Jubileusz Teatru Ósmego Dnia - 20 lat przy ul. Ratajczaka 44 w Poznaniu [ZDJĘCIA]

W 1989 rok Tadeusz Mazowiecki podczas pobytu we Włoszech spotkał się z Teatrem Ósmego Dnia i zaprosił go do Polski. Oficjalnie ten polityczny gest wkrótce potwierdziła Izabela Cywińska, która była wtedy ministrem kultury.

Zespół wracał do Poznania na raty. Kończył kontrakty na Zachodzie, a w Poznaniu szukał miejsca.

- Jak wróciliśmy, to nie mieliśmy własnego kąta. Wszystko w tym kraju się zmieniło tylko jedno nie - nasz teatr nie miał swojego kawałka podłogi - opowiada Ewa Wójciak.

Podczas obchodzonego w piątek jubileuszu 20-lecia Ośrodka Teatru Ósmego Dnia, Tadeusz Janiszewski przypomniał uchwałę Związku Zawodowego Solidarność działającego w Zakładach Cegielskiego, w której związkowcy domagali się od wojewody, aby dał Ósemkom lokal. Tadeusz na spotkanie przyniósł także odpowiedzi wojewody i jego urzędników… Teatr czekał na swój kawałek podłogi przy ul. Ratajczaka 44 prawie dwa lata.

Miejsce nie wyglądało tak jak dziś. - Ale sprawdziło się - opowiada z przekonaniem Ewa Wójciak. - Idea miejsca była nieodłączna od idei teatru. Jak już się spotkaliśmy, jak się dogadaliśmy, że chcemy robić coś więcej niż teatr, to chcieliśmy stworzyć miejsce alternatywne dla życia. Miała to być kontrpropozycja do tradycyjnych związków. Chcieliśmy stworzyć dom przyjaźni, bo zawsze wierzyliśmy i wierzymy w sens tworzenia związków z wyboru, opartych na przyjaźni ideowej, bezinteresowności… I kiedy to miejsce się nam nadarzyło, od początku wiedzieliśmy, że będziemy chcieli stworzyć tu taki dom, otwarty na innych, na młodych… Ba, zanim dostaliśmy to miejsce, oprócz spektakli prowadziliśmy działalność np. spotkaniową. Pamiętam, że w starej Od Nowie gościliśmy w tym małym pomieszczeniu przy kiblu męskim Mirona Białoszewskiego na wieczorze autorskim…

Nie wszystkim się to podoba…, że Teatr Ósmego Dnia przygotowuje mało premier, mało gra w Poznaniu…. Oponenci twierdzą, że jest to Dom Kultury a nie teatr. Nikt jednak nie chce zauważyć, że zawsze był to nieco inny teatr.

- Dość ważne jest to, że nasze spektakle nie są typowymi produkcjami - zauważa Wójciak. - Są efektem twórczego eksperymentu, poszukiwania… Tymczasem w czasach współczesnych dla niektórych premiera stała się fetyszem. Nikogo nie interesuje, co ona wywołała, na ile ten spektakl jest potrzeby, jak często jest garny. Kiedy zaczęłam przeglądać statystki teatralne, zauważyłam, że teatry robią premiery, grają kilka razy i koniec. My robimy premiery rzadko, ale gramy je długo i nie tylko w Poznaniu.

Dokumentacją ostatnich 20 lat działalności Ósemek jest film Marcina Kęszyckiego "Ratajczaka 44". Pod tym adresem można się było spotkać z największymi osobowościami polskiego życia publicznego i artystycznego po okrągłym stole. Przejmujące było bodaj ostatnie publiczne spotkanie z Krzysztofem Kieślowskim, zupełnie niedawne spotkanie z Zygmuntem Baumanem a przed laty z Jackiem Kuroniem. Ale - jak pokazuje w filmie Kęszycki - Ósemki nie są nastawione na rozmowy tylko z wielkimi, z autorytetami… Otwierają drzwi przed młodym teatrem, zespołami nieznanymi, poszukującymi…

- Nie da się grać i robić teatr eksperymentalny, jak się dysponuje jednym maleńkim zespołem - mówi Ewa Wójciak. Jeśli gramy poza Poznaniem, naszą salę zajmują na próby młode grupy teatralne. Koleżanki i koledzy, którzy nie są aktorami, organizują spotkania. To miejsce przyciąga. Wystarczy obejrzeć nasza wystawę lub film Marcina.

Najbliższe wydarzenia jubileuszowe:

Poniedziałek (19 listopada): czytanie tekstu Cezarego Wodzińskiego "Kapłan błaznem", początek o godzinie 19, bilety 10 zł. Udział biorą Ewa Wójciak i Tadeusz Janiszewski. Reżyseria Janusz Opryński.

Piątek (23 listopada): Marcin Liber, Ufam Tobie, występują aktorzy Teatru Nowego w Poznaniu, godzina 19, bilety: 10 zł

Sobota i niedziela (24 i 25 listopada) "Do władzy wielkiej i sprawiedliwej" - premiera, Teatru Ósmego Dnia, godzina 19, bilety 10 zł