Próbna matura 2017. Historia - zadania maturalne. Sprawdź się!

Tematy zadań maturalnych z historii te są zróżnicowane według epok: starożytność, średniowiecze, dzieje nowożytne, XIX i XX wiek oraz obszarów historii (historia polityczna, społeczno-gospodarcza oraz historia kultury). Obejmują historię Polski i historię powszechną.
Zadania w arkuszu maturalnym z historii na poziomie rozszerzonym mają na celu sprawdzenie umiejętności z zakresu:

• chronologii historycznej
• analizy i interpretacji historycznej
• tworzenia narracji historycznej

PRÓBNA MATURA 2017 Z HISTORII

Materiały do zadania 1.

Źródło 1. Miedzioryt przedstawiający wjazd Napoleona do Warszawy w 1807 r.

Źródło 2. Andrzej Zahorski, Napoleon – człowiek wieku [fragment]
Została po nim legenda i antylegenda. W ich ujęciu rysuje się jako prekursor postępu, realizator haseł rewolucji, bądź jako antychryst [...]. Dla jednych jest kontynuatorem, dla drugich pogromcą rewolucji [...]. Rządy jego zapłodniły wyobraźnię mas ludzkich, bo próbując tworzyć nową syntezę dwóch epok, przetłumaczył milionom prostych ludzi dostępne dotychczas tylko dla elity umysłowej idee Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Przetłumaczył je na język codziennej praktyki wyrażający się w kodeksie, ujednoliceniu miar i wag, w zmianie położenia chłopstwa, w budowie nowego społeczeństwa i wreszcie w romantycznej wizji nowego Imperium Romanum – Stanów Zjednoczonych Europy, których budowę przedsiębrał. [...] Geniusz Napoleona zawsze będzie działał na wyobraźnię ludzką, rozpalał namiętności, budził zaciekłe spory. [...] Jedni uważać będą jego losy za przestrogę, uzasadniając, że obrał drogę zbrodni i klęski, a inni wywodzić będą, iż był prekursorem postępu, dobroczyńcą ludzkości, męczennikiem, „człowiekiem wieku”, wskrzesicielem Polski.
Źródło: Europa i świat w epoce napoleońskiej, pod red. M. Senkowskiej-Gluck, Warszawa 1988, str. 88–89.

Zadanie 1.
W zacytowanym fragmencie pracy Andrzeja Zahorskiego przedstawione zostały dwie oceny Napoleona I Bonapartego. Z którą z nich koresponduje treść ilustracji? Odpowiedź uzasadnij, podając dwa argumenty.

Materiał do zadań 2. i 3.

Tablica genealogiczna (fragment). Dynastia habsbursko-lotaryńska

Zadanie 2.

2.1.Na podstawie tablicy genealogicznej uzupełnij tekst poniższego dokumentu. W wykropkowane miejsca wpisz imię (imiona) władców.
My Ferdynand Pierwszy, z Bożej łaski Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech etc. Gdyśmy wstąpili na tron po zgonie śp. Ojca Naszego, Cesarza ............., jako jego prawny następca, przejęci świetnością i powagą naszych obowiązków, błagaliśmy przede wszystkim Boga o Jego pomoc [...].
[...] w ostatnich czasach, gdy udało się było zbrodniczym usiłowaniom zaburzyć w jednej części Naszych państw legalny porządek i roztlić wojnę domową, przetrwała mimo to niezmierna większość Naszych ludów w winnej Monarsze wierności…
Jednakowoż nacisk wypadków […] i niezbędna potrzeba wielkiego i wyczerpującego przekształcenia naszych form państwowych […] umocniły Nas w przekonaniu, że potrzeba młodszych sił do popierania tego wielkiego dzieła…
Z tego powodu […] doszliśmy do stałego postanowienia zrzeczenia się niniejszym tronu Cesarstwa Austriackiego […] na rzecz […] arcyksięcia ...............
Źródło: S. Grodziski, (...) , Wrocław 1983, str. 5.

2.2. Podaj termin określający decyzję cesarza Ferdynanda I Habsburga.
2.3. Wydarzenia, o których mowa w podkreślonym fragmencie dokumentu, były częścią ogólnoeuropejskich wystąpień rewolucyjnych w XIX w. Podaj ich nazwę.

Zadanie 3.
Podaj, którego z władców – uwzględnionych w tablicy genealogicznej – dotyczy zamieszczony poniżej tekst, i określ dwa czynniki wpływające na różnorodność ocen tego władcy.

W ciągu swych 86 lat życia i 68 lat panowania cesarz dorównał trzem pokoleniom. Dzieciństwo i młodość przypadły mu na czasy absolutyzmu [...]. Jego wiek dojrzały to czasy konstytucyjnego liberalizmu [...]. Starość wypadła mu na czasy [...] masowych ruchów społecznych i rozwijającego się nacjonalizmu [...].
Jego czasy i otoczenie, jego działalność i jej skutki – oto temat ogromnej liczby prac naukowych, półnaukowych i zgoła publicystycznych. W tej rozległej bibliografii nie brak sądów skrajnych, od pełnego uwielbienia do surowej krytyki. Różnorodność tych ocen wynika nie tylko z faktu, że badane zagadnienia inaczej rysują się z perspektywy Schönbrunnu, inaczej z zamku królewskiego w Budzie [...], z Hradczan czy wreszcie z Wawelu. Komplikuje ją wielość barw, w jakich występują autorzy i badacze: od czarno-żółtej [barwy dynastii] do czerwonej.
Źródło: S. Grodziski, (...), Warszawa 1983, str. 181.

Materiał do zadania 4.

Henryk Kamieński, O prawdach żywotnych narodu polskiego (1844 r.)
Schodząc do przyczyn upadku Polski, nie będziemy się zadawać w długie historyczne rozbiory, lecz w ogólności chcemy je oznaczyć [...]. Naród wielki, jakim jesteśmy, nie mógł upaść, jak skutkiem własnej niemocy; przyczyny, więc pierwotne naszych rozbiorów
i poniżenia w nas samych leżały […].
Do wysokiego stopnia dojść musiała nasza słabość, kiedy nas podbili i zawojowali wrogi bardzo nieznaczącymi siłami [....]. Gdyby cały naród był wrzał zapałem niepodległości i miłości ojczyzny, byłby wobec grożącego niebezpieczeństwa siły swoje wszystkie połączył, a tak żaden podbój nie byłby się stał podobnym, a wróg, który by śmiał na kraj nasz nastąpić, znalazłby niezawodne zniszczenie, ziemia wolna by się pod jego stopami zapaliła i pochłonęła go niezawodnie [...].
Źródło: Polska myśl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia, Warszawa 1987, str. 132–133.

Zadanie 4.
Podaj argument świadczący o tym, że w zacytowanym fragmencie tekstu zawarta jest opinia reprezentatywna dla krakowskiej szkoły historycznej.

Materiały do zadania 5.

Źródło 1.**Odpowiedzi Francuzów na ankietę dotyczącą przygotowywanej pruskiej ustawy o przymusowym wywłaszczeniu Polaków w Poznańskiem i na Pomorzu 1907 r.**
\Henryk Sienkiewicz w „L’Echo de Paris” z 18 grudnia 1907 r. zamieścił apel z prośbą o wypowiedzi przedstawicieli świata zachodniego na temat przygotowywanej ustawy. Odpowiedzi udzieliło 254 respondentów.

Odpowiedź 1.
Możemy się spodziewać, że podobne metody zastosowane będą przeciw naszym rodakom w Alzacji i Lotaryngii. Co by jednak powiedzieli prawnicy niemieccy, gdyby Rosjanie w Inflantach i Kurlandii, gdyby Węgrzy w Siedmiogrodzie stosowali względem
swych poddanych niemieckich te same metody wywłaszczeniowe [...]. Nie pragnę wcale, aby podobne pogwałcenie prawa dokonywało się gdzie indziej, nawet w stosunku do Niemców. [...] Gdybym był Niemcem – rumieniłbym się z powodu takiej ustawy [...].
Odpowiedź 2.
Nie czekałem na wymowny protest Pański, by ze wszystkich sił protestować przeciwko prześladowaniom niemieckim w Polsce. [...] I nadal protestować będę [...]. Jako Alzatczyk, nie mogę zapomnieć, że mój kraj jest chwilowo pod innym prawem niż francuskie.
Źródło: K. Dunin-Wąsowicz, Francuska opinia publiczna wobec sprawy polskiej i Polaków w latach 1895–1914, Warszawa 1999, str. 69.

Źródło 2. List ambasadora Francji w Niemczech do ministra spraw zagranicznych Francji, Berlin, 20 grudnia 1907 r.
Jak surowych nie mielibyśmy sądów o polityce niemieckiej w Polsce, byłoby bardzo nie na miejscu, aby Francuzi interweniowali w tego rodzaju sprawach w Niemczech. Sytuacja naszych rodaków na terenach anektowanych jest zbyt podobna do sytuacji Polaków, abyśmy mogli bez bardzo ujemnych skutków trwonić nasze sentymenty na rzecz tych ostatnich. [...]
W chwili, kiedy podejmowane są widoczne wysiłki, aby zerwać więzy łączące Rosję z Francją, znaczyłoby to dostarczyć [Niemcom] przeciwko nam potężnego oręża u Rosjan i obudzić podejrzenia, które nasze sympatie do Polski zawsze wzbudzały w Petersburgu.
Źródło: J. W. Borejsza, Piękny wiek XIX, Warszawa 2010, str. 303–304.

Zadanie 5.
5.1. Wyjaśnij, co pomogło respondentom, których wypowiedzi zacytowano, zrozumieć sytuację Polaków w Poznańskiem i na Pomorzu.

5.2. Wyjaśnij, dlaczego autor źródła 2. uważał, że podjęcie interwencji przez Francję w sprawie, której dotyczyła ankieta, było sprzeczne z francuską racją stanu.

Materiał do zadania 6.

Centrala telefoniczna. Litografia z Le Petit Journal z 1904 roku

Zadanie 6.
Wyjaśnij, dlaczego scena przedstawiona na litografii świadczy o zmieniającej się pozycji społecznej kobiet.

Materiał do zadania 7.

Zadanie 7.
17.1. Podaj nazwę wydarzenia, do którego komentarzem jest zamieszczony plakat, oraz usytuuj to wydarzenie w czasie, podkreślając poprawne dokończenie zdania.
Nazwa wydarzenia: .................................

Do wydarzenia doszło w roku
A. bolszewickiego przewrotu październikowego w Rosji.
B. wybuchu pierwszego powstania śląskiego.
C. przeprowadzenia plebiscytu na Warmii i Mazurach.
D. podpisania traktatu pokojowego w Rydze.

17.2. Wyjaśnij, dlaczego Aleksandra Piłsudska, oceniając bitwę, której poświecono plakat, użyła następującego porównania:
„Bolszewicka wizja wzniecenia rewolucji światowej na trupie Polski rozwiała się wtedy zupełnie. Ćwierć tysiąclecia przedtem oręż polski dokonał podobnego rozstrzygnięcia, kiedy Jan Sobieski rozbił armię turecką pod Wiedniem”.
Źródło: A. Piłsudska, Wspomnienia, Warszawa 1997, str. 238.

Materiały do zadania 8.

Zadanie 8.
Rysunek 1. został zamieszczony w amerykańskiej prasie w 1939 roku, a w czasie II wojny światowej publikowano go w Stanach Zjednoczonych jeszcze wielokrotnie. W 1941 roku dokonano modyfikacji rysunku. Wyjaśnij przyczynę wprowadzenia modyfikacji widocznej na rysunku 2.

Materiały do zadania 9.

Źródło 1. Fragment opracowania historycznego
Partia konserwatywna poniosła klęskę! Oznaczało to po prostu, że przeważająca większość w narodzie ma dosyć rządów konserwatywnych, że domagała się nowej polityki socjalnej […]. Labour Party [Partia Pracy] znalazła się u steru rządów w skomplikowanych trudnych warunkach rzeczywistości powojennej. Naród, a zwłaszcza masy pracujące udzieliły jej kredytu w nadziei, że nie powtórzą się czasy po pierwszej wojnie światowej – czasy kryzysów gospodarczych, chronicznego bezrobocia i nędzy. Jakoż naczelnym hasłem Labour Party [...] było welfare state – państwo powszechnej pomyślności i dobrobytu, oparte na rozbudowanym systemie ubezpieczeń społecznych.
Źródło: A. Liebfeld, Churchill, Warszawa 1971, str. 493, 495.

Źródło 2.
Rysunek satyryczny z prasy brytyjskiej z 1945 r. Churchill i Attlee

Zadanie 9.
Interpretując elementy graficzne rysunku satyrycznego, wyjaśnij, w jaki sposób problemy społeczno-gospodarcze Wielkiej Brytanii wpłynęły na komentowane przez rysownika zmiany polityczne w tym państwie.

Materiały do zadania 10.

Zadanie 10.
Porównaj interpretację planu gospodarczego w obu źródłach ikonograficznych i wyjaśnij przyczyny różnic w prezentacji planu gospodarczego w tych źródłach.

Zadania pochodzą z informatorów CKE