Nowa ustawa o cmentarzach. Duże zmiany w przepisach o chowaniu zmarłych

Do tej pory w kwestii cmentarzy i chowania zmarłych obowiązywała ustawa z 1959 roku. Regulowała ona m.in. sprawę miejsc pochówku i postępowania w przypadku śmierci. W ostatnim czasie jednak Rada Ministrów przyjęła projekt nowej uchwały, której celem jest dostosowanie dotychczasowych przepisów do dzisiejszych czasów.

Dotychczasowe przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wymagały doprecyzowania. Budziły liczne problemy wykonawcze i wątpliwości interpretacyjne, na co wskazywały jednostki samorządu terytorialnego oraz samorząd lekarski

– można przeczytać na stronie rządowej.

Grzebanie zmarłych w niewyznaczonym miejscu bądź rozsypanie prochów poza obszarem cmentarza, jak dotąd, było nielegalne i groziło wysoką karą grzywny. W nowej ustawie jednym z ważniejszych punktów jest zapis umożliwiający pochowanie zmarłego poza terenem cmentarza, tzw. ekologiczny pochówek. W ramach niego rolę nagrobków mogą odgrywać np. kamienie lub drzewa. Na takich grobach nie stawia się krzyży ani nie umieszcza świec, zniczy i wiązanek kwiatów.

Nowelizacja ma też objąć opieką stare i zabytkowe cmentarze. Według dotychczasowych zapisów możliwe było wykupienie zaniedbanych miejsc w celach komercyjnych lub też przez osobę prywatną, wtedy nagrobki i ludzkie szczątki były po prostu usuwane. Wprowadzane zmiany mają uniemożliwić takie działania. Wszystkie miejsca pochówku, także te niszczejące, będą podlegały ochronie. Oznacza to, że wykupienie terenu pocmentarnego będzie dozwolone dopiero po legalnej ekshumacji spoczywających tam ciał.

Nowością będzie też instytucja koronera. Obowiązywała ona głównie w Wielkiej Brytanii czy USA, w Polsce nie była dotąd szczególnie znana. Osoba, pełniąca taką funkcję, będzie prowadziła śledztwo w sprawie nagłego zgonu, który np. nastąpi w sposób nienaturalny lub którego okoliczności wydadzą się niejasne.

Uaktualnione zostaną też definicje grobu i cmentarza.

Kolejne proponowane zmiany dotyczą przede wszystkim unowocześnienia niektórych kwestii poprzez przeniesienie części spraw do Internetu.

Nowa ustawa przewiduje wprowadzenie na terenie całego kraju systemu, będącego internetową bazą danych, gromadzącego informacje o pochowanych osobach na terenie danej nekropolii. Jak na razie nie wszystkie cmentarze dysponują takimi możliwościami. Jest to szczególnie mało popularne wśród mniejszych nekropolii lub takich znajdujących się na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych. Wprowadzenie takiego rozwiązania ułatwi jednak znalezienie miejsca spoczynku np. znanych osób lub dalszych członków rodziny.

Zamysłem projektodawcy jest również lepsza ochrona grobów i cmentarzy wojennych, grobów weteranów walk o niepodległość, ale też grobów osób zasłużonych także na innych polach aktywności – dzięki wprowadzeniu nowych mechanizmów działania organów państwowych i przy upowszechnieniu informacji o ich lokalizacji

– napisano na stronie rządowej.

Ponadto, podczas tworzenia takich baz danych będzie można zdigitalizować księgi parafialne z aktami zgonów nawet sprzed wielu lat. Obecnie na cyfryzację dokumentów trzeba było czekać sto lat od daty śmierci. Zmiany usprawnią więc pracę historykom, genealogom czy poszukującym informacji o własnej rodzinie.

Kolejnym istotnym zagadnieniem jest wprowadzenie elektronicznych karty urodzenia oraz zgonu, które będą obsługiwane za pomocą strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Ma to nie tylko usprawnić przekazywanie informacji do urzędów, ale też zabezpieczać przed wszelkimi fałszerstwami. Formy papierowe takich dokumentów często spotykały się z negatywnymi opiniami, gdyż przyczyniały się do wydłużania czasu przetwarzania wszystkich danych.

Nowe przepisy zostaną dostosowane do aktualnych zapisów prawnych oraz będą stanowić ułatwienie dla rodziny zmarłego, urzędników, lekarzy czy instytucji pogrzebowych. Ustawa ma zacząć obowiązywać już od czerwca 2022 roku.