Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Nie róbmy z bobasa grubasa, czyli jak walczyć z plagą otyłości

Redakcja
Buła z mięsem to coraz chętniej zjadany przez dzieci posiłek. Trudno więc się dziwić, że małym "smakoszom" przybywa kilogramów
Buła z mięsem to coraz chętniej zjadany przez dzieci posiłek. Trudno więc się dziwić, że małym "smakoszom" przybywa kilogramów 123rf
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, w ciągu ostatnich dwudziestu lat, liczba otyłych dzieci pomiędzy 2. a 4. rokiem życia potroiła się, rosnąc z 4 do 12 procent. W grupie dzieci w wieku od 6 do 15 lat nastąpił wzrost z 5 do 16 procent. Jeśli podobne trendy utrzymają się w przyszłości, eksperci szacują, że do 2020 roku 1/3 dorosłych będzie otyła. Te alarmujące dane każą podjąć walkę z plagą "tuczenia" dzieci w domach, szkołach, na wakacjach - pisze Beata Marcińczyk

Swój obecny wygląd, jakieś 30 kilogramów nadwagi, zawdzięczam dietom cud - twierdzi Maria Szymańska, dwudziestolatka, która problemy z otyłością ma od dziecka. - Jedzenie to dla mnie forma postresowego rozluźnienia. Trzynastoletni Wojtek może nie jeść chleba, ziemniaków, ale nie wyobraża sobie życia bez słodyczy. - Jem, bo lubię - twierdzi. Waży niemal 100 kg. Badania naukowe wskazują, że otyłość wśród polskich dzieci to poważny problem. Już niemal 20 procent dzieci waży więcej niż powinno. - Podłożem tych problemów są złe zasady żywienia rodzinnego - uważa Agnieszka Łyko, specjalista ds. żywienia i dietetyki. - Dorośli nie jadają regularnie posiłków. Dzieci jadają byle co, bo my ich tego uczymy!

Lekarze nie pozostawiają nam złudzeń - otyłość dzieci zaczyna być nazywana epidemią. Przyczyny są znane - złe nawyki żywieniowe, nieograniczone podjadanie słodyczy, chipsów, słodkich napojów, wysokokalorycznych fast foodów, uboga w białko dieta, a także brak ruchu na świeżym powietrzu. Dzieci "nudzą się" przed telewizorem, komputerem, a nudę tę urozmaicają przekąskami. Skutki są zatrważające. - Już u pięcioletnich dzieci obserwuję poważne kłopoty z wypróżnianiem - mówi Agnieszka Łyko. - Po przeprowadzeniu badań bardzo często okazuje się, że ich gospodarka hormonalna jest rozregulowana. Nawet u kilkulatków stwierdzam problemy związane z prawidłowym funkcjonowaniem tarczycy czy trzustki.

Otyłe dzieci wkraczają w dorosłość z większymi problemami. Bywają szykanowane w szkole, więc stronią od grupy. Trudniej im znaleźć partnera czy dobrą pracę.

- Jedna z "puszystych" pacjentek powiedziała mi, że pracodawca, który chciał ją zatrudnić pytał, jak pani sobie poradzi w tak małym biurze? - przytacza dr Dorota Hędzelek, psycholog. Badania (patrz ramka) wskazują, że otyli odbierani są jako osoby uczciwe, ale leniwe. Dlatego dając dziecku pieniądze, żeby coś sobie kupiło do jedzenia w szkole, zamiast przygotowania kanapki, wychowujemy "bylejadka", który w przyszłości może mieć poważne problemy zdrowotne.

Maria ma głoda

Maria, odkąd pamięta, zawsze miała "parę kilo na górkę". Dzieciaki, przynajmniej te w gimnazjum, nie dokuczały jej z tego powodu. Tych z podstawówki - nie pamięta. W swoim dwudziestoletnim życiu stosowała chyba już wszystkie możliwe diety, z tymi "cudownymi" włącznie.
- To, że mam teraz około 30 kilogramów nadwagi zawdzięczam właśnie dietom - mówi Maria. - Tylko raz, gdy byłam na specjalnym turnusie w sanatorium, udało mi się schudnąć bez efektu jojo.

Maria, jako nastolatka, była w USA. Tam miała poczucie, że należy raczej do tych "normalniejszych".
- Kobieta, u której mieszkałyśmy, była przeogromna. Ja przy niej to piórko. Odwoziła nas do szkoły, a potem jechała do McDonaldsa na śniadanie, gdzie kupowała dwa duże zestawy - opowiada Maria. Przyczyn swojego wyglądu upatruje też w stresie. - Jedzenie to dla mnie forma rozluźnienia, pomaga w skupieniu się na przykład przed egzaminem. Nie wydaje mi się, żebym jadła dużo, ale lubię słodycze - takie lizaki czy cukierki. Po obronie pracy mam zamiar zastosować dietę MŻ (mniej żreć), teraz nie miałoby to sensu.

Wyjątkowo słodki Wojciech

Zawsze lubił jeść, a przede wszystkim słodycze. To go gubi. Stara się ograniczać, ale jednak często nie może się powstrzymać. Twierdzi, że je, bo lubi. Potrafił z łezką w oku, w sposób, które matki doskonale znają, wyprosić choćby loda wodnego albo jakiegoś wafelka. Innych kalorycznych dodatków nie jada w nadmiarze - chleba, ziemniaków. Za warzywami czy owocami jednak nie przepada. Systematycznie przybywa mu kilogramów. Ostatnio dużo biega, dużo jeździ na rowerze i jest przekonany, że to mu pomoże rzucić zbędne kilogramy. Jest co prawda wysoki, ma 180 cm wzrostu, ale waży 98 kilogramów. - Może gdybyśmy mieszkali w mieście, to sytuacja byłaby inna. Miałby więcej znajomych, kumpli, którymi na pewno więcej by "latał" - mówi Barbara, matka Wojtka. - Tu, na wsi, syn po przyjściu ze szkoły siada przed telewizorem albo komputerem.

Monika dziewczyna batonika

Siedemnastoletnia Monika Kułak (26 kg nadwagi) batonikiem, chipsami, colą rekompensuje sobie stres. Najpierw był rozwód rodziców. Potem drugie małżeństwo matki, na świat przychodzili przyrodni bracia. Przestała być dla mamy "tą najważniejszą". Potem nadeszły kłopoty w szkole, z rówieśnikami. Endokrynolog stwierdził otyłość prostą. Nakazał rozsądną dietę.

- Tylko że ja po prostu kocham te wszystkie smaki! - z rozbrajającą szczerością przyznaje Monika. - Mam chłopaka, który waży niecałe 50 kilogramów i myślę, że to raczej on ma problem z wagą, choć cała jego rodzina to takie chudziaki. Jego mama powiedziała nawet o mnie - wreszcie jakaś normalna w rodzinie! To po co mam chudnąć? Monika nosi rozmiar 40-42. Ma jednak tylko 154 cm wzrostu.
Regularne posiłki drogą do sukcesu

- Dorośli są zabiegani, mają mało czasu. Dają dziecku pieniądze, by kupiło sobie coś, gdy zgłodnieje. Maluch idzie więc do szkoły głodny. Potem kupuje ulubionego batonika czy chipsy. Przez chwilę czuje sytość, przypływ energii, ale to szybko mija - podkreśla Agnieszka Łyko, specjalista - Problem otyłych dzieci ma podłoże w złych nawykach żywienia rodzinnego. Kiedyś nie do pomyślenia było, żeby przed wyjściem z domu nie zjeść śniadania. Potem w szkole czy w pracy jadło się drugie. Teraz wyciągnięcie kanapek na przerwie to obciach!

Agnieszka Łyko upomina rodziców, że powinni powrócić do dawnych, rodzinnych nawyków żywieniowych. - Niech ta kanapka do szkoły znów stanie się tradycją! - apeluje. - W naszej diecie, a przede wszystkim w diecie naszych pociech brakuje białka. Przy jego odpowiedniej ilości organizm nie domaga się cukru. Kiedy dostarczamy organizmowi co 3-3,5 godziny posiłki, to on nie domaga się przekąsek. Bywa, że mało jemy, a tyjemy. Rzecz w tym, by jadać regularnie. Obserwuję, że dzieci jedzą byle co, byle jak. A wyjść z otyłości, zwłaszcza gdy pojawią się problemy z prawidłowym funkcjonowaniem trzustki, jest trudno.

Jak nie zjem to zeświruję

Niedobrze jest być za chudym, jeszcze gorzej być grubym. Moda na "wieszaki" trwa już od kilkudziesięciu lat i choć obiecywano, że modelki już nie będą takie szczupłe, niewiele się zmienia. Z grubych łatwiej się śmiać. Gdy zaczynają się szykany w szkole, szczególnie podczas wychowania fizycznego, bo wtedy widać otyłość i ociężałość, mamy do czynienia już z poważnym problemem.
- Jedzenie staje się sposobem na radzenie sobie ze stresem, pomaga w regulacji emocji i uczuć - tłumaczy dr Dorota Hędzelek, psycholog. - Podczas odchudzania skupiamy się przede wszystkim na dobrym odżywianiu, a należy także nauczyć się, jak inaczej redukować napięcia.

To ważne w każdym wieku. Dr Hędzelek podkreśla też, że w naszym społeczeństwie wciąż funkcjonuje stereotyp osoby otyłej jako ociężałej, leniwej. - Jest on przez te osoby przyswajany jako własny, co powoduje znów wzrost napięcia. Koło się zamyka - zauważa psycholożka. - Należy przede wszystkim zaakceptować siebie jako osobę większego formatu.

Sanatorium lekiem na (prawie) całe zło

Uzdrowiska, sanatoria w górach i nad morzem oferują rodzicom otyłych dzieci specjalne turnusy odchudzające. Korzysta z nich coraz więcej dzieciaków. Najbardziej liczne grupy to między 9. a 10. rokiem życia oraz między 14.i 15. rokiem życia.
- Pojawia się jednak coraz więcej dzieci otyłych mających siedem, osiem lat - podkreśla Małgorzata Gniecka, kierownik statystyki medycznej w Centrum Pulmonologii i Alergologii w Karpaczu. - W ubiegłym roku podczas wakacji mieliśmy tylko jeden turnus odchudzający dla dzieci. W tym roku już dwa - w lipcu i sierpniu.

Do Karpacza przyjeżdżają "pulpety" z całej Polski. Wypoczywają i odchudzają się w komfortowych warunkach. - Zaraz po przyjeździe każdy otrzymuje kijki do nordic walking i wszędzie z nimi spaceruje czy to na basen, czy na wycieczkę - podkreśla Gniecka. - Po dwóch tygodniach pobytu u nas efekty są widoczne. Średnio jest to utrata czterech, pięciu kilogramów, choć nasz rekordzista zrzucił aż 10!

Dzieci w sanatorium nie chodzą głodne. Mają do dyspozycji warzywa i owoce oraz wodę mineralną. Dzień rozpoczynają od gimnastyki. Tego w ich domach na pewno się nie stosuje!

- Oczywiście, najpierw są rozmowy z dzieckiem, rodzicami na temat nawyków żywieniowych w rodzinie. Dietetyk wskazuje błędy - mówi Małgorzata Gniecka. - Wielu rodziców, już po powrocie dzieci z turnusu do domu, dzwoni do nas i opowiada, jak to ich pociecha uczy rodzeństwo czy nawet całą rodzinę prawidłowej diety.

W sanatorium dzieci mają tylko takie zajęcia, które wymagają od nich ruchu. Wysiadywanie przed komputerem, telewizorem czy nawet gry planszowe to rozrywka, o której muszą zapomnieć. Najlepiej na dłużej niż tylko na dwa tygodnie.

- Kiedyś jedliśmy chleb ze smalcem, nikt nie zwracał uwagi na to, co z czym łączyć i byliśmy zdrowsi i szczuplejsi niż teraz - podkreśla Agnieszka Łyko. - Przypomnijmy sobie jednak, jak w dzieciństwie przychodziliśmy ze szkoły, rzucaliśmy tornister, zjadaliśmy obiad i biegliśmy na podwórko grać w klasy, skakać w gumę! Aż do ostatniej chwili, gdy mama wołała "do domu!". Dajmy takie dzieciństwo naszym pociechom, a na pewno będą zdrowsze. I szczuplejsze.

Dzisiaj Co piąte dziecko w wieku szkolnym cierpi na otyłość. Prognozy są jeszcze gorsze

"Aktywnie po zdrowie" to nowy program społeczny realizowany przez Fundację Banku Ochrony Środowiska, która chce zmienić taki stan rzeczy.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat trzykrotnie wzrosła liczba przypadków występowania otyłości wśród dzieci i młodzieży. Wynika to przede wszystkim z niewiedzy i nieświadomości, jakie składniki występują w wielu popularnych produktach żywnościowych i jakie spustoszenie powodują w organizmie młodego człowieka. Wystarczy spojrzeć na standardowe drugie śniadanie przygotowywane dziecku prze rodzica. Jest to przeważnie jogurt lub batonik, a do picia cola. Tymczasem w szklance coli jest 10 łyżeczek cukru, a w jogurcie nawet 12! Natomiast batonik pod względem wartości energetycznej do trzydaniowy obiad - mówi Andrzej Pietrucha, prezes Fundacji BOŚ, której celem jest zmiana złych nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Projekt BOŚ skierowany jest bezpośrednio do młodzieży, rodziców i nauczycieli. Fundacja pracuje nad programem edukacyjnym wpisującym się w podstawy programowe MEN i opartym na interesujących scenariuszach zajęć lekcyjnych i konkursach.

Merytoryczny patronat nad akcją objęli: Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Instytutu Żywności i Żywienia, SGGW oraz AWF w Warszawie.

Warto pytać

W Centrum Zdrowia Dziecka prowadzi się Projekt "Olaf", którego tematem jest otyłość dzieci. Centrum zaprasza dzieci w wieku od 2-10 lat do udziału w bezpłatnym badaniu weryfikującym wpływ diety na rozwój dzieci.
Rodzice otrzymają pełną poradę dietetyczną oraz informację o rozwoju dziecka, a także poradę lekarską.
Kontakt: e-mail: m.desmond@ czd.pl; tel. 606 487 581, Centrum Pulmonologii i Alergologii w Karpaczu - kontakt: Tel. 883 358 153.
Specjalista - Agnieszka Łyko
Poradnia Dietetyczna
ul. Katowicka 11/U11
61-131 Poznań
tel. 883 718 787
[email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski