Kto daje brzęczący wyraz wdzięczności?

Chcemy być w Europie, a tam dawanie napiwku to sprawa obowiązkowa

- Chyba przyzwyczailiśmy się do tego często podróżując po świecie - twierdzi Marian Kowalik, socjolog. - Dawanie napiwku staje się u nas modą. Nie wypada nie dać. Jednocześnie nie powinniśmy się czuć w żaden sposób skrępowani. W Polsce nie ma takiego obowiązku. Możemy, ale nie musimy.

Jak jest naprawdę? Czy chętnie dajemy napiwki i w jakiej wysokości? Zapytaliśmy o to gości i pracowników restauracji działających w pobliżu poznańskiego Starego Rynku.

- Owszem, daję, ale tylko wtedy, kiedy jestem zadowolona z usługi - opowiada Aneta Stankowska. - Spotykam miłego taksówkarza, kelner jest kompetentny i wie, co ma nam polecić za wino, wtedy uważam, że trzeba dać koniecznie. Natomiast jak za kierownicą siedzi gbur i w samochodzie nieładnie pachnie, a na obiad muszę czekać 40 minut - nic im się nie należy i egzekwuję wydanie mi reszty co do grosza.

Okazuje się, że nie ma reguły rządzącej tym, kto daje napiwki, a kto nie. Do niedawna sądzono, że częściej można się ich spodziewać od osób mniej zamożnych.

- Trudno wyczuć, kto zostawi i jaki napiwek - twierdzi Krzysztof Lange, który dorabia jako kelner . - Teraz często potrafią nas docenić nawet biedni studenci.
Puszka zachęcająca do wrzucenia grosika to bardzo popularny atrybut szczególnie w pubach. Można na nich znaleźć napisy: Jesteśmy fajne dziewczyny, napiwkami nie gardzimy. Teraz w lokalach nawet płacąc kartą, można zapłacić napiwek. Kelnerzy jednak wolą gotówkę, bo wtedy nie podlega to opodatkowaniu.

- Dorabiałem sobie przed la-ty jako kelner w dawnym hotelu Merkury - opowiada Filip Bajon, reżyser. - Zarabiałem na wakacje. Nosiłem posiłki do pokoi. Największy napiwek, który dostałem to 20 dolarów od Finów. Murzyni też dawali większe kwoty.

Są jednak ludzie, którzy praktycznie nigdy nie dodają nic do rachunku. Są to "fakturowcy", jak ich nazywają właściciele restauracji. Nie zdarza się, żeby towarzystwo bawiące się na imprezie firmowej, bankiecie, nawet imieninach pomyślało o daniu kelnerowi napiwku. Każdy myśli, że przecież, jak zapłacono rachunek, to nie trzeba nic do niego dokładać.

- Wszystko zależy od tego, czy rachunek odbiera właściciel firmy, czy jego pracownik - opowiada Krzysztof Golusiński, właściciel restauracji "Pieprz i wanilia". - Pracownik nie daje napiwku nigdy, bo musiałby dać ze swoich pieniędzy. Staram się, by kelnerzy pracowali u mnie jak najlepiej, bo dzięki temu ja mam więcej klientów, a oni więcej zadowolonych z obsługi osób, które zostawiają napiwki. Nie ingeruję w żaden sposób w to, czy i ile moi pracownicy dostają dodatkowo. To jest wola klienta, który chce ich docenić.

Najbardziej oszczędni są Włosi i Niemcy (u nich napiwki są wliczane do rachunku). Francuzi też nie zawsze mają drobiazgi w kieszeni.
- W Polsce napiwki nie są obowiązkowe, ale jak ktoś zrobi mi uprzejmość, która wykracza poza jego zwykłe obowiązki, to dlaczego mam go nie docenić? - mówi Marie Mueller z Dort-mundu. - Nie daję dużo, nie można przesadzać. Napiwek to jest tylko gest zamiast kwiatka.

Teraz obcokrajowcy dają po kilka złotych. Często jest to końcówka kwoty.
- Największy napiwek dostałem jednak kiedyś od Niemca - 100 marek - mówi Marek Rutkowski, taksówkarz.

Z mody wychodzi wrzucanie 2 lub 5 złotych do kieszeni w fartuchu fryzjera. - Często klient po prostu prosi o to, by nie wydawać reszty. Ale to, że możemy sobie z napiwków uzbierać drugą pensję, to tylko mit - zapewnia Monika Lubecka.

Napiwki to nadal temat tabu, szczególnie dla tych, którzy biorą, bo to ich dodatkowy nieopodatkowany zarobek. Według Ministerstwa Finansów te, doliczane do rachunków , zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, są przychodem i podlegają opodatkowaniu łącznie z wynagrodzeniem za pracę. Opodatkowane są także datki wyjmowane z puszki, wypłacane z karty lub przekazywane z ręki do ręki.