Kwarantanna i izolacja z powodu koronawirusa to trudny czas. Psycholog radzi, jak zachowywać się w tym czasie

- Jakich problemów psychologicznych możemy doświadczyć w tych szczególnych warunkach, jakie mamy teraz? W związku z epidemią wiele osób odbywa kwarantannę i jest izolowanych. Nie ma imprez masowych, zamykane są kina, teatry...
- Straciliśmy poczucie przewidywalności przyszłości, a to fundament dobrego samopoczucia, zdrowia psychicznego. Sytuacja, w której się znajdujemy, nam to odbiera. Stąd różne dziwne, niestandardowe zachowania ludzi, jak wykupywanie papieru toaletowego, makaronu i ryżu. W szczególnej sytuacji są osoby izolowane. Trzeba tu rozróżnić dwie rzeczy - kwarantannę i izolację. Kwarantannę obecnie przechodzimy prawie wszyscy, zostajemy z dziećmi w domu, bo zamykane są szkoły, przedszkola. Musimy pozostać w pewnej izolacji od ludzi. Człowiek jest istotą społeczną, jesteśmy zwierzętami stadnymi. Izolacja działa na nas źle, doświadczamy poczucia osamotnienia, porzucenia, odrzucenia. To nie jest sytuacja komfortowa. To jest jednak konieczność, nie możemy z tym polemizować. Musimy uzbroić się w pewne narzędzia, które pomogą nam przetrwać ten czas. Takim narzędziem może być zmiana sposobu myślenia o tym, co się dzieje i próba dojrzenia, że na przykład można ten czas jakoś spożytkować. Bo to, co nas może zdołować, to świadomość, że zostaliśmy objęci jakimś przymusem, że musimy zostać w domu, nie możemy się socjalizować, wyjść do kina, teatru, uczestniczyć w życiu kulturowym. Jeśli jednak zmienimy sposób myślenia, spróbujmy znaleźć w tym coś pozytywnego. To może być ciekawe doświadczenie. Spróbujmy potraktować to jako sytuację, w której możemy się o sobie czegoś dowiedzieć, pomyśleć, co naprawdę jest dla nas ważne, więcej czasu spędzić z rodziną, dziećmi.

- Do tej pory wielu z nas nie miało na to czasu.
- Jeszcze miesiąc temu, właściwie jeszcze chwilę temu żyliśmy w ciągłym biegu, mówiliśmy o przepracowaniu - że jesteśmy tak przemęczeni. No, można powiedzieć, że teraz los złapał nas za rękę i powiedział „Jeśli ty nie potrafisz tego zrobić, to ja zrobię to za ciebie”. Myślę, że jest to czas na to, aby zastanowić się nad swoim życiem, spojrzeć z nieco innej perspektywy. To trochę tak, jak z tym powietrzem, które się zmieniło z miesiąca na miesiąc. Mam na myśli zjawisko zaobserwowane na zdjęciach satelitarnych wykonanych przez NASA, na których widać stan powietrza nad niektórymi regionami Chin. W styczniu jeszcze był dramatyczny, a w lutym powietrze było już czyste. Stało się tak przez kwarantannę, ludzie trochę zwolnili, zwolnił przemysł. Oczywiście to niesie pewne skutki ekonomiczne i chciałabym, żebyśmy jak najlepiej nad nimi zapanowali, dlatego apeluję, by nie wpadać w panikę. Skoro i tak "to wszystko" się dzieje, bo "tego" nie zatrzymamy, bo nie jesteśmy w stanie tego zrobić, to spróbujmy znaleźć w tym coś, co chociaż trochę nas rozwinie. Spróbujmy zmienić nasz tok myślenia i zastanowić się, co ja mogę wyciągnąć dla siebie z tej sytuacji; w jaki sposób jako człowieka, matkę, żonę, męża, partnera, syna to mnie może rozwinąć.

- Ale poza samym doświadczeniem izolacji jest jeszcze poczucie lęku właśnie przed skutkami ekonomicznymi. Przed inflacją, brakami towarów w sklepach, może przed wzrostem bezrobocia, przed pogorszeniem sytuacji finansowej.
- Zdecydowanie. Zresztą to też problem utraty kontroli nad życiem. Nie jesteśmy w stanie kontrolować nie tylko sytuacji zdrowotnej, ale ekonomicznej. Znamy z historii różne dramatyczne sytuacje: huragany, klęski żywiołowe. Mamy po nich pewne gotowe scenariusze, wiemy, co się dzieje, kiedy te scenariusze stają się realne. W obecnej sytuacji nie jesteśmy w stanie przewidzieć, co się wydarzy. I to właśnie generuje ten lęk. Nie wiemy dokładnie, czego on dotyczy, ale wiemy, że będzie źle. To naturalna ludzka reakcja. Im bardziej jednak będziemy epatować tymi informacjami, tym bardziej będziemy się pogrążać w tym strachu. Oczywiście sprawdzajmy, co się dzieje, elastycznie reagujmy na różne sytuacje, ale jednak mamy tendencję do tego, by się tymi informacjami przytłaczać. Skupmy się na innych rzeczach. Ostatecznie, wciąż jednak żyjemy, funkcjonujemy.

Ludzka psychika jest silna i może wiele znieść?
- W człowieku jest też taka zdolność, umiejętność, która sprawia, że kiedy przyjdzie kryzys, to wymyślamy nowe sytuacje, nowe działania. Ten moment kryzysu to może być czas, w którym wpadniemy na jakiś genialny pomysł; to moment, by się zastanowić, czy może nie zachować się inaczej, zrobić coś, czego nie braliśmy wcześniej pod uwagę. Paradoksalnie to może być czas, który może sprzyjać większej kreatywności, szukaniu nowych rozwiązań, nowych aktywności. I los już nas nie będzie pytał, czy mamy ochotę to zrobić, tylko po prostu musimy to zrobić. Będzie to – jak zresztą ocenił to premier podczas jednej z ostatnich konferencji prasowych – test dla naszej siły psychicznej. Myślę więc, że jest to taka okazja, by odnaleźć w sobie tę siłę.