Rak wcześnie wykryty to życie

Jeszcze dziś dziesięć kobiet w Polsce dowie się, że ma raka szyjki macicy. Pięć z nich umrze. Co roku lekarze wykrywają ten nowotwór u 3,5 tysiąca Polek. Dla połowy z nich diagnoza postawiona jest już za późno - rak okazuje się być w takim stadium, że jego leczenie jest niemożliwe. Drastyczne? A Ty, która czytasz ten tekst, kiedy ostatnio byłaś u ginekologa? A kiedy wykonywałaś cytologię?

Bardzo ważne badanie

Na raka szyjki macicy chorują kobiety młodsze niż na pozostałe nowotwory narządów płciowych. Wzrost zachorowań zaczyna się wśród pań między 25. a 29. rokiem życia, potem rośnie gwałtownie i swój szczyt osiąga między 45. a 49. rokiem życia. Niestety, w Polsce systematycznie wzrasta umieralność z powodu tego nowotworu.

Być może brzmi to nieprawdopodobnie, ale lekarze ginekolodzy często spotykają się z pacjentkami, które trafiają do ich gabinetu raz na dekadę albo i rzadziej. Lub koło trzydziestki... po raz pierwszy w życiu. - Rak szyjki macicy tworzy się przez 10-13 lat - mówi prof. Marek Spaczyński, kierownik Katedry Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej w Poznaniu. - A nas nie interesują raki! Nas interesują stany przedrakowe.

A te można wykryć, tylko regularnie wykonując badanie cytologiczne szyjki macicy. Zabieg, który jest bezbolesny, trwa krótko, a wynik znamy już po około 10 dniach. I wystarczy, że na wizytę umówimy się co trzy lata - nawet jeśli od poprzedniej w naszym organizmie zaczął się tworzyć rak szyjki macicy, zostanie on uchwycony w stadium, które pozwoli na wyleczenie.

Perła Mądrości za program

Alarmujące statystyki sprawiły, że w Polsce powstał program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. Twórcą i koordynatorem programu jest właśnie prof. Marek Spaczyński.
We wtorek profesor Spaczyński i wiceminister zdrowia Marek Twardowski odebrali podczas uroczystej gali w Parlamencie Europejskim w Brukseli "Perłę Mądrości". Nagrodę przyznało polskiemu programowi Europejskie Stowarzyszenie do Walki z Rakiem Szyjki Macicy.
- Cieszymy się, że na forum europejskim została dostrzeżona nasza praca - mówi profesor. - A była ogromna. W ubiegłym roku wykonano 877 tysięcy cytologii, co stanowi około 27 proc. populacji, do której kierowany jest program. Chcemy, by Polki między 25. a 59. rokiem życia, które w ciągu 3 ostatnich lat nie miały wykonanego wymazu cytologicznego w ramach ubezpieczenia w NFZ, mogły to zrobić - dodaje. - Od 2007 roku szkolimy w tym celu lekarzy, pielęgniarki i położne. Liczba lekarzy biorących udział w programie w ciągu ostatnich dwóch lat podwoiła się, co poprawiło znacznie dostępność badania.

Do Polek wysyłane są imienne zaproszenia, ale nawet bez niego można zgłosić się do ginekologa, który ma podpisaną umowę z NFZ.

Zmienić mentalność

Biologia raka szyjki macicy jest bardzo dobrze znana. W przypadku wykrycia go we wczesnym stadium całkowite wyleczenie jest niemal w 100 proc. pewne. Co więc sprawia, że jest drugim zabójcą wśród kobiecych raków w Polsce?

Zdaniem profesora Spaczyńskiego to kwestia mentalności i podejścia do dbania o własne zdrowie.
- Mówi się, że każda Niemka w swoje urodziny robi sobie cytologię - mówi lekarz. - To daje średnio 50 cytologii w jej życiu! Polkom zaś wciąż jeszcze się zdarza być u ginekologa dwukrotnie - przy okazji pierwszego i drugiego porodu. Rak szyjki macicy rośnie kilkanaście lat, ale gdy do lekarza przyprowadzą kobietę niepokojące objawy (krwawienia, upławy), jest już niestety za późno.

Jeśli więc nie wykonywałaś w ostatnich latach cytologii, masz od 25. do 59. lat, a u ginekologa byłaś tak dawno, że nie pamiętasz jego nazwiska, zastanów się. Bo być może jesteś jedną z tych pięciu na dziesięć zdiagnozowanych, która umrze na raka szyjki macicy.

O czym lekarze i pacjentki powinni pamiętać

Programem profilaktyki objęte są Polki między 25. a 59. rokiem życia, które w ciągu 3 ostatnich lat nie miały wykonanego wymazu cytologicznego w ramach ubezpieczenia w NFZ. Bezpłatne badania cytologiczne można wykonać w ośrodkach, które podpisały z NFZ umowę na realizację programu. Jeśli kobieta znajduje się w grupie objętej programem profilaktyki, sama powinna zgłosić się na badanie. Skierowanie nie jest potrzebne!
Jak należy przygotować się do badania? Zgłosić się co najmniej dwa dni po ostatnim dniu krwawienia miesiączkowego. 48 godzin przed pobraniem wymazu cytologicznego nie używać żadnych leków dopochwowych, ani nie wykonywać irygacji. 24 godziny przed pobraniem wymazu cytologicznego powinno się zrezygnować ze współżycia płciowego. Nie należy zgłaszać się na badanie w czasie krwawienia miesiączkowego. Rozpoczęcie badań cytologicznych zaleca się maksymalnie do trzech lat od rozpoczęcia współżycia, nie później jednak niż w 21. roku życia. Badanie powinno być wykonywane raz w roku, a jeżeli 3 kolejne wyniki są prawidłowe, kobiety 30-letnie lub starsze mogą być badane co 2-3 lata.

Gdyby każdej kobiecie choć raz w życiu pobrano cytologię, ryzyko śmierci z powodu raka szyjki macicy obniżyłoby się o blisko 40 proc! Ten nowotwór wcześnie rozpoznany jest całkowicie wyleczalny. Szansę na wyleczenie daje wyłącznie całkowite usunięcie lub zniszczenie nowotworowo zmienionej tkanki.