Raport NIK: Obcokrajowcy wciąż czekają na legalizację pobytu w Polsce, bo nie ma ich kto obsłużyć

Tylko w tym roku do Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego złożono już ponad 13 tysięcy wniosków na pobyt czasowy, prawie 500 na pobyt stały. Najczęściej starają się o legalizację swojego pobytu w Polsce Ukraińcy, Gruzini, Mołdawianie, Białorusini.

Czytaj: ZUS ubezpieczenia. Jacy cudzoziemcy pracują i ubezpieczają się w Polsce? Jakich pracujących obcokrajowców jest najwięcej?

Jak wynika z danych Najwyższej Izby Kontroli, której poznańska delegatura przeprowadziła kontrolę WUW, niedotrzymanie terminów to jeden z kluczowych problemów. Nierzadko postępowania dotyczące legalizacji pobytu cudzoziemców prowadzone są od 207 do 1259 dni, a w niektórych przypadkach dotyczących zezwoleń na pracę czas oczekiwania do nawet 1064 dni. Mimo że ustawa o cudzoziemcach nie wskazuje terminu załatwienia sprawy, w przypadku wniosku o pobyt w Polsce, zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. W praktyce zachowanie tych terminów jest praktycznie niemożliwe.

Jak wynika z raportu NIK, nieterminowa realizacja zadań wynika z braków kadrowych oraz trudnych warunków lokalowych. Przypomnijmy jednak, że do obsługi cudzoziemców od 2017 oddany jest osobny budynek przy palcu Wolności. Natomiast liczba pracowników wzrosła z 29 (2014 r.) do 121 (wrzesień 2018 r.) pracowników.

Przypominamy: Miesiącami czekają, by zacząć legalną pracę w Polsce

Obcokrajowcy, którzy składali wnioski do WUW, wskazują także na brak kontaktu ze strony pracowników urzędu, częstym zagubieniem dokumentów lub nierzetelną ich analizą.

– Czekałem na wydanie decyzji w sprawie czasowego pobytu około dwóch lat. To było uciążliwie. Ale po kolejnym moim piśmie, przeprosili za tak długie oczekiwanie, tłumacząc się brakiem kadr – mówi Włodzimierz z Białorusi.

W elektronicznym systemie, gdzie można sprawdzić status sprawy, zgodnie z jej sygnaturą, bardzo rzadko odbywa się aktualizacja. Odnotowano też przypadki, kiedy cudzoziemcy, bez poprzedniej korespondencji, dostawali decyzję negatywną – umorzenie sprawy czy nawet jej cofnięcie. Brak kontaktu w urzędzie tłumaczą tym, że „osobą zainteresowaną jest wnioskodawca”. By porozmawiać z konsultantem, można dzwonić na informację, ale czas oczekiwania na połączenie może trwać nawet pół godziny, co rzadko kończy się pomyślnym załatwieniem sprawy. Podobnie jak przy okienku informacyjnym w samym urzędzie. Pracownicy nie podają informacji dotyczących aktualnego stanu konkretnej sprawy.

Trochę lepiej sytuacja wygląda w Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu, gdzie pracodawcy mogą starać się o zatrudnienie cudzoziemców. Tu kontrola NIK wykazała, że realizacja zadań prowadzona była na bieżąco i zgodnie z obowiązującymi procedurami. Także liczba spraw przypadająca na jednego pracownika zmniejszyła się z 13 tysięcy do 4 tys.

– Na wpisanie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji nie trzeba czekać długo. Sytuacja bardzo się poprawiła w porównaniu do poprzednich lat. Złożyć oświadczenie można online. I zdarzało mi się nawet w ciągu kilku dni już iść do urzędu po gotowy dokument – mówi Borys, pracodawca z Poznania, który zatrudnia Ukraińców w swojej firmie.

W zeszłym roku do PUP wpłynęło ponad 69 tys. wniosków o powierzenie pracy cudzoziemcowi. Łącznie zarejestrowano ponad 65 tys. wniosków. Odmownie rozpatrzono 723 z powodu zalegania opłat składek, a 2 tys. nie rozpatrzono, bo były to wnioski niekompletne, nie uzupełnione w terminie 7 dni zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Zdaniem NIK przyznawane środki finansowe urzędom wojewódzkim są niewystarczające, stąd problemy w obsłudze obcokrajowców. Rząd powinien też wdrożyć plan działania mający za zadanie usprawnienie postępowań legalizujących pobyt i pracę.

Zobacz: