Matura język polski 2022: lektury z gwiazdką, arkusze i wymagania egzaminacyjne. Kiedy matura? Co będzie na maturze z polskiego w tym roku?

Matura z języka polskiego na poziomie podstawowym odbędzie się w środę, 4 maja 2022 r. o godzinie 9. Jest to jeden z obowiązkowych egzaminów, z którego maturzyści muszą uzyskać min. 30 proc., aby go zdać. Na rozwiązanie zadań z dwóch arkuszy mają 170 minut. Na pierwszym znajdują się dwa teksty, które mogą dotykać różnej tematyki: od szeroko pojętej kultury, poprzez filozofię, sztukę, język czy też literaturę. Za tę część - potocznie nazywaną czytaniem ze zrozumieniem - zdający może zdobyć maksymalnie 20 punktów.

Najwięcej punktów maturzysta może otrzymać natomiast za drugą część arkusza, czyli wypracowanie maturalne - 50 punktów. Ma do wyboru jeden z trzech tematów - dwa dotyczą rozprawki, a jeden interpretacji wiersza.

Poniżej prezentujemy pełną listę obowiązkowych lektur dla szkół ponadpodstawowych na poziomie podstawowym obowiązujących od roku szkolnego 2021/2022. Na maturze mogą tez pojawić się pytania z lektur z wcześniejszych etapów edukacji!

• "Biblia" – w tym fragmenty "Księgi Rodzaju", "Księgi Hioba", "Księgi Koheleta", "Pieśni nad Pieśniami", "Księgi Psalmów", "Apokalipsy wg św. Jana"
• Jan Parandowski "Mitologia", część I "Grecja"
• Homer – "Iliada" (fragmenty), "Odyseja" (fragmenty)
• Sofokles "Antygona"
• Horacy – wybrane utwory
• "Bogurodzica"
• "Lament świętokrzyski" (fragmenty)
• "Legenda o św. Aleksym" (fragmenty)
• "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (fragmenty)
• "Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu" (fragmenty)
• "Pieśń o Rolandzie" (fragmenty)
• Gall Anonim "Kronika polska" (fragmenty)
• Dante Alighieri "Boska komedia" (fragmenty)
• Jan Kochanowski – wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX, "Odprawa posłów greckich"
• Piotr Skarga "Kazania sejmowe" (fragmenty)
• wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński
• Jan Chryzostom Pasek "Pamiętniki" (fragmenty)
• William Szekspir "Makbet", "Romeo i Julia"
• Molier "Skąpiec"
• Ignacy Krasicki "Hymn do miłości ojczyzny", wybrane satyry
• Franciszek Karpiński – wybór sielanek i liryki religijnej
• Adam Mickiewicz – "Oda do młodości", wybrane ballady, w tym "Romantyczność", wybrane sonety z cyklu "Sonety krymskie" oraz inne wiersze, "Konrad Wallenrod", "Dziady cz. III"
• Juliusz Słowacki – "Kordian", wybrane wiersze, w tym "Grób Agamemnona" (fragmenty), "Testament mój"
• Zygmunt Krasiński "Nie-Boska komedia"
• Cyprian Kamil Norwid – wybrane wiersze
• Bolesław Prus – "Lalka", "Z legend dawnego Egiptu"
• Eliza Orzeszkowa "Gloria victis"
• Henryk Sienkiewicz "Potop"
• Adam Asnyk – wybór wierszy
• Fiodor Dostojewski "Zbrodnia i kara"
• wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer Leopold Staff
• Stanisław Wyspiański "Wesele"
• Władysław Stanisław Reymont "Chłopi" tom I – "Jesień"
• Stefan Żeromski – "Rozdziobią nas kruki, wrony…", "Przedwiośnie"
• Witold Gombrowicz "Ferdydurke" (fragmenty)
• wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy
• Tadeusz Borowski – "Proszę państwa do gazu", "Ludzie, którzy szli"
• Gustaw Herling-Grudziński – "Inny świat"
• Hanna Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem"
• wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, wybrane wiersze, w tym z tomu "Ocalenie", oraz "Traktat moralny" (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, wybrane wiersze, w tym z tomów "Pan Cogito" oraz "Raport z oblężonego miasta", Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Jan Polkowski, Wojciech Wencel
• Albert Camus "Dżuma"
• George Orwell "Rok 1984"
• Józef Mackiewicz "Droga donikąd" (fragmenty)
• Sławomir Mrożek "Tango"
• Marek Nowakowski – "Raport o stanie wojennym" (wybrane opowiadanie), "Górą »Edek«" (z tomu "Prawo prerii")
• Jacek Dukaj "Katedra" (z tomu "W kraju niewiernych")
• Antoni Libera "Madame"
• Andrzej Stasiuk "Miejsce" (z tomu "Opowieści galicyjskie")
• Olga Tokarczuk "Profesor Andrews w Warszawie" (z tomu "Gra na wielu bębenkach")
• Ryszard Kapuściński "Podróże z Herodotem" (fragmenty)
• wybrane utwory okresu stanu wojennego, powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów, a także utwory w wykonaniu Ewy Demarczyk.

Natomiast każdy z maturzystów powinien znać tzw. lektury z gwiazdką lub lektury ogwiazdkowane. Na ich liście znajdują się zarówno te, które omawiane były w ostatnich klasach szkoły podstawowej, jak i te z ponadpodstawowego etapu nauczania.

Lista lektur obowiązkowych na maturze 2022 (wcześniejszy etap nauki):

• wybrane fraszki, Treny (V, VII i VIII) Jan Kochanowski
• wybrane bajki Ignacy Krasicki
• "Zemsta" Aleksander Fredro
• "Dziady cz. II" Adam Mickiewicz
• Wybrana powieść historyczna ("Quo vadis", "Krzyżacy" lub "Potop")
• Wiersze wybranych poetów.

A także lista lektur obowiązkowych na maturze 2022 (liceum i technikum):

• "Bogurodzica"
• wybrane pieśni, treny (inne niż na wcześniejszym etapie nauki) i psalm Jan Kochanowski
• "Dziadów cz. III", „Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz
• "Lalka" Bolesław Prus
• "Wesele" Stanisław Wyspiański
• wybrane opowiadanie Bruno Schulz
• "Ferdydurke" (w całości lub części) Witold Gombrowicz
• wiersze wybranych poetów.

Jakie tematy pojawią się na maturze z języka polskiego 2022, dowiemy się dopiero 4 maja. Jednak część lektur obowiązkowych, których dotyczą tematy, powtarza się na przestrzeni ubiegłych lat. Od 2015 roku aż trzykrotnie na maturze znalazł się fragment "Lalki" Bolesława Prusa. Kilkukrotnie uczniowie musieli zmierzyć się też z "Dziadami" Adama Mickiewicza.

Poniżej przedstawiamy listę tematów maturalnych od 2015 r. (wtedy zaczęła obowiązywać matura w nowej formule):

Matura 2015:

• Wolna wola człowieka czy siły od niego niezależne – co przede wszystkim decyduje o ludzkim losie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. (Utwór "Ta jedna sztuka" Elizabeth Bishop).

Matura 2016:

• Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do fragmentu Dziadów cz. IV Adama Mickiewicza i do innych tekstów kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów. (Utwór "Dałem słowo" Zbigniewa Herberta).

Matura 2017:

• Praca – pasja czy obowiązek? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi, planety ludzi Antoine'a de Saint-Exupéry'ego oraz do wybranych tekstów kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. (Utwór "Słyszę czas" Kazimierza Wierzyńskiego).

Matura 2018:

• Tęsknota – siła niszcząca czy budująca ludzkie życie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. (Utwór [Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają] Ernesta Brylla).

Matura 2019:

• Czym dla człowieka może być wolność? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Dziadów cz. III, całego dramatu Adama Mickiewicza oraz wybranego tekstu kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. (Utwór "Samotność" Anny Świrczyńskiej).

Matura 2020:

• Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie tego utworu? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanych fragmentów Wesela, do całego dramatu Stanisława Wyspiańskiego oraz do wybranego tekstu kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. (Utwór "Daremne" Anny Kamieńskiej).

Matura 2021:

• Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu? Rozważ problem, odwołując się do fragmentu Lalki Bolesława Prusa, całego utworu oraz do wybranego tekstu kultury.
• Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta oraz do wybranych tekstów kultury.
• Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. (Utwór "Strych" Beaty Obertyńskiej).

Arkusze maturalne egzaminu dojrzałości w nowej formule z ubiegłych lat znajdziesz na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Analizując arkusze maturalne z poprzednich lat pod kątem powtarzających się zadań, można przewidzieć, co pojawi się i w tym roku. Można przypuszczać, że na maturze z języka polskiego znajdą się:

• zadania, aby określić funkcję języka (np. czy w danym fragmencie występuje funkcja poetycka, ekspresywna itd.),
• pytanie o konkretny utwór literacki z zakresu obowiązkowych. W ubiegłych latach znalazły się zadania, gdzie podawany był fragment "Pana Tadeusza", "Zemsty" czy jeszcze innej lektury obowiązkowej, a zdający musiał wpisać tytuł i autora danego utworu,
• zadanie, aby napisać streszczenie tekstu,
• zadanie, aby określić, czy dane zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.

Wszystkie informacja dotyczące wymagań maturalnych z języka polskiego można znaleźć na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.