Matura 2014: Język łaciński i kultura antyczna [ARKUSZE, ODPOWIEDZI]

Matura 2014 z języka łacińskiego i kultury antycznej na poziomie podstawowym trwa 120 minut i polega na rozwiązaniu arkusza w któym znajdą się zadania: leksykalno-gramatyczne, sprawdzające rozumienie oryginalnego tekstu łacińskiego i sprawdzające znajomość kultury antycznej.

TU ZNAJDZIESZ ARKUSZE:
ŁACINA - POZIOM PODSTAWOWY
ŁACINA - POZIOM ROZSZERZONY

Czy matura była trudna? Zapytaliśmy Anne Gebauer, studentkę Filologii włoskiej na Uniwersytecie imienia Adama Mickiewicza oraz Międzykierunkowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
- Powiedziałabym, że była to przyjemna matura do rozwiązania. W szkole miałam zajęcia z języka łacińskiego dwa razy w tygodniu, dlatego taki egzamin nie był dla mnie trudny. Chociaż były w arkuszu podchwytliwe pytania. Najtrudniejsze były pytania sprawdzające jednakowy sens w zdaniach. Przygotowując się do matury z języka łacińskiego i kultury antycznej niestety nie można poczytać sobie literatury publicystycznej czy pooglądać filmów – tak jak w językach nowożytnych: angielskim, niemieckim. Przygotowując do egzaminu pozostaje tylko powtórzenie tablic gramatycznych i tłumaczenie tekstów. Te ostatnie nie tylko pozwolą zapamiętać konstrukcję zdań, ale i dodadzą wiedzy z kultury antycznej.

MATURA 2014 JĘZYK ŁACIŃSKI I KULTURA ANTYCZNA - PODSTAWA - PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI

CZĘŚĆ I – leksykalno-gramatyczna

Zadanie 1.
Zdecyduj, czy zostały zestawione dokładnie takie same formy gramatyczne (VERUM) rzeczownika convivium, convivii i przymiotnika memorabilis, memorabile, czy nie (FALSUM). Wpisz właściwy kwalifikator obok każdej pary wyrazów.

1. convivia – memorabili FALSUM
2. convivii – memorabiles FALSUM
3. conviviis – memorabilibus VERUM
4. conviviorum – memorabilem FALSUM
5. convivium – memorabile VERUM

Zadanie 2.
Podkreśl poprawny wariant uzupełnienia każdego zdania.

1. Antiqui tradunt Europam filiam Agenoris regis ….
A. est
B. fuisse
C. fuit
D. sunt

2. Puella cum amicis in … ludebat.
A. litora
B. litore
C. litori
D. litus

3. Pulcherrimus … erat taurus candidus.
A. tauri
B. taurō
C. taurorum
D. taurum

4. Taurus rogavit, ut puella caput eius floribus …. .
A. ornabat
B. ornaret
C. ornat
D. ornet

5. Europa omni metu … in tergo tauri consedit.
A. tollens
B. tollente
C. sublati
D. sublato

Zadanie 3.
Zdecyduj, czy wymienione pary zdań wyrażają dokładnie tę samą treść (VERUM), czy nie (FALSUM). Obok każdej pary zdań wpisz właściwy kwalifikator.

1. Fides firmamentum amicitiae est, ut putamus. = Fidem firmamentum amicitiae esse putamus. VERUM
2. Ius amicitiae hominibus colendum est.= Ius amicitiae a hominibus cultum est. FALSUM
3. Quot amicos habeam? = Quot amici mihi sint? VERUM
4. Novos amicos veteribus anteponere solemus.= Novi amici veteribus anteponendi sunt. VERUM
5. Verum amicum pecuniā non parabis.= Verus amicus pecuniā te parabit. FALSUM

Zadanie 4.
Do każdego pytania dobierz poprawną odpowiedź. Wpisz do tabeli właściwą literę.

1. Unde remeas, amice?
2. Quid emere cupiebas?
3. Emisti?
4. Quo nunc vades?
5. Cuius opera legere cupis?

A. apud bibliopolam
B. Caesaris
C. commentarios
D. e taberna libraria
E. in bibliothecam
F. in foro
G. Non. Deerant.

1. D
2. C.
3. G.
4. E.
5. B.

Zadanie 5.
Zakreśl poprawny przekład podkreślonych fragmentów zdań.
1. Bibamus aquam puram.
A. pijemy
B. piliśmy
C. wypijemy
D. wypijmy

2. His hominibus ludus noster non placet.
A. tamtego
B. tamtym
C. tych
D. tym

3. Hospites ad cenam invitantur.
A. są zapraszani
B. zapraszają
C. zaprosili
D. zostali zaproszeni

4. Lavate manus vestras.
A. niech umyją
B. umyją
C. umyjcie
D. umyjecie

5. Servi maximam amphoram apportaverunt.
A. dużą
B. większą
C. najwięcej
D. największą

Zadanie 6.
Przyporządkuj łacińskim wyrażeniom ich polskie przekłady. Wpisz w odpowiednie miejsce tabeli literę oznaczającą poprawny przekład.

Wyrażenie łacińskie
1. ab extra
2. ad gustum
3. in posterum
4. per errorem
5. pro memoria

A. dla pamięci
B. do smaku
C. między obecnymi
D. na przyszłość
E. od początku
F. przez pomyłkę
G. w przeszłości
H. z zewnątrz

1. H.
2. B.
3. D.
4. F.
5. A.

Zadanie 7.
Obok zdania zgodnego z prawdą napisz VERUM, natomiast obok niezgodnego z prawdą napisz FALSUM.
1. „Aut cum scuto aut in scuto” to łaciński przekład jednego z powiedzeń Spartan. VERUM
2. Formuła „Alea iacta est” była wygłaszana na zakończenie uczt rzymskich. FALSUM
3. „Panem et circenses!” domagał się lud rzymski od cesarzy. VERUM
4. Polskie przysłowie „Robisz z igły widły” ma taką samą wymowę jak łacińskie „Elephantum e musca facis”. VERUM
5. Sentencja „Ab ovo usque ad mala” wywodzi się z religii rzymskiej. FALSUM

Zadanie 8.
Zakreśl błędne znaczenie wymienionych słów.
1. arena
A. miejsce dla chóru
B. plac wysypany piaskiem
C. teren przeznaczony do walki
D. widownia pewnych zdarzeń

2. cyrk
A. okrągły namiot
B. miejsce wyścigów
C. przyrząd do kreślenia
D. śmieszna sytuacja

3. ludyczny
A. biesiadny
B. rozrywkowy
C. wulgarny
D. zabawowy

4. teatralny
A. nienaturalny, przesadny
B. przeznaczony dla teatru
C. uświęcony zwyczajem
D. wystawiany na scenie

5. tryumf
A. danina narzucona pokonanym
B. najwyższe wojskowe wyróżnienie
C. uroczystość z racji zwycięstwa
D. wybitne osiągnięcie w jakiejś dziedzinie

Część II – rozumienie oryginalnego tekstu łacińskiego

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 9.–11.

Publius Cornelius Nepos, Vitae, Cato
[Cato] in omnibus rebus singulari fuit industria: nam et agricola sollers et peritus iuris consultus et magnus imperator et probabilis orator et cupidissimus litterarum fuit. Quarum studium etsi senior arripuerat, tamen tantum progressum fecit, ut non facile reperiri possit neque de Graecis neque de Italicis rebus, quod ei fuerit incognitum. Ab adulescentia confecit orationes. Senex historias scribere instituit. Earum sunt libri septem. Primus continet res gestas regum populi Romani, secundus et tertius unde quaeque civitas orta sit Italica, ob quam rem omnes Origines videtur appellavisse. In quarto autem bellum Poenicum est primum, in quinto secundum. Atque haec omnia capitulatim sunt dicta.

Objaśnienia:
Cato, Catonis – Marek Katon – mówca, pisarz i polityk rzymski.
Graecus,-a,-um – grecki.
Italicus,-a,-um – italski.
Origines – Początki, tytuł dzieła Katona.
Orta sit – wzięło początek.
Poenicus,-a,-um – punicki, kartagiński.

Zadanie 9.
Zakreśl, zgodny z treścią tekstu, wariant dokończenia zdań.

1. Katon odznaczał się pracowitością
A. w pojedynczych sprawach.
B. we wszystkich sprawach.
C. w wyjątkowych sprawach.
D. w wybranych sprawach.

2. Katon
A. studiował literaturę.
B. uwielbiał literaturę.
C. znał literaturę.
D. czytał literaturę.

3. Katon
A. zaczął pisać mowy w młodości.
B. zaczął pisać mowy w wieku dojrzałym.
C. zaczął pisać mowy w wieku podeszłym.
D. w ogóle nie pisał mów.

4. Wojny Rzymu z Kartaginą Katon opisał w
A. 1 księdze Początków.
B. 2 i 3 księdze Początków.
C. 4 księdze Początków.
D. 4 i 5 księdze Początków.

5. Wojny punickie zostały przez Katona opisane
A. dokładnie.
B. rozwlekle.
C. szczegółowo.
D. krótko.

Zadanie 10.
Spośród czterech możliwych zakreśl to znaczenie słowa, w jakim wystąpiło ono w tekście.
1. singularis
A. osobisty
B. pojedynczy
C. nadzwyczajny
D. prywatny

2. studium
A. ochota
B. żądza
C. gorliwość
D. zajęcie

3. progressus
A. występ
B. postęp
C. początek
D. kroczenie

4. reperio
A. znajdować
B. osiągnąć
C. doświadczyć
D. wymyśleć

5. contineo
A. zawierać
B. trzymać
C. opasać
D. przebywać

Zadanie 11.
Zdecyduj, czy obok rzeczowników znajdują się przymiotniki takie same jak w tekście (TAK), czy inne (NIE).

1. rolnik praktyczny NIE
2. prawnik biegły TAK
3. wódz słaby NIE
4. mówca godny uznania TAK
5. pisarz mierny NIE

CZĘŚĆ III – znajomość kultury antycznej

Zadanie 12.
Wpisz do tabeli literę (A–H) oznaczającą wydarzenie, które miało miejsce w wymienionym roku, oraz podaj imię (nazwisko) zwycięskiego wodza obok każdego wybranego wydarzenia.
Rok:
1. 490 r. p.n.e.
2. 338 r. p.n.e.
3. 202 r. p.n.e.
4. 71 r. p.n.e.

Wydarzenia:
A. Armia ateńska pokonała Persów pod Maratonem.
B. Grecy przegrali walkę w wąwozie termopilskim.
C. Kartagińczycy ponieśli klęskę w bitwie pod Zamą.
D. Legiony Pompejusza zostały pobite pod Farsalos.
E. Pod Salaminą flota grecka pokonała flotę perską.
F. Rzymianie ponieśli porażkę w bitwie pod Kannami.
G. Stłumione zostało powstanie pod wodzą Spartakusa.
H. W bitwie pod Cheroneją Grecy utracili niepodległość.

1- A- MILITIADES
2- H- FILIP II MACEDOŃSKI
3- C- SCYPION AFRYKAŃSKI STARSZY
4- G- MAREK LICYNIUSZ KRASSUS

Zadanie 13.
Podkreśl niezgodny z prawdą opis igrzysk greckich i rzymskich.

1. Igrzyska w Grecji
A. Grecy wyżej cenili sport indywidualny niż zespołowy.
B. Igrzyska odbywały się między innymi w Olimpii i Nemei.
C. Rywalizowano np. w biegu maratońskim.
D. Zawody organizowano w regularnych odstępach czasu.

2. Igrzyska w Rzymie
A. Gladiatorami mogli być ludzie wolni.
B. Kobietom nie wolno było oglądać igrzysk.
C. Miejscem igrzysk był cyrk i amfiteatr.
D. Widzowie mogli ocalić życie ulubieńca.

Zadanie 14.
Obok każdego opisu (1–5) napisz poprawną nazwę części domu rzymskiego. Odpowiedzi wybierz spośród podanych.

atrium,
compluvium,
cubiculum,
tablinum,
triclinium,
peristylum,
vestibulum

1. Czworokątny otwór w dachu, nad basenem
2. Pokój z dokumentami, gabinet pana domu
3. Reprezentacyjny salon, główna część domu
4. Sala z trzema łożami biesiadnymi
5. Wewnętrzny ogród otoczony kolumnadą

1- COMPLUVIUM
2- TABLINUM
3- ATRIUM
4- TRICLINIUM
5- PERISTYLUM

Zadanie 15.
Podaj imiona przedstawionych na ilustracji bóstw greckich.
1. Po lewej stronie Hermes
2. W środku Zeus
3. Po prawej stronie Atena

Zadanie 16.
Uzupełnij opis każdej ilustracji.
1. Buty noszone przez aktorów nazywały się koturny
2. Kapitel wykonany w porządku architektonicznym Jońskim
3. Przedstawiona konkurencja olimpijska to rzut dyskiem
4. Rydwan czterokonny, czyli kwadryga

Zadanie 17.
Wybierz tylko te zdania, które dotyczą wymienionych bohaterów mitologicznych. Obok każdego imienia napisz litery oznaczające wybrane zdania.
1. Eneasz A, H, I
2. Odyseusz C, E

A. Był gościem królowej Kartaginy.
B. Dzięki nici wydostał się z Labiryntu.
C. Jako jedyny naciągnął łuk króla Itaki.
D. Pokonał Amazonki i poślubił ich królową.
E. Przepłynął koło Wysp Syren.
F. Rozwiązał zagadkę zadaną przez Sfinksa.
G. W ataku szału zabił żonę i troje dzieci.
H. W świecie podziemnym poznał przyszłych Rzymian.
I. Założył miasto i nazwał je imieniem żony.

Zadanie 18.
Obok poprawnych znaczeń wymienionych związków frazeologicznych napisz VERUM.
1. pod auspicjami = pod czyjąś opieką VERUM
2. w labiryncie = w sytuacji skomplikowanej VERUM
3. z gracją = z wdziękiem VERUM

MATURA 2014 JĘZYK ŁACIŃSKI I KULTURA ANTYCZNA - ROZSZERZENIE - PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI

Część I – leksykalno-gramatyczna

Zadanie 1.
Którą z form, wybraną spośród zaproponowanych (A–D), należy uzupełnić każde zdanie? Zakreśl wybrany wariant odpowiedzi.

1. ...... contenta non sum.
A. anulo
B. flores
C. libros
D. vesti

2. Diligere ........ prima naturae lex est.
A. parens
B. parentes
C. parentibus
D. parentis

3. Servi se cras liberos ........ gaudent.
A. esse
B. fuisse
C. futuri esse
D. futuros esse

4. Modus ........ libros legendi nobis notus est.
A. celere
B. celeres
C. celeris
D. celeriter

5. .......... multae aves advolant.
A. ver adveniens
B. ver adventurum
C. vere adveniente
D. veris adventuri

6. Clamores currentium audio, sed ......... non video.
A. earum ipsarum
B. ei ipsi
C. eorum ipsorum
D. eos ipsos

Zadanie 2.
Zdecyduj, czy nazwy typów zdań podrzędnych są poprawne (VERUM), czy nie (FALSUM). Obok nazwy napisz właściwy kwalifikator.

1. Valetudinem tuam ita curabas, ut sanus sis.– okolicznikowe skutku VERUM
2. Sanus non es, cum valetudinem tuam diligentissime curaveris.– okolicznikowe przyczyny FALSUM
3. Sanus eris, cum valetudinem tuam diligentissime cures.– okolicznikowe przyzwolenia FALSUM
4. Dic, cur valetudinem tuam non curaveris.– pytające zależne VERUM

Zadanie 3.
Zdecyduj, które z zamieszczonych par zdań wyrażają dokładnie tę samą treść (VERUM – V), a które nie (FALSUM – F). Obok każdej pary zdań wpisz właściwy kwalifikator.

1. Filius patrem amare debet. = Filius patri amandus est. FALSUM
2. Ne dixeris, quod verum non est! = Noli dicere, quod verum non est! FALSUM
3. O, mater pulchra filia pulchrior! = O, filia pulchrior quam mater pulchra! FALSUM
4. Servi instrumenta vocalia ab antiquis putabantur.= Antiqui servos instrumenta vocalia putabant. VERUM
5. Sororis amicus longos capillos habet. = Amici sorori longi capilli sunt. VERUM
6. Epistulam mittendam tibi dedi. = Epistulam tibi dedi, ut mitteres. VERUM

Zadanie 4.
Wymienionym wyrazom przyporządkuj ich synonimy wywodzące się z języka łacińskiego. Obok wyrazu (1–4) wpisz właściwą literę.

1. dodatek
2. baza
3. składnik
4. zarządca

A. adiutant
B. dysponent
C. fundament
D. komponent
E. konfident
F. suplement

1. F.
2. C.
3. D.
4. B.

Część II – przekład tekstu

Zadanie 5. (50 pkt)
Dokonaj przekładu na język polski jednego z dwóch podanych niżej fragmentów dzieł autorów klasycznych.

Tekst nr 1
[Archimedis] ego quaestor ignoratum ab Syracusanis, cum esse omnino negarent, saeptum undique et vestitum vepribus et dumetis indagavi sepulcrum. Tenebam enim quosdam senariolos, quos in eius monumento esse inscriptos acceperam, qui declarabant in summo sepulcro sphaeram esse positam cum cylindro. Ego autem cum omnia collustrarem oculis [...], animum adverti columellam non multum e dumis eminentem, in qua inerat sphaerae figura et cylindri. Atque ego statim Syracusanis (erant autem principes mecum) dixi me illud ipsum arbitrari esse, quod quaererem. Immissi cum falcibus multi purgaverunt et aperuerunt locum. Quo cum patefactus esset aditus, ad adversam basim accessimus. Apparebat epigramma exesis posterioribus partibus
versiculorum, dimidiatis fere. Ita nobilissima Graeciae civitas, quondam vero etiam doctissima, sui civis unius acutissimi monumentum ignoravisset, nisi ab homine Arpinate didicisset.
M.T. Cicero, Tusculanae disputationes, V, 64–66, rec. C.F.W. Mueller, Lipsiae MCMIV.

Tekst nr 2
Omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus, summa ope niti decet, ne vitam silentio transeant veluti pecora, quae natura prona atque ventri oboedientia finxit. Sed nostra omnis vis in animo et corpore sita est: animi imperio, corporis servitio magis utimur; alterum nobis cum deis, alterum cum beluis commune est. Quo mihi rectius videtur ingenii quam virium opibus gloriam quaerere et, quoniam vita ipsa, qua fruimur, brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere. Nam divitiarum et formae gloria fluxa atque fragilis est, virtus clara aeternaque habetur. [...] Sed in magna copia rerum aliud alii natura iter ostendit. Pulchrum est bene facere rei publicae, etiam bene dicere haud absurdum est; vel pace vel bello clarum fieri licet; et qui fecerunt et qui facta aliorum scripserunt, multi laudantur.
C. Sallustius Crispus, Catilinae coniuratio, 1–3, ed. A. Kurfess, Stutgardiae et Lipsiae MCMXCI.

ZOBACZ MATURĘ 2013 Z ŁACINY - POZIOM PODSTAWOWY

Matura 2014 z języka łacińskiego i kultury antycznej na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut i polega na rozwiązaniu testu leksykalno-gramatycznego, sporządzeniu przekładu na język polski oryginalnego tekstu łacińskiego i napisaniu w języku polskim wypracowania w związku z załączonymi tekstami kultury.

MATURA 2013 Z ŁACINY - POZIOM ROZSZERZONY

MATURA 2014 - ZOBACZ KONIECZNIE:

MATEMATYKA - PODSTAWA • JĘZYK ANGIELSKI • FIZYKA Z ASTRONOMIĄ • MATEMATYKA-ROZSZERZENIE

ZOBACZ MATURĘ 2013 Z ŁACINY - POZIOM PODSTAWOWY

Matura 2014 z języka łacińskiego i kultury antycznej na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut i polega na rozwiązaniu testu leksykalno-gramatycznego, sporządzeniu przekładu na język polski oryginalnego tekstu łacińskiego i napisaniu w języku polskim wypracowania w związku z załączonymi tekstami kultury.

MATURA 2013 Z ŁACINY - POZIOM ROZSZERZONY

MATURA 2014 - ZOBACZ KONIECZNIE:

MATEMATYKA - PODSTAWA • JĘZYK ANGIELSKI • FIZYKA Z ASTRONOMIĄ • MATEMATYKA-ROZSZERZENIE