Problem z unieważnieniem stalinowskiego wyroku?

Nieżyjący już, skazani na surowe wyroki (12 i 9 lat więzienia) Tomasz Kocowski i Maciej Głyda, których nieznaną historię przedstawiliśmy na naszym łamach nigdy nie zostali zrehabilitowani. Chce do tego doprowadzić bratanek-imiennik Macieja Głydy. Okazuje się jednak, że ustawa pozwalająca na pośmiertną rehabilitację ogranicza krąg bliskich nieżyjącej osób, którzy mogą wystąpić o uznanie wyroku za nieważny. Starać się o to mogą tylko jej rodzice, rodzeństwo, dzieci i małżonkowie represjonowanego.

Dodatkowym problemem w złożeniu wniosku do sądu jest konieczność wskazania w nim sygnatury akt wyroku do unieważnienia. Niestety, tylko niektórzy krewni osób represjonowanych mogą uzyskać dostęp do dotyczącej ich dokumentacji śledztw i procesów przechowywanych w Instytucie Pamięci Narodowej. Zgodnie z ustawą o IPN akta na temat osób nieżyjących udostępniane są ich rodzicom, rodzeństwu, dzieciom i wnukom oraz małżonkom i ich najbliższym krewnym (powinowatym). Oznacza to, że więcej bliskich zmarłego może zapoznać się z dokumentami niż starać się o unieważnienie niesprawiedliwego wyroku, na który go niegdyś skazano. Niestety, w gronie tym nie ma dzieci rodzeństwa osób prześladowanych.

Bratanek zmarłego w wyniku choroby spowodowanej przez pobyt w ciężkim stalinowskim wiezieniu nie tylko nie będzie mógł wystąpić o rehabilitację swojego stryja, ale też nie dostanie zgody na zapoznanie się w IPN z aktami dokumentującymi jego prześladowania.

– Takie są przepisy. Możemy dalszej rodzinie co najwyżej wydać zaświadczenie, że w archiwum IPN istnieją dokumenty dotyczące osoby represjonowanej i podać ich sygnaturę. To może być przydatne przy wnioskowaniu o unieważnienie wyroku – wyjaśnia Rafał Kościański, naczelnik Oddziałowego Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN w Poznaniu.