Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kościół w sądzie walczy o zwrot majątku

Agnieszka Świderska
Osiedle Łokietka  w Poznaniu postawiono na działkach należących do parafii
Osiedle Łokietka w Poznaniu postawiono na działkach należących do parafii Fot. Marek Zakrzewski
W przyszłym roku rozpocznie się kilkadziesiąt procesów o zwrot kościelnych majątków. Parafie będą walczyć o duże pieniądze.

Najmniej kilkaset tysięcy, najwięcej kilkadziesiąt milionów złotych - o takie pieniądze walczą w sądach wielkopolskie parafie, które w latach 50. straciły swoje majątki. W całym kraju znacjonalizowano wtedy bez odszkodowania od 90 do 155 tys. hektarów gruntów kościelnych.

PRZECZYTAJ TAKŻE:
Kościół będzie walczył w sądzie o zwrot majątków
Bp Tadeusz Pieronek: Ogromny majątek Kościoła to mit
Majątek Kościoła znajduje się w teczkach bezpieki
Wielkopolska: Kościół odzyskał 16 tys. ha ziemi
Sąd: Kuria wywalczyła 23 miliony od Skarbu Państwa

Operację przeprowadzono pod szyldem "ustawy o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom oraz Funduszu Kościelnym". Były też inne wywłaszczenia, w których parafie traciły swoje majątki nie dostając nic w zamian.

Usunięciem ich skutków zajmowała się właśnie Komisja Majątkowa, do której już w 1990 roku trafiły wnioski wielkopolskich parafii. Tyle, że Komisja nie zdążyła rozpatrzyć ich w całości, bądź nie rozpatrzyła ich w ogóle. Po jej likwidacji została już tylko droga sądowa, na której mogą walczyć o swoje.

- To stwierdzenie "walczyć o swoje" jest uzasadnione, jeżeli pod pojęciem parafii rozumiemy wspólnotę, a nie tylko jej proboszcza - mówi ks. prałat Paweł Deskur, proboszcz parafii św, Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu. - Majątek, który odzyskują, również nie staje się prywatnym majątkiem proboszcza, tylko parafii.

W przypadku tej parafii, która straciła 15 hektarów nad Maltą, sądowa batalia toczy się już sześć lat. To jedna z najstarszych spraw - 35 z 40 pozwów trafiło do Sądu Okręgowego w Poznaniu w tym roku. Był wśród nich pozew innej poznańskiej parafii - p.w. św. Matki Bożej Częstochowskiej, która walczy o zwrot majątku bądź 7 mln złotych odszkodowanie za 7,5 hektara odebranych jej w latach 80-tych pod budowę osiedla Łokietka.

W przypadku wygranej w grę wchodzi przyznanie nieruchomości zamiennej bądź odszkodowanie - żaden sąd nie odda parafii osiedla mieszkaniowego i żadna parafia nie domaga się tego od sądu.

Nawet gdy sprawa dotyczy typowo miejskich terenów, jak grunty odebrane parafii św. Stanisława Biskupa w Ostrowie Wlkp. Za kilkadziesiąt hektarów, które wtedy straciła, parafia domaga się teraz od Skarbu Państwa 25 mln złotych. Zwrot w naturze jest mało prawdopodobny - dawne kościelne działki zostały zabudowane.

Sprawy miejskich parafii należą jednak do rzadkości. Najwięcej spraw dotyczy roszczeń parafii z małych miejscowości jak Brenno (powiat leszczyński), Rogalinek (powiat poznański), Kotłowo (powiat ostrzeszowski), Szkaradowo (powiat rawicki) czy Krobia (powiat gostyński).

Parafia p.w. św. Michała Archanioła i Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Rogalinku, która dzięki Komisji Majątkowej odzyskała swoje prawa do 347 hektarów, a konkretnie udział we współwłasności, walczy jeszcze o 4,5 hektara wycenionych na 150 tysięcy złotych.

Orzeczenia Komisji Majątkowej i ugody, do których zdążyła doprowadzić nie wyczerpały również wszystkich roszczeń parafii p.w. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Bukownicy (powiat ostrzeszowski)- został jeszcze sporny majątek o wartości 1,7 mln złotych.

Sporo wniosków, które trafiły do Komisji Majątkowej, pozostało nietkniętych jak wniosek w sprawie ponad 65 hektarów odebranych w 1958 roku parafii p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Nowych Skalmierzycach (powiat ostrowski). Teraz parafia domaga się zwrotu nieruchomości albo 30 mln odszkodowania.

Nie wiadomo, ile Kościół stracił i odzyskał

Komisja Majątkowa zwracała Kościołowi to, co zostało mu zabrane z pogwałceniem prawa. Nie zwróciła mu całego mienia zabranego w PRL. Do Komisji trafiły 3063 wnioski, z czego 666 odrzucono. 216 spraw pozostało nierozpatrzonych - teraz trafiły do sądów. Nie ma oficjalnego wyliczenia wartości majątku zwróconego Kościołowi przez Komisję. Nikt nie zna również wartości majątku, który stracił po 1950 roku.
Według różnych szacunków Kościół odzyskał około 20 proc. majątku o łącznej wartości kilku miliardów złotych. Komisja regulująca roszczenia Kościoła katolickiego nie była jedyna - analogiczne komisje powołano dla innych Kościołów. Najwięcej wniosków złożono do Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich - 5504.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski