Dla jednych wyścig o to, kto ma dłuższego, dla innych znak rozwoju. Jak sądzicie? Oto lista najwyższych budynków w Polsce

Wysokie budynki od tysięcy lat rozpalały wyobraźnię człowieka. Piramidy w Gizie - Cheopsa (147 m) i Chefrena (138 m) - wzniesiono ponad 4500 lat temu! Stumetrową latarnię w Aleksandrii wzniesiono ponad 2200 lat temu! W średniowieczu trwał prawdziwy wyścig na najwyższą wieżę kościelną - we włoskiej Cremonie ponad stumetrową wieżę ukończono już w 1309 r. Przebiła ją szybko, bo już w 1311 r. aż 160-metrowa wieża katedry w angielskim Lincoln, ale jej iglica zawaliła się w 1549 r. Wyższego budynku na świecie nie wzniesiono przez kolejne ponad 300 lat! W takiej sytuacji najwyższa w Europie aż do końca XIX w. była 142,5-metrowa wieża katedry w Strasburgu.

Wysoko budowali włoscy mieszczanie - w samej Bolonii w XII-XIII było niemal 100 przekraczających 60 m wież mieszkalnych, spośród których najwyższa sięgnęła aż 97 metrów i zachowała się do dziś (nota bene ciekawe jak wielu ich właścicieli cieszyło się "widokiem z okna apartamentu na ostatnim piętrze", na które prowadziło zapewne setki schodów). W północnej Europie bogaci mieszkańcy Flandrii i Walonii stawiali (zazwyczaj świeckie) dzwonnice, których wysokość też sięgała niemal 100 metrów (W Gandawie - 91, w Brugii - 83 m, ale bez zawalonej i nigdy nie odbudowanej iglicy). Wysoko budowano w Edynburgu (tamtejsze średniowieczne kamienice miały nawet 14 kondygnacji!) czy w jemeńskim Szibamie.

Na ziemiach Królestwa Polskiego najwyższym budynkiem była najprawdopodobniej wieża nieistniejącej fary poznańskiej pw. św. Marii Magdaleny, która najprawdopodobniej przekraczała 100 metrów (niektórzy przypisują jej wysokość 114 m).

Era wieżowców, jakie znamy obecnie, rozpoczęła w Stanach Zjednoczonych wraz z wykorzystaniem stalowego szkieletu konstrukcyjnego. Za pierwszy wieżowiec w dzisiejszym rozumieniu uznaje się budynek Flatiron w Nowym Jorku, który w 1902 r. wzniósł się na 87 metrów, choć już w 1895 r. w Nowym Jorku ponad 100 metrów przekroczył wielki gmach pod numerem 100 na Broadway'u.

Pierwszym wieżowcem w Polsce był gmach warszawskiej PAST-y, ukończony w 1908 r. i sięgający 51,5 metra. W 1934 r. w Katowicach ukończono 62-metrowy Drapacz Chmur, a w Warszawie 66-metrowy Prudential. W tym czasie w Europie zbliżano się już do wysokości 100 m - Edificio Telefónica w Madrycie sięgnął 89 m w 1929 r., a Boerentoren w Antwerpii 87,5 m w 1932 r. Pierwszy europejski wieżowiec przekraczający 100 metrów - Torre Piacentini w Genui - ukończono w 1940 r. Na świecie rządzili jednak Amerykanie - ukończony w 1931 r. Empire State Building w Nowym Jorku liczył wraz z iglicą astronomiczne 443,2 metry!

Pierwszym wieżowcem w Poznaniu miał zostać gmach PKO BP przy placu Wolności, ale rada miasta nie zgodziła się, by biurowiec przekraczał ustaloną w planie przestrzennym maksymalną wysokość 17,5 metra, wybudowano go więc w latach 1935-1937 bez wieży.

Po II wojnie zakochali się w wieżowcach architekci radzieccy. "7 sióstr" - socrealistycznych wieżowców wybudowanych w Moskwie w latach 1947-1957 - wzniosło się na 136 do 240 metrów! "W prezencie" Warszawa otrzymała utrzymany w tej samej stylistyce Pałac Kultury i Nauki (237 m) - aż do 1990 r. drugi najwyższy budynek Europy. Zachód Europy zaczął rywalizować ze Wschodem dopiero w latach 70., a rekordowy do tej pory gmach główny Uniwersytetu Moskiewskiego przebił dopiero 256-metrowy Messeturm we Frankfurcie nad Menem z 1990 r. W 1997 r. wieżowiec Commerzbanku we Frankfurcie jako pierwszy w Europie sięgnął 300 metrów. Potem pałeczkę pierwszeństwa przejęli ponownie Rosjanie - z 11 wyższych budynków aż 9 powstało w Moskwie i Petersburgu. To właśnie nad Newą wznosi się najwyższy budynek Europy - 462-metrowy Łachta Centr, oddany do użytku w 2018 r.

Tymczasem w Stanach Zjednoczonych w latach 70. przekroczono 500 metrów - wpierw w 1972 r. w Nowym Jorku, gdy północna wieża World Trade Center wzniosła się z iglicą na 526,8 metra, a dwa lata później w Chicago, gdy iglice Sears Tower (obecnie Willis Tower) sięgnęły 527,3 metra.

Lata 90. oznaczały jednak początek dominacji Azji w wyścigu wysokości. W 1996 r. wieże Petronas w Kuala-Lumpur w Malezji przebiły (wysokością dachu, nie iglicy) nowojorskie WTC, a w 2004 r. Taipei 101 na Tajwanie przekroczył wysokością dachu 500 metrów. Wreszcie w 2010 r. Burdż Chalifa w Dubaju wzniósł się na niebotyczne 828 metrów (621,3 m do wysokości dachu) i stał się najwyższą konstrukcją wzniesioną kiedykolwiek przez człowieka. Wcześniej ten tytuł dzierżył maszt radiowy Programu I Polskiego Radia w Konstantynowie, który w 1974 r. osiągnął 646,38 m.

Najprostsza definicja to wysoki budynek wzniesiony w celu przebywania w nim ludzi - co wyłącza m.in. maszty radiowo-telekomunikacyjne, kominy, ale też wieże telewizyjne czy kościelne. Według Amerykanów - swego czasu królestwa wieżowców - wieżowiec powinien mieć co najmniej 150 metrów wysokości. W innych regionach świata ta granica może być niższa. Dla przykładu w polskich przepisach budowlanych wysokościowcami są budynki przekraczające 18 kondygnacji i 55 m, wobec których zastosowanie mają odrębne przepisy.

W Europie, patrząc lokalnie, trudno pomijać w rankingach najwyższych budynków wieże kościelne czy telewizyjne, które mają i miały gigantyczny wpływ na panoramę (lub z angielskiego - skyline) miast. Berlińska wieża telewizyjna na Alexander Platz jest jednym z najważniejszych budynków w panoramie Berlina, a wieża na Żiżkowie - czeskiej Pragi. Są dla tych miast równie ważne i równie mocno przyciągają wzrok co wieże czy kopuły kościołów, a często bardziej niż miejscowe wieżowce.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]