Matura 2019 - Biologia. Przykładowe zadania maturalne. Sprawdź się przed egzaminem.

Egzamin z biologii na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut.

Arkusze egzaminacyjne zawierają zadania otwarte i zamknięte. Maturzyści muszą w nich między innymi: opisać budowę i funkcje organizmu człowieka, przedstawić i wyjaśnić zależności pomiędzy organizmem i środowiskiem oraz wyjaśnić zjawiska i procesy biologiczne.

Do matury 2019 pozostało kilka dni. Z myślą o maturzystach przygotowaliśmy testy ćwiczeniowe, które pozwolą im sprawdzić się przed egzaminem.

TEST ĆWICZENIOWY - BIOLOGIA - POZIOM PODSTAWOWY

ZADANIE 1
Na rysunkach A, B i C przedstawiono trzy różne rodzaje kręgów kręgosłupa człowieka.

Podaj nazwy odcinków kręgosłupa, do których należy każdy z kręgów oraz uzasadnij, która cecha budowy umożliwiła Ci jego identyfikację.
A - ........
B - ........
C - ........

ZADANIE 2
Jedną z cech mięśni gładkich jest zdolność do długotrwałego skurczu niezależnego od woli. Podaj dwa przykłady narządów w organizmie człowieka, w których występują mięśnie gładkie.
1. - .........
2. - .........

ZADANIE 3
Wpływ wysiłku fizycznego na pracę układu oddechowego można zaobserwować podczas lekcji wychowania fizycznego, kiedy uczniowie biegną na 60 m. Zaplanuj obserwację wpływu wysiłku fizycznego na układ oddechowy, podając parametr, który będzie obserwowany i sposób przeprowadzenia obserwacji.
Parametr - ..........
Sposób przeprowadzenia obserwacji - ..........

ZADANIE 4
Na rysunku przedstawiono schematycznie sposób krążenia krwi i limfy w organizmie człowieka.

Podaj dwie, widoczne na schemacie, cechy budowy różniące układ krwionośny od limfatycznego.
1. - ..........
2. - ..........

ZADANIE 5
Podczas powstawania moczu w nerkach glukoza jest transportowana z nakładem energii z wnętrza kanalików nerkowych do naczyń krwionośnych (wchłanianie zwrotne).

a) Uzasadnij, czy transport glukozy z kanalików nerkowych do naczyń krwionośnych jest aktywny, czy bierny.
b) Określ konsekwencje wchłaniania zwrotnego glukozy dla składu moczu zdrowego człowieka.

ZADANIE 6
Na rysunku I w uproszczony sposób przedstawiono wadę wzroku - krótkowzroczność, a na rysunku II - sposób jej korygowania.

Korzystając z informacji przedstawionych na rysunkach, opisz, na czym polega krótkowzroczność i sposób korygowania tej wady wzroku.

ZADANIE 7
W gardle krzyżują się dwie drogi: pokarmowa z oddechową. Wejście z gardła do krtani otwiera lub zamyka ruchoma chrząstka tzw. nagłośnia. Wyjaśnij związek przestrogi: "Nie rozmawiaj przy jedzeniu!" z funkcją nagłośni.

ZADANIE 8
Na rysunku przedstawiono funkcjonowanie błony neuronu.

Korzystając z informacji przedstawionych na rysunku wyjaśnij, w jaki sposób w błonie neuronu powstaje potencjał czynnościowy.

ZADANIE 9
Ze względu na wielkość dziennego zapotrzebowania pokarmowego jod zaliczany jest do mikroelementów.

Podaj przykład pokarmu będącego źródłem jodu oraz określ rolę, jaką ten pierwiastek pełni w organizmie człowieka.

ZADANIE 10
Dzięki zróżnicowaniu właściwości leukocytów organizm dysponuje dwoma rodzajami odporności: komórkową i humoralną.

Podaj, na czym polega odporność komórkowa a na czym humoralna, wykorzystując określenia: fagocytoza, przeciwciała.

ZADANIE 11
W tabeli przedstawiono zawartość wody w organizmie człowieka w różnych okresach jego życia.

Podaj oznaczenia dwóch kolejnych okresów życia człowieka, między którymi następuje największy spadek zawartości wody w organizmie.

ZADANIE 12
Barwnik skóry - melanina chroni organizm człowieka przed szkodliwym wpływem emitowanego przez słońce promieniowania ultrafioletowego. Jednocześnie odpowiednia dawka tego promieniowania jest niezbędna dla wytwarzania przez organizm pewnej
witaminy.

Podaj literowy symbol tej witaminy oraz określ skutek jej niedoboru w organizmie.

ZADANIE 13
Stres oznacza fizjologiczny stan "podwyższonej gotowości" organizmu, przystosowujący do nowej, nietypowej sytuacji. Jeżeli jest krótkotrwały - mobilizuje organizm do działania. Wówczas, pod wpływem hormonów nadnerczy, zwiększa się wydolność różnych narządów.

Podaj trzy przykłady narządów i właściwych im reakcji na pobudzenie przez hormony stresu.

ZADANIE 14
U dziewcząt około 13. roku życia stosuje się obowiązkowe szczepienie ochronne przeciw różyczce. Wyjaśnij, dlaczego szczepienia przeciw różyczce są obowiązkowe tylko dla dziewcząt.

ZADANIE 15
Według badań Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do krajów o największej częstości występowania miażdżycy zalicza się USA i większość wysoko rozwiniętych krajów europejskich. Choroba ta rzadko występuje u żyjących na dalekiej północy Eskimosów, których dieta obfituje w tłuszcze. Częstych zachorowań na miażdżycę nie obserwuje się również w krajach Afryki.

Na podstawie tekstu zaznacz dwa czynniki, które mogłyby zwiększyć częstość występowania miażdżycy u Eskimosów.
A. czynniki klimatyczne,
B. szybkie tempo życia,
C. tłuste pożywienie,
D. przejadanie się,
E. aktywny tryb życia.

ZADANIE 16
W tabeli przedstawiono wartości odczynu środowiska, w którym różne enzymy trawienne wykazują największą aktywność.

Podaj przykład enzymów A, B i C oraz miejsca ich działania w przewodzie pokarmowym.
A - ........
B - ........
C - ........

ZADANIE 17
Wewnętrzna powierzchnia jelita cienkiego jest kilkaset razy większa od jego powierzchni zewnętrznej, co stanowi przystosowanie do pełnionej funkcji.

Podaj jedną cechę budowy jelita, dzięki której zwiększona jest jego powierzchnia wewnętrzna oraz funkcję jelita, którą ta cecha usprawnia.

ZADANIE 18
Wątroba uczestniczy w wielu przemianach biochemicznych w organizmie.

Podaj jedną funkcję wątroby, którą ilustruje schemat.

ZADANIE 19
Bilans energetyczny organizmu oznacza różnicę pomiędzy ilością energii dostarczanej do organizmu w pokarmie, a ilością energii wydatkowanej przez organizm w określonym czasie (np. w ciągu doby). Otyłość jest zawsze wynikiem utrzymującego się przez dłuższy czas dodatniego bilansu energetycznego.

Na podstawie tekstu określ dwie przyczyny powstawania dodatniego bilansu energetycznego organizmu.
1. - .........
2. - .........

ZADANIE 20
Na schemacie przedstawiono w uproszczony sposób przebieg replikacji DNA.

Opisz przedstawiony na schemacie przebieg replikacji DNA.

ZADANIE 21
Przyporządkuj określeniom 1, 2, 3 i 4 właściwe objaśnienia z kolumny A - F. Dwa objaśnienia są zbędne.

1. GENOM
2. GENOTYP
3. FENOTYP
4. KARIOTYP

A. RNA organizmu
B. chromosomy organizmu
C. geny organizmu
D. cechy organizmu
E. zmienność organizmu
F. DNA organizmu

ZADANIE 22
Przyczyną pewnej choroby genetycznej jest recesywna mutacja autosomalna w genie kodującym jeden z łańcuchów pewnego białka. Określ, czy nosicielem tej choroby może być tylko ojciec, tylko matka, czy oboje rodzice.
Odpowiedź uzasadnij.

ZADANIE 23
Na schemacie przedstawiono przebieg biosyntezy białka.

Przyporządkuj każdemu ze związków organicznych oznaczonych na rysunku cyframi 1 - 4, jego poprawną nazwę spośród A - E.

A. aminokwas
B. DNA
C. mRNA
D. rRNA
E. tRNA

1 - ....
2 - ....
3 - ....
4 - ....

ZADANIE 24
Badania nad wprowadzaniem do organizmów roślin uprawnych genów innych gatunków umożliwiły uzyskanie odmian o zwiększonej trwałości, bogatszych walorach smakowych, odżywczych czy leczniczych, o zwiększonej odporności na suszę, mrozy lub szkodniki. Mimo tych niezaprzeczalnych zalet rośliny transgeniczne przyjmowane są z dużą rezerwą.

Przeciwnicy stosowania takich roślin używają argumentów, podkreślających nieprzewidywalne skutki ich uprawiania np.:
A. Przekonują, że genetycznie zmieniona żywność może okazać się niebezpieczna dla zdrowia człowieka.
B. Pojawia się argument, że geny zmodyfikowanej rośliny wnikną - po zjedzeniu - w genom człowieka, zmieniając jego właściwości.
C. Innym zarzutem jest zagrożenie dla środowiska spowodowane przez niekontrolowane przenoszenie się genów ze zmodyfikowanych roślin na ich "dzikich" krewnych.

Oceń, który z przytoczonych powyżej argumentów przeciw uprawom roślin transgenicznych jest błędny. Odpowiedź uzasadnij.

ZADANIE 25
Przyporządkuj każdemu z terminów 1 - 4 prawidłowe objaśnienie z kolumny A lub B.

1 - ....
2 - ....
3 - ....
4 - ....

Zadania pochodzą z materiałów Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z lat 2002 - 2012

Rozwiązałeś? Sprawdź, czy twoje odpowiedzi są podobne.
ZOBACZ ODPOWIEDZI DO TESTU ĆWICZENIOWEGO Z BIOLOGII