Instrumenty zespołów ludowych. Dudy, kozioł i skrzypce

Dudy są najbardziej charakterystycznym instrumentem muzycznym w Wielkopolsce. Spotkać można je jeszcze tylko na Podhalu i w regionach Żywca. Na dudach dawniej chętnie muzykowano w okolicach Jarocina, Kościana, Gostynia, Leszna, Rawicza, Ostrowa Wielkopolskiego oraz Szamotuł. Dziś natomiast można je usłyszeć wyłącznie w okolicach Nowego Tomyśla i Zbąszynia.

Tradycyjne dudy zbudowane są z czterech części - piszczałki melodycznej, woru, piszczałki burdonowej i mieszka - dymka. Instrument ten jest bardzo trudny do opanowania, jednak jego wyjątkowy dźwięk oraz linia melodyczna sprawiają, że wielu muzyków wciąż chętnie po niego sięga. Dudy są także instrumentem bardzo wymagającym, jeśli chodzi o ich wytworzenie. Konieczny jest tutaj wielki pietyzm i kunszt. Dudy wykonuje się z różnych gatunków drewna - śliwy, wiśni, mahoniu, a nawet hebanu.

Innym charakterystycznym dla Wielkopolski instrumentem jest kozioł. Składa się z tych samych elementów jak dudy, różnica polega jednak na innej budowie piszczałki. W koźle piszczałka jest dłuższa i ma osiem otworów palcowych, o jeden otwór więcej niż w dudach. Dłuższa jest także piszczałka burdonowa. Najbardziej charakterystycznym elementem kozła jest sam wór, nazywany właśnie kozłem. Wykonany jest wyłącznie z koziej skóry z włosiem.

Sztuka gry na tym instrumencie pielęgnowana jest w Zbąszyniu, gdzie odbywają się „Biesiady koźlarskie”. Muzykę wydobywającą się z tego instrumentu można także usłyszeć w Dąbrówce Wielkopolskiej, Nądni oraz Nowym Kramsku.

Wielkopolscy muzycy chętnie sięgali także po skrzypce. Były one bardzo popularne na terenie całego regionu. Po dziś dzień gra się na nich w kapelach ludowych. Bardziej uzdolnieni mieszkańcy wsi wykonywali je samodzielnie na wzór tych wykonywanych w fabrykach, a ich dźwięk niczym nie odbiegał od wykonanych przez profesjonalistów.