Felieton Jana Wójcika: Czy przyjmować imigrantów? Coraz więcej wątpliwości

Liberalny premier Kanady Justin Trudeau w 2015 roku prowadził kampanię wyborczą pod hasłem „Because it’s 2015” (Ponieważ mamy 2015 rok). Slogan wziął swój początek z odpowiedzi Trudeau na pytanie, dlaczego parytety płci w rządzie są dla niego ważne i wkrótce stał się wyjaśnieniem dla każdej postępowej idei. Znaczył mniej więcej tyle, że o pewnych sprawach w XXI wieku dyskutować już nie wypada.

W tym samym czasie po naszej stronie Atlantyku rozgrywała się tragedia masowego ruchu migracyjnego szlakiem śródziemnomorskim oraz przede wszystkim bałkańskim. Tu również w dyskusji w głównym nurcie dominowało podejście podobne do kanadyjskiego. Kto kwestionował politykę otwartości trafiał na margines. Miało to wymiar zarówno personalny i polityczny, jak też i dotyczący całych państw, takich jak Polska i inne kraje Grupy Wyszehradzkiej.

Dzisiaj stoimy wobec kolejnego nasilenia imigracji do Europy. Wydarza się to przede wszystkim z powodu sytuacji gospodarczej wywołanej pandemią w krajach Afryki Północnej i konfliktami w Afryce Subsaharyjskiej, oraz wycofaniem się wojsk NATO z Afganistanu. Wzrost liczby nielegalnych przekroczeń granicy obserwujemy nie tylko we Włoszech czy na Wyspach Kanaryjskich, ale także na Litwie i w Polsce. Podejście rządów państw unijnych do tego wyzwania jest jednak zasadniczo odmienne niż przed sześciu laty.

W tym tygodniu ujawniono list sześciu krajów unijnych - Austrii, Belgii, Danii, Grecji, Holandii i Niemiec - skierowany do Komisji Europejskiej, w którym ministrowie spraw wewnętrznych domagają się kontynuowania deportacji do Afganistanu, mimo coraz silniejszej ofensywy talibów. Ministrowie obawiają się, że wstrzymanie procesu powrotów wyśle mylny sygnał do Afgańczyków, iż w Europie znajdą stałe miejsce pobytu, co z kolei wywoła falę migracyjną.

W lipcu kanclerz Austrii Sebastian Kurz stanowczo wypowiadał się dla niemieckiego "Bilda", że prawo do ochrony nie oznacza wybierania sobie przez imigrantów dowolnego kraju w Europie. Duńscy socjaldemokraci wprowadzają ostrzejsze prawa dotyczące starania się o azyl, włącznie z koniecznością oczekiwania poza Danią na rozpatrzenie wniosku. UE udało się wywrzeć presję na Irak, żeby zawiesił połączenia lotnicze z Mińskiem, skąd imigranci próbowali potem dostać się nielegalnie na Litwę i do Polski. Trwają unijne prace nad umowami z Libią i Tunezją, by ograniczyć migrację.

Nie mam wątpliwości, że mimo tego nie zabraknie głosów osób, które oskarżając decydentów o tragiczną śmierć ludzi na morzu, jednocześnie nie przedstawią żadnych trwałych i zrównoważonych rozwiązań, co psuje debatę na ten trudny temat.

Kraje europejskie, jak widać, zauważyły już ograniczenia polityki otwartych drzwi i w mniejszym stopniu będą zważać na takie głosy. Dlaczego? Ponieważ mają negatywne doświadczenia. Ponieważ obawiają się wzrostu przestępczości, problemów z integracją i wchodzeniem na rynek pracy, wzmocnienia skrajnych opcji politycznych czy obciążenia, jakie generuje to dla systemu. Ponieważ to już nie jest 2015.

Jan Wójcik
Fundacja Instytut Spraw Europejskich