Jak przetrwać recesję? Mogą nam w tym pomóc edukacja finansowa i wiedza o finansach osobistych

Autorzy raportu „European Consumer Payment Report 2022” wskazują na działania, które są pomocne w tym, żeby przetrwać recesję. Są to:

• unikanie sięgania po szybkie i drogie pożyczki,
• robienie zakupów w dyskontach,
• oszczędzanie na „czarną godzinę”,
• ograniczenie cyfrowych subskrypcji i innych niepotrzebnych wydatków.

Jak wynika z raportu Intrum, blisko 60% badanych klientów zadeklarowało w ankietach, że chcą pogłębić swoją wiedzę dotyczącą finansów. Chodzi o zrozumienie mechanizmów rządzących pieniędzmi i zjawisk występujących w ekonomii. Może to nas uchronić przed negatywnymi skutkami recesji.

– To świetnie, że jest nas stać na taką refleksję, bo mamy w tym temacie wiele do nadrobienia – co. 3. konsument przyznaje, że nie otrzymał odpowiedniej edukacji, która pozwoliłaby na swobodne i świadome zarządzanie finansami osobistymi – komentuje Jakub Baumgart, ekspert Intrum.

Wysokie stopy procentowe oraz gwałtownie rosnąca inflacja, która przekłada się na wysokie koszty, wymuszają na konsumentach posiadanie odpowiedniego poziomu wiedzy na temat finansów. To wiedza jest gwarancją podejmowania dobrych decyzji. W rzeczywistości Polacy przyznają się do braków w dziedzinie wiedzy finansowej.

– Z naszego badania wynika, że jest też taka grupa konsumentów Polsce, którzy posiadają podstawową wiedzę dotyczącą finansów i w „normalnych” warunkach byłaby ona wystarczająca, ale nie pozwala się odnaleźć w obecnej sytuacji, np. zrozumieć skutków inflacji. Połowa respondentów nie potrafiła odpowiedzieć poprawnie na pytanie na temat wpływu inflacji na ich rachunki za energię. Dlatego kryzys, z którym mamy obecnie do czynienia, aż dla blisko 60% konsumentów stał się motywatorem do uzupełnienia wiedzy na temat finansów – zaznacza Jakub Baumgart, ekspert Intrum.

• Tylko 1/4 respondentów Intrum (26%) przyznaje, że otrzymali świetne wykształcenie w dziedzinie finansów i pewnie zarządzają złożonymi kwestiami dotyczącymi pieniędzy.
• 33% konsumentów twierdzi, że otrzymali odpowiednią dawkę informacji na temat zagadnień związanych z pieniędzmi, która, co prawda pozwala im zarządzać bieżącymi sprawami finansowymi, ale mimo to potrzebują wsparcia, gdy chodzi o bardziej złożone tematy, takie jak np. planowanie emerytury. Więc i w tym przypadku należy uznać, że ta wiedza nie jest pełna.
• Co 3. pytany (31%) przyznaje wprost, że wyposażono go w niewystarczającą wiedzą finansową i przez to musi korzystać z porad innych osób lub czerpać wiedzę z dodatkowych źródeł, by zarządzać swoimi finansami na co dzień.

Jest to potrzebne działanie, biorąc pod uwagę, że 58% osób pytanych osób deklaruje, że są zmartwione wzrostem cen i stóp procentowych, ale nie mają pewności, jak te zmiany przełożą się na ich sytuację finansową.

Niewystarczająca wiedza finansowa nie tylko nie pozwala na dokonywanie odpowiednich decyzji dotyczących pieniędzy „tu i teraz”, ale jej konsekwencje sięgają znacznie głębiej. Badanie Intrum potwierdza istnienie korelacji między brakiem właściwej edukacji a gorszym dobrobytem finansowym.

43% konsumentów w naszym kraju, którzy nisko oceniają swój poziom wiedzy finansowej, spodziewa się, że w ciągu najbliższych 12. miesięcy przynajmniej raz nie uregulują rachunku za media, w porównaniu z 32% osób, które uważają, że otrzymały dobrą edukację we wspomnianym obszarze. 63% ankietowanych w tej grupie uważa, że ich dobrobyt finansowy pogorszył w ciągu z ostatniego roku. Wśród osób, które źle oceniają swoją wiedzę finansową, ten odsetek wzrasta do 81%.

– W przypadku konsumentów, którzy mają 40 czy 50 lat, śmiało można powiedzieć, że nie jest to zapewne pierwszy kryzys finansowy w ich życiu. Oznacza to, że nawet jeżeli nie wynieśli odpowiedniej wiedzy finansowej z domu, to z własnego doświadczenia wiedzą, jakie konsekwencje może nieść wysoka inflacja czy zaciąganie kredytu przy wysokich stopach procentowych – komentuje Jakub Baumgart, ekspert Intrum.

Jak zauważa, zupełnie inaczej jest w przypadku dzisiejszych 20-latków, którzy dorastali w spokojniejszych ekonomicznie czasach, z wyjątkowo niskimi stopami procentowymi, tanimi pożyczkami, itp.

– W ich sytuacji brak posiadania odpowiednich informacji pozwalających podejmować odpowiedzialne decyzje finansowe może mieć zdecydowanie gorsze skutki. Jeden nieodpowiedzialny krok może spowodować, że wkroczą w dorosłość z długami lub przez najbliższą dekadę będą borykać się z problemami finansowymi. To pokazuje, dlaczego edukacja finansowa powinna się rozpoczynać już od najmłodszych lat – tłumaczy Jakub Baumgart

Rodzice ankietowani przez Intrum chcą wziąć na siebie ten obowiązek, może właśnie dlatego, że sami w dzieciństwie nie otrzymali odpowiedniej edukacji finansowej.

• 62% konsumentów deklaruje, że poświęci czas, by pomóc swojemu dziecku/dzieciom zrozumieć podstawowe terminy finansowe i zasady rządząc pieniędzmi.
• 65% chce ostrzec swoje pociechy, by nie wpadały w długi, bo ma to konsekwencje.

Badanie Intrum pokazuje, że wiedzę w dziedzinie finansów czerpiemy przede wszystkim:

• od pracowników banków (28%), którzy doradzają nam doraźne,
• z internetu (26%),
• od niezależnych ekspertów finansowych (23%).