Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej w Wielkopolsce coraz bardziej dostępne. Rośnie liczba leczonych pacjentów

Dolegliwości plamki żółtej, to choroba pojawiająca się zwykle po 45. roku życia, ale najczęściej dotyka seniorów. Nazywana jest wówczas zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem, czyli AMD. Często występuje nagle, a widzenie może się pogorszyć w bardzo krótkim czasie. Chorzy mają wówczas problemy z widzeniem z bliska, więc również z czytaniem i pisaniem oraz widzeniem po zmroku.

Choroba ma dwie postaci – suchą oraz mokrą (czyli wysiękową). Pierwsza rozwija się częściej i niestety nie ma na nią leczenia. Wzrok pogarsza się przy niej stopniowo, ale powoli. Postać mokra zwyrodnienia plamki żółtej rozwija się dynamicznie, ale można ją leczyć wykonując iniekcję, czyli zastrzyk do oka.

Dla pacjentów, którzy kwalifikują się do leczenia AMD, wielkopolski oddział NFZ od 2015 r. finansuje program lekowy: „Leczenie neowaskularnej (wysiękowej) postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) na terenie województwa wielkopolskiego”. Do 2020 r. realizowało go 13 ośrodków. Z końcem lutego 2021 r. rozwiązana została jedna umowa, ale później ich liczba wzrosła.

– W 2021 r. przeanalizowaliśmy poziom dostępności do programu na terenie Wielkopolski. Zależy nam, żeby do leczenia lekarze kwalifikowali jak najwięcej pacjentów, którzy spełniają obowiązujące kryteria. Z uwagi na to, że dolegliwość ta dotyczy głównie osób starszych, ważne jest, żeby dostępność była rozłożona równomiernie w całym regionie – mówi Agnieszka Pachciarz, dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ. – Zdecydowaliśmy się ogłosić sześć uzupełniających postępowań konkursowych w wybranych regionach naszego województwa i ostatecznie zawarliśmy sześć nowych umów na realizację programu. Dzięki temu liczba realizatorów wzrosła z 12 do 18.

– Niezależnie od konkretnej choroby plamki żółtej w oku, objawy są podobne. To najczęściej zamazanie widzenia – w centralnej części oka pojawia się ciemna plama, która nie przemieszcza się niezależnie od tego w jaką stronę patrzymy. Dodatkowo pacjenci widzą mniej wysycone, zszarzałe kolory, a w trakcie czytania uskarżają się na widoczne wypukłości, falowanie tekstu. Jeżeli mamy jakiekolwiek problemy z widzeniem, należy udać się do okulisty. Powinien on przeprowadzić pełne badanie wraz z oceną dna oka. Pozwala to na postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia – mówi dr n. med. Magdalena Gaca-Wysocka, starszy asystent w Oddziale Okulistycznym Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. J. Strusia w Poznaniu.

– Do programu lekowego leczenia AMD kwalifikują się pacjenci po 45. roku życia, spełniający konkretne, ale szerokie kryteria. Niestety, dość często obserwujemy starszych pacjentów, którzy nie zdecydowali się na wcześniejszą wizytę u lekarza, a choroba jest u nich tak zaawansowana, że nie kwalifikują się do leczenia w ramach programu, gdyż nie przyniosłoby ono efektów. Dlatego też apelujemy do pacjentów, żeby nie lekceważyli objawów i nie unikali wizyty u okulisty.

Wzrost liczby placówek realizujących program lekowy umożliwił leczenie większej liczby pacjentów. Ta znacząco wzrosła w ciągu ostatnich lat. W 2019 r. w ramach programu leczonych było 1072 pacjentów, rok później 1350, a w poprzednim roku – 1688. Zmniejszyły się również kolejki, a więc i czas oczekiwania na rozpoczęcie leczenia. Na koniec 2019 r. na włączenie do niego czekało ponad 100 pacjentów, a w grudniu 2021 r. – 20.

Od 2019 r. najwięcej pacjentów w ramach programu co roku przyjmuje Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu. W 2019 r. było ich 342, rok później blisko 400, a w 2021 r. – 430. Zaraz za nim znajduje się Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. J. Strusia w Poznaniu, który w 2019 r. przyjął 256 pacjentów, w 2020 r. – 278, a w ubiegłym roku już 369.

Ponad stu chorych przyjęły w 2021 r. jeszcze: Okulus sp. z o.o. (159), Kalmedica sp. z o.o. (112) oraz Wojewódzki Szpital Zespolony w Lesznie (101). Pełne zestawienie realizatorów programu wraz z wynikami osiąganymi w latach 2019-2021 i zaznaczeniem nowo zakontraktowanych podmiotów znajduje się na końcu tej informacji. Tam także znaleźć można listę placówek obecnie realizujących program wraz z danymi kontaktowymi.

Część spośród wymienionych wyżej pacjentów wymagała wykonania zastrzyku do obu oczu. Obecnie jest to możliwe w ramach tej samej wizyty, zgodnie z rekomendacją konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki.

W ostatnich latach wzrosły również kwoty, które WOW NFZ wydaje w ramach programu lekowego leczenia AMD. Dodatkowe pieniądze udało się przeznaczyć dzięki projektowi realizowanemu od października 2020 r. Dzięki temu zmniejszyły się kolejki oczekujących i skrócił się czas oczekiwania na rozpoczęcie terapii. Dla porównania: w 2019 r. WOW NFZ przekazał na realizację programu 8 mln zł, w 2020 r. 10,6 mln zł, a w ubiegłym roku już ponad 13 mln zł.

Na dolegliwości związane z chorobami plamki żółtej cierpią również diabetycy. Od niedawna w ramach programu lekowego mogą się leczyć także chorzy na cukrzycowy obrzęk plamki (DME). Od 10 listopada 2021 r. obowiązują umowy z trzema realizatorami programu zawarte przez wielkopolski oddział NFZ. Liczba pacjentów korzystających z leczenia rośnie. Przez niecałe dwa ostatnie miesiące 2021 r. placówki w Wielkopolsce przyjęły ponad 70 pacjentów, a od stycznia tego roku w programie leczonych jest ich już około 140. Na włączenie do terapii oczekuje ledwie 9 osób, więc pomoc chorym jest udzielana na bieżąco.

Lista realizatorów programu w województwie wielkopolskim wraz z danymi kontaktowymi: