Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Raport NIK: Ponad 1,6 miliona polskich niepełnosprawnych jest bez pracy. To jeden z najgorszych wyników w całej UE

Leszek Rudziński
Leszek Rudziński
pixabay
W naszym kraju większość osób niepełnosprawnych pozostaje poza rynkiem pracy i jest to zjawisko występujące od lat. Wskaźnik zatrudnienia, choć nieco poprawił się w ostatnich latach, jest wciąż jednym z najniższych w Europie – wynika z najnowszego raportu Najwyższej Izby Kontroli.

Dla osób z niepełnosprawnością praca jest nie tylko drogą do usamodzielnienia ekonomicznego i poprawy warunków bytu, ale również zasadniczym sposobem integracji z otoczeniem.

NIK przypomina, że Polska, ratyfikując 6 września 2012 r. Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych (art. 27) uznała ich prawo do pracy, na zasadach równości z innymi osobami.

Zobowiązała się również do zagwarantowania i popierania realizacji ich prawa do pracy między innymi poprzez popieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w sektorze publicznym oraz zdobywanie przez nich doświadczenia zawodowego.

Tymczasem z badania Instytutu wynika, że od lat większość osób niepełnosprawnych pozostaje poza rynkiem pracy. NIK objęła kontrolą 35 jednostek z terenu siedmiu województw, a w każdym z nich po dwie jednostki administracji samorządowej, jedną administracji rządowej i dwie państwowe osoby prawne.

Ponad 70 proc. niepełnosprawnych jest bez pracy

Okazuje się, że liczba osób niepełnosprawnych w tzw. ekonomicznym wieku produkcyjnym (18-59 lat dla kobiet i 18-64 lat dla mężczyzn) w 2017 r. wynosiła 1 680 000, co stanowiło 7,1 proc. wszystkich osób w wieku produkcyjnym. Z kolei odsetek biernych zawodowo wśród osób niepełnosprawnych wynosił aż 71,1 proc. (1 194 500).

I choć w 2017 r. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wyniósł 26,3 proc. (wzrost w porównaniu do 2016 o 2,6 pkt proc.), to nadal pozostaje on na bardzo niskim poziomie - prawie dwukrotnie niższym niż średnia unijna, wynosząca 48,7 proc.

Niepełnosprawni byli przyjmowani do pracy w co drugiej skontrolowanej jednostce. W okresie od stycznia 2016 r. do końca czerwca 2018 r. w 18 jednostkach przyjęto do pracy zaledwie 45 osób niepełnosprawnych. W ośmiu z tych jednostek angaż 31 osób z niepełnosprawnościami skutkował zwiększeniem wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. W pozostałych 10 jednostkach zatrudnienie osób niepełnosprawnych nie miało wpływu na zwiększenie tego wskaźnika.

Pracodawcy nie podejmują działań

Kontrola pokazała, że większość pracodawców publicznych (27 z 35, czyli 77,2 proc.) nie podejmowała dodatkowych inicjatyw ukierunkowanych na zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami, na zasadzie równości z innymi osobami, prawa do pracy oraz zdobywania doświadczenia zawodowego.

Do działań takich, wychodzących naprzeciw potrzebom tego środowiska, można zaliczyć: nawiązanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób z niepełnosprawnościami; z uczelniami wyższymi w celu upowszechnienia wiedzy o możliwości zatrudnienia czy odbycia praktyk; zamieszczanie informacji o wolnych stanowiskach pracy na stronach przeznaczonych głównie dla osób niepełnosprawnych.

NIK ocenia, że brak aktywności w nawiązaniu współpracy ze środowiskami skupiającymi poszukujące pracy osoby niepełnosprawne był jedną z przyczyn niewielkiego zainteresowania ogłaszanymi naborami, nie sprzyjał też eliminowaniu barier występujących również po stronie osób z niepełnosprawnościami. W rezultacie tylko w 11 proc. (w 148 z 1 335) ogłoszonych w ostatnich trzech latach naborów, aplikacje złożyły 202 osoby niepełnosprawne, spośród których zaledwie 33 (16,3 proc.) zostały przyjęte do pracy.

Z ustaleń kontroli wynika, że średni wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w skontrolowanych jednostkach na koniec czerwca 2018 r. wyniósł zaledwie 3,05 proc.

Jeśli praca jest, to nie ma praw lub są one łamane

Większość skontrolowanych państwowych osób prawnych (10 z 14) nie miało jakichkolwiek zasad i procedur zatrudniania, w tym dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Cztery z nich nie upubliczniały informacji o rekrutacjach, co nie sprzyjało transparentności naborów, w tym zapewnieniu osobom niepełnosprawnym równych szans w uzyskaniu zatrudnienia. W tych jednostkach zostały zatrudnione osoby pełnosprawne, które informacje o możliwości zatrudnienia uzyskały bezpośrednio od pracowników tych jednostek.

Blisko 46 proc. skontrolowanych pracodawców nie przestrzegało praw pracowników z niepełnosprawnościami, określonych w przepisach art. 15, 17 i 19 ustawy o rehabilitacji.

Pracodawcy nie przestrzegali szczególnych norm czasu pracy pracowników niepełnosprawnych. Praca była świadczona w porze nocnej, powyżej ośmiu godzin na dobę czy też z przekroczeniem norm tygodniowego czasu pracy. Pracodawcy nie przestrzegali również przepisów Kodeksu pracy odnoszących się do pracowników niepełnosprawnych. Nieprawidłowości dotyczące m. in. ewidencjonowania czasu pracy, określenia warunków pracy, wykorzystania urlopu wypoczynkowego wystąpiły w 24 jednostkach. Wykryli je inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy, którzy prowadzili kontrolę na mocy porozumienia o współdziałaniu między NIK a PIP.

Infrastruktura nie sprzyja niepełnosprawnym

W budynkach, w których mieściły się skontrolowane jednostki, istnieją wciąż bariery architektoniczne uniemożliwiające lub utrudniające niepełnosprawnym swobodne korzystanie z tych obiektów.

Spośród 79 skontrolowanych budynków (siedzib jednostek) tylko 21 (26,6 proc.) było całkowicie dostosowanych dla osób niepełnosprawnych. Pozostałe 58 (73,4 proc.) obiektów nie było wolne od barier, rozwiązań lub niedogodności ograniczających lub wręcz uniemożliwiających korzystanie z nich przez niepełnosprawnych.

Całkowity brak działań mających na celu dostosowanie siedzib urzędów do potrzeb osób niepełnosprawnych stwierdzono w czterech (z siedmiu skontrolowanych) jednostek administracji rządowej. Żaden z siedmiu budynków (8,9 proc. skontrolowanych) użytkowanych przez te jednostki nie był dostosowany do osób z niepełnosprawnościami.

Z ustaleń kontroli oraz badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Białymstoku jednoznacznie wynika, że bariery architektoniczne uniemożliwiają lub utrudniają osobom niepełnosprawnym korzystanie z budynków użytkowanych przez jednostki publiczne, a także stanowią jedną z głównych barier w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Naukowcy zwracają uwagę na przypadki, że osoby niepełnosprawne nie są przyjmowane do pracy nie ze względu na zbyt niskie kwalifikacje, lecz z powodu braku zapewnienia odpowiednich rozwiązań architektonicznych, bądź braku przystosowania miejsca pracy do wymagań osoby niepełnosprawnej.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Raport NIK: Ponad 1,6 miliona polskich niepełnosprawnych jest bez pracy. To jeden z najgorszych wyników w całej UE - Portal i.pl

Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski