IMIENINY POZNANIA: Postawili na transport publiczny, bo to krwiobieg Metropolii Poznań

Budowa zintegrowanego systemu transportu zbiorowego na obszarze aglomeracji poznańskiej rozpoczęła się od utworzenia Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu i wprowadzeniu karty PEKA (Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna). ZTM negocjował porozumienia z gminami, które były zainteresowane wspólną komunikacją i gotowe dokładać się do jej funkcjonowania.

Takie umowy transportowe podpisano z gminami: Czerwonak, Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Luboń, Mosina, Murowana Goślina, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnica, Suchy Las, Swarzędz, Szamotuły, Tarnowo Podgórne, Duszniki i Kaźmierz, Zaniemyśl. Dzięki temu osoby, mieszkające na ich terenie oraz odprowadzające podatek PITw Poznaniu lub w tych gminach mają prawo do biletu metropolitalnego, za który płacą mniej. Pozwala on im dowolnie się przesiadać z autobusu na tramwaj bez względu na to, który z przewoźników obsługuje daną linię, a jest dziewięć firm transportowych. Na terenie Poznania obowiązuje strefa taryfowa „A”, poza miastem znajdują się strefy „B”, „C” i „D”.

W grudniu 2012 r. został wprowadzony bilet Bus-Tramwaj-Kolej (BTK), który dostępny jest w formie papierowej. Jest to wspólna inicjatywa ZTM, Kolei Wielkopolskich i Przewozów Regionalnych. Kupując ten bilet, pasażer dojeżdża do Poznania pociągiem, a po mieście podróżuje autobusami i tramwajami. Obszar, na którym obowiązuje BTK, podzielono na siedem stref (od A do G), znajdują się w nich m.in. Jarocin, Gniezno, Września, Czempiń, Oborniki, Nowy Tomyśl , Rogoźno czy Wronki.

Na tym rozwiązaniu skorzystali też posiadacze „sieciówek” na karcie PEKA, którzy na terenie Poznani mogą jeździć pociągami Polregio i Kolei Wielkopolskich. Dotyczy to stacji PKP z nazwą Poznań i Kiekrz. Kolejną zachętą do korzystania z komunikacji miejskiej w Poznaniu mają być parkingi P&R (parkuj i jedź). Pierwszy z nich powstał w pobliżu przystanku „PST Szymanowskiego”. Bilet parkingowy upoważnia do korzystania z autobusów i tramwajów za darmo. Z kolei osoby, które wykupiły „sieciówkę” nie zapłacą za pozostawienie auta na takim parkingu. Jeszcze w tym roku w Poznaniu mają być oddane do użytku kolejne, trzy parkingi P&R – przy stacji kolejowej w okolicach Biskupińskiej, rondzie Starołęka i przy ul. św. Michała.

Kolej metropolitalna

Nie ma wątpliwości, że Poznańska Kolej Metropolitalna może być powodem do dumy. To jedno z największych tego typu przedsięwzięć w kraju. Niewielu dziś pamięta, że w 2013 r. pod tym projektem podpisali się: Metropolia Poznań, Poznań, 24 samorządy lokalne oraz województwa wielkopolskiego, PKP PLK, Centrum Badań Metropolitalnych UAM, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Koleje Wielkopolskie oraz stowarzyszenia - Sołtysów Województwa Wielkopolskiego i My-Poznaniacy.

W 2017 r. z samorządem województwa oraz gminami położonymi wzdłuż dziewięciu linii kolejowych uzgodniono zasady współfinansowania połączeń PKM. Pierwsze umowy, dotyczące dofinansowania zwiększonej liczby połączeń podpisano wiosną 2018 r., uroczysta inauguracja odbyła się 25 maja, a 10 czerwca odbyły się pierwsze kursy na liniach między Poznaniem a Nowym Tomyślem, Wągrowcem, Jarocinem i Grodziskiem Wielkopolskim. Trasę zaczęły obsługiwać 23 pary pociągów (po trzy dodatkowe na każdej z tej linii w stosunku do tego co było wcześniej). Dzięki temu w godzinach szczytu składy jeździły co 30 minut.

We wrześniu tego samego roku PKM uruchomiła połączenia z Poznania do Swarzędza, a rok później do Kostrzyna.
Pod koniec ubiegłego roku gminy położone wzdłuż linii kolejowych z Poznania do Obornik, Gniezna i Wrześni zobowiązały się do dopłacania zwiększonej liczb połączeń. Dzięki temu od 2 stycznia większa liczba pociągów wyruszyła na te trasy. W ten sposób PKM funkcjonuje już na siedmiu z dziewięciu linii Poznańskiego Węzła Kolejowego.

Trwają prace nad przywróceniem połączenia kolejowego pomiędzy Śremem a Czempiniem, które w przyszłości ma funkcjonować w ramach Poznańskiej Kolei Metropolitalnej. W 1995 . na trasie Śrem – Czempiń zostały zawieszone przewozy pasażerskie, a w 2002 r. zapadła decyzja o likwidacji linii kolejowej.

Stowarzyszenie Metropolia Poznań aktywnie włącza się w doprowadzenie do budowy trzeciego toru na odcinku Poznań Wschód - Poznań Główny co staje się koniecznością, jeśli ma być zwiększona częstotliwość kursowania PKM.
Uruchomieniu PKM towarzyszą również inwestycje okołodworcowe. Do 2023 r. na terenie Metropolii Poznań mają powstać 63 parkingi P&R na ponad 4 tys. miejsc postojowych, 74 parkingi B&R (dojazd rowerem i przesiadka na inny środek komunikacji publicznej), 37 inteligentnych systemów informacji pasażerskiej oraz 55 zintegrowanych węzłów przesiadkowych.

Obwodnica towarowa

W ubiegłym roku Poznań, samorząd województwa wielkopolskiego, Stowarzyszenie Metropolia Poznań podjęli współpracę z PKP PLK, której owocem ma być modernizacja obwodnicy towarowej celem dostosowania jej także do ruchu pasażerskiego. Kolej ma szansę uzyskać dofinansowanie unijne na modernizację obwodnicy towarowej, ale pod warunkiem, że tory będą również służyć pociągom pasażerskim.

Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania wskazuje, że PKP PLK koncentruje się na modernizacji linii i budowie peronów, natomiast miasto na układzie drogowym, parkingach i przystankach komunikacji miejskiej w rejonie peronów. – Tylko takie powiązanie infrastruktury kolejowej z miejską ma szanse powodzenia – uważa prezydent Wiśniewski.
Na obwodnicy zaplanowano siedem przystanków kolejowych: Franowo, Kobylepole Zieleniec, Koziegłowy, Naramowice, Uniwersytet oraz Piątkowo.

Walka o przetrwanie PKS-u

PKS-y upadają jeden po drugim i na nic stał się rządowy program wsparcia firm przewozowych, których koszty rosną w szybkim tempie.

Straty przynosi także poznańska spółka. Prezydent Poznania stwierdził, że miasto musi do niej dopłacać, bo 90 proc. połączeń jest nierentownych. W ubiegłym roku zapowiedział, że zlikwiduje poznański PKS, jeśli samorządy się nie dołożą do jego działalności.

Zadania ratowania firmy podjął się Jan Grabkowski, starosta poznański. Lekarstwem ma być utworzenie związku powiatowo-gminnego, który w przyszłości przejąłby PKS. W ten sposób zainteresowane samorządy wspierałyby finansowo przewoźnika. Nie wszędzie bowiem dojeżdżają autobusy miejskie, czy przebiega linia kolejowa. Tylko na terenie powiatu poznańskiego wykluczonych transportowo jest około 80 miejscowości. Idea jest taka, aby ich mieszkańców dowozić przede wszystkim do węzłów przesiadkowych zlokalizowanych przy liniach Poznańskiej Kolei Metropolitalnej.

Jesienią starosta poznański podpisał porozumienie z powiatami – obornickim, międzychodzkim, śremskim, nowotomyskim, kościańskim, podpoznańskimi gminami, Poznaniem i spółką PKS.

Obecna sytuacja wymaga jednak natychmiastowych działań, związek musi powstać szybciej. Dlaczego? Poznański przewoźnik, tak jak inne firmy z tej branży, z powodu koronawirusa znalazł się w poważnych tarapatach. Liczba pasażerów spadła o 90 proc., a wielkość pokrycia kosztów wpływami ze sprzedaży szpadla z 66 do 8,1 proc.

Oczekiwanie na tunel

Jednym z największym zintegrowanych węzłów przesiadkowych jest węzeł Grunwaldzka, który ma powstać w pobliżu stacji kolejowej Poznań Junikowo, po sąsiedzku z Plewiskami. Koszt tego przedsięwzięcia szacuje się na około 100 mln zł. Dotacja w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych ( forma współpracy samorządów współfinansowana ze środków unijnych) wynosi 66 mln zł. Budowę finansuje Poznań, gmina Komorniki i powiat poznański.

Po realizacji inwestycji powstanie bezkolizyjna przeprawa przez tory kolejowe. Samochody, rowerzyści i piesi będą przemieszczać się tunelem pod torami. W pobliżu peronu PKP powstanie parking dla samochodów oraz rowerów i pętla autobusowa, która będzie zlokalizowana w rejonie peronu PKP. Dzięki temu pasażerowie będą mogli łatwo przesiadać się pomiędzy autobusami i pociągami. Przewidziano tutaj również parkingi typu „parkuj i jedź”, na których będzie można pozostawić samochody i rowery. W ciągu ulicy Grunwaldzkiej, na odcinku od Twardogórskiej do Wołczyńskiej, planuje się budowę drogi wraz z chodnikami i ścieżkami rowerowymi. Cały węzeł zostanie dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Tunel pod torami kolejowymi jest bardzo potrzebny. Jego budowa jest oczekiwana nie tylko przez poznaniaków, ale i mieszkańców sąsiednich gmin. Z przeprowadzonych badań wynika, że przejazd kolejowy jest tutaj zamykany średnio co 15 minut, bo dziennie przez stację Poznań Junikowo kursuje 135 pociągów. A biorąc pod uwagę, że w ciągu doby przejeżdża tędy około 10 tys. pojazdów, to łatwo sobie wyobrazić, jakie tutaj tworzą się korki. Jest jeszcze jeden ważny powód. Powstanie tego węzła pozwoli na dalszy rozwój PKM, zwiększenie częstotliwości jej kursowania.

Budują Gdyńską

Węzeł Grunwaldzka to tylko jeden z przykładów dobrej współpracy w ramach aglomeracji, innym może być trwające przebudowa ul. Gdyńskiej w Koziegłowach. Inwestycja obejmuje odcinek od granic Poznania do zjazdu do Centralnej Oczyszczalni Ścieków. Po zakończeniu prac – co ma nastąpić w tym roku – Gdyńska będzie ulicą dwujezdniową z dwoma pasami ruchu w każdym kierunku. Na skrzyżowaniu z Poznańską oraz Piaskową powstaną ronda, wybudowana zostanie droga serwisowa, wjazdy na posesje, chodniki, drogi rowerowe.

Przebudowa Gdyńskiej jest finansowana przez Poznań oraz Unię Europejską. Łączny koszt to ponad 40 mln zł, w tym 12,3 mln zł dotacji. Miasto zobowiązało się do realizacji inwestycji w ramach budowy i przebudowy dróg do spalarni śmieci, która budziła wiele kontrowersji wśród mieszkańców sąsiedniej gminy Czerwonak. Nie jest tajemnicą, że dzięki perswazji starosty poznańskiego i metropolii Poznań dotrzymał słowa.

Wspólne zakupy

Solidarne finansowanie inwestycji, transportu, wspólne projekty i programy wydają się sprawą naturalną. A czy gminy mogą się wybrać razem na zakupy? Mogą i to robią. „Modę” zapoczątkował Poznań w 2010 r., kiedy to razem m.in. z miejskimi spółkami i instytucjami kupił prąd. Powstała wtedy Poznańska Grupa Zakupowa Energii Elektrycznej, która była pierwszą na taką skalę inicjatywą grupowego zakupu w kraju. Widząc to, do inicjatywy przyłączyły się inne gminy, należące do Stowarzyszenia Metropolia Poznań.

W Poznaniu funkcjonują 2 grupy zakupowe, to Grupa Zakupowa Energii Elektrycznej, do której należy Poznań, miejskie jednostki i spółki, a także miasta i gminy, będące członkami Stowarzyszenia Metropolia Poznań oraz Grupa Zakupowa Gazu, która działa od 2014 r. i skupia wyłącznie poznańskie podmioty. W 2017 r. Stowarzyszenie Metropolia Poznań zainicjowało działania, których celem był wspólny zakup gazu. Grupa liczyła 12 podmiotów, w ich kieszeni dzięki temu zostało 180 tys. zł. Rok później do tego grona dołączyło kolejnych dwóch chętnych. W tej grupie były nie tylko samorządy, ale także Zakład Gospodarki Komunalnej w Szamotułach czy instytucje kultury.

W latach 2012-2019 na zakupach energii elektrycznej Grupa Zakupowa Energii Elektrycznej, do której należy Poznań, zaoszczędziła ponad 255 mln zł, natomiast na gazie Poznań i miejskie instytucje – 2,6 mln zł (w latach 2014-2018).