista od dzieci i dorosłych od małych dzieci i tych większych (wiecie kogo mam na myśli, prawda?)
Ale jak już o wszystkich zadbacie, a nawet i wcześniej zadbajcie o siebie.
Cytologia, mammografia, dsm i EKG, a może RTG, a na pewno lipidogram, glikemia – usystematyzuje to wasz lekarz rodzinny.
Zbada, doradzi, omówi, zleci, skieruje. Po co czekać w kolejkach do specjalistów ? Ten specjalista (niedoceniany!) jest w POZ. Często wystarczy szczera rozmowa o zdrowiu, czasem wysokospecjalistyczne badanie. Doradzimy co zrobić. Jesteśmy tuż obok w przychodni. Poszukajcie.

 

Badania profilaktyczne dla kobiet. Nowoczesna Podstawowa Opieka Zdrowotna

Michał Sutkowski 
Specjalista Medycyny Rodzinnej  i Chorób Wewnętrznych
Prezes Warszawskich Lekarzy Rodzinnych 
Rzecznik Prasowy KLRwP 

Cykl powstał we współpracy z Ministerstwem Zdrowia

Badania profilaktyczne dla kobiet. Nowoczesna Podstawowa Opieka Zdrowotna

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Badania profilaktyczne dla kobiet. Nowoczesna Podstawowa Opieka Zdrowotna - Echo Dnia Świętokrzyskie

Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski