Nauczyciele Roku apelują do parlamentarzystów w sprawie projektowanych zmian w edukacji przez MEiN. "Wyrażamy stanowczy sprzeciw"

"W związku ze złożeniem w Sejmie ustaw dotyczących zmian w edukacji i skierowaniem ich do prac w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz planem szybkiego procedowania mimo protestów wielu środowisk nauczycielskich, uczniowskich i rodzicielskich, organizacji społecznych oraz samorządów, jako Nauczyciele Roku wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec proponowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki pomysłów"

- napisali nauczyciele na wstępie.

Zobacz też: Jak przeżywają Święta Bożego Narodzenia członkowie wspólnoty poznańskiej Barki?

Jak wyjaśnia nam jedna z sygnatariuszek, dyrektor Marzena Kędra, Nauczycielom Roku zależy na polskiej szkole. Mówią oni o różnych sprawach dotyczących edukacji, nie tylko w kontekście tego projektu ustawy, o których piszą.

- Nasz list do parlamentarzystów jest prośbą o wzięcie pod uwagę naszych wątpliwości. Chcemy dobrej szkoły, a ta wymaga zaufania, autonomii i poczucia odpowiedzialności

- mówi dyrektor.

- List nie jest narzędziem politycznym. Uciekamy od polityki, dla nas liczy się wolność i nie chcemy, aby była ona ograniczana

- dodaje też, że na przestrzeni lat, odkąd została Nauczycielem Roku w 2012 r., podobnych petycji - w obronie edukacji i przeciw niektórym działaniom ministerstwa - podpisywała co najmniej kilka, bez względu na to, jaka partia sprawowała wówczas władzę.

Bo jak tłumaczy, dobra szkoła wymaga zaufania: - Minister powinien bardziej ufać nauczycielom, dyrektorom, bo oni przecież chcą jak najlepiej dla swoich uczniów. Nikt nie chce czynić zła i robić rzeczy, które miałyby mieć zgubny wpływ na rozwój i funkcjonowanie dzieci - wyjaśnia na koniec.

Prace nad ostateczną formą listu trwały 3 dni, a ujrzał on światło dzienne 8 grudnia. Jak powiedziała nam dyrektor Kędra, nie wszyscy Nauczyciele Roku mogli brać udział w tych konsultacjach ze względu na chorobę albo inne obowiązki, dlatego nie ma ich wśród sygnatariuszy. Jednak, jak nas zapewniła, wszyscy go popierają. Dodała także, że nie spotykała się z negatywnym odzewem w środowisku nauczycielskim.

Nauczyciele Roku, którzy podpisali się pod listem:

• Grzegorz Lorek (2002)
• Bogumiła Bąk (2003)
• Wiktor Kamieniarz (2004)
• Danuta Konatkiewicz (2006)
• Wiesław Włodarski (2007)
• Dariusz Kulma (2008)
• Radosław Moskal (2009)
• Marzena Kędra (2012)
• Marcin Zaród (2013)
• Barbara Halska (2014)
• Katarzyna Nowak-Zawadzka (2015)
• Joanna Urbańska (2016)
• Marta Florkiewicz-Borkowska (2017)
• Przemysław Staroń (2018)
• Dariusz Martynowicz (2021)

Pełna treść listu:
Szanowni Posłowie i Senatorowie! Szanowne Posłanki i Senatorki! W związku ze złożeniem w Sejmie ustaw dotyczących zmian w edukacji i skierowaniem ich do prac w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz planem szybkiego procedowania mimo protestów wielu środowisk nauczycielskich, uczniowskich i rodzicielskich, organizacji społecznych oraz samorządów, jako Nauczyciele Roku wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec proponowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki pomysłów.

Uważamy je za niebezpieczne dla funkcjonowania publicznej edukacji opartej na kulturze dialogu, relacjach interpersonalnych i poszanowaniu różnych punktów widzenia. Dlatego też apelujemy do Państwa Posłów i Senatorów o odrzucenie tych szkodliwych dla edukacji zmian. Powodów, dla których warto to zrobić, jest wiele. Poniżej przedstawiamy tylko kilka z nich.

Nowe przepisy przewidują odpowiedzialność karną dyrektorów za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków, które będą się wiązać z działaniem na szkodę dziecka. Ich wprowadzenie tłumaczy się „luką prawną w tym zakresie”, jednak Stanisław Trociuk, zastępca rzecznika praw obywatelskich, obalił tę tezę, zauważając, że za czyny popełnione z pokrzywdzeniem małoletnich dyrektorzy szkół i innych placówek już teraz podlegają odpowiedzialności karnej na zasadach ogólnych wynikających z Kodeksu karnego. Wydaje się więc, że projektowane prawo może być dodatkowym narzędziem służącym dyscyplinowaniu dyrektorów, a nie chroniącym dobro dzieci.

Projektowane zmiany mają także na celu zwiększenie uprawnień kuratorów oświaty. W proponowanych przepisach znajdują się zapisy, które pozwolą kuratorowi odwołać dyrektora, jeśli ten nie wypełni zaleceń pokontrolnych. Te rozwiązania mogą stanowić kolejny bat na niepokornych dyrektorów. Co więcej, kurator będzie mógł odwołać dyrektora mimo sprzeciwu organu prowadzącego placówkę, rodziców i nauczycieli, co ograniczy nie tylko autonomię dyrektorów, ale także wszystkich tworzących szkołę oraz samorządów.

Wolność i autonomię lokalnych środowisk szkolnych ograniczy także inny proponowany przez MEiN przepis, w myśl którego to kurator oświaty będzie decydował o tym, jakie organizacje społeczne pojawią się w placówce. Podmioty te będą musiały z trzymiesięcznym wyprzedzeniem przesyłać do szkół drobiazgowy plan zajęć, który następnie będzie wymagać akceptacji kuratora. W praktyce zmiany te będą oznaczały blokadę działań wielu nauczycieli, ale także inicjatyw podjętych przez rodziców – wszystkie one będą bowiem podlegały cenzurze kuratora oświaty. Warto przy tym zaznaczyć, że już dzisiaj rodzice muszą wyrazić pisemną zgodę na każde zajęcia pozalekcyjne. Naszym zdaniem taki zapis pozbawia rodziców i dyrektora podmiotowości w zarządzaniu szkołą i jest formą ograniczania szkolnej demokracji.

Zaprezentowane propozycje budzą nasze uzasadnione wątpliwości. Nie chcemy szkoły opartej na strachu. Nie zgadzamy się na ograniczenia wolności i autonomii, bez których nie ma miejsca na rozwój i kreatywne działania. Nie negujemy konieczności zmian w edukacji, ale przyjmowanych w dialogu ze wszystkimi zainteresowanymi stronami procesu edukacji i poprzedzonych realnymi konsultacjami społecznymi. Powinny to być jednak zmiany nastawione na podniesienie jakości nauczania i wychowania, usprawniające kierowanie szkołą przez dyrektorów, pozwalające na wzmocnienie pozycji rodziców w współzarządzaniu placówkami oświatowymi. Tymczasem propozycje przedstawione przez resort ministra Przemysława Czarnka nie przysłużą się ani uczniom, ani rodzicom, ani nauczycielom i dyrektorom.

Prosimy Państwa Posłów i Senatorów o wzięcie pod uwagę naszych wątpliwości, których podstawą jest wieloletnie doświadczenie w pracy z młodymi ludźmi. Twórzmy szkołę, w której podstawą są relacje, podmiotowość i wzajemne zaufanie wszystkich stron tworzących szkolne społeczności.