Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Republika Ostrowska. Niepodległość przed innymi?

Łukasz Cichy
Łukasz Cichy
Dowódcą 1 pułku piechoty polskiej został podporucznik Władysław Wawrzyniak (1890-1940) - zdjęcie późniejsze z okresu powstania
Dowódcą 1 pułku piechoty polskiej został podporucznik Władysław Wawrzyniak (1890-1940) - zdjęcie późniejsze z okresu powstania arch. Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. gen. broni Józefa Dowbor-Muśnickiego w Lusowie
Nim Polska odzyskała niepodległość w Wielkopolsce powstała Republika Ostrowska. I choć została rozwiązana pod naciskiem Naczelnej Rady Ludowej, to miesiąc później do Ostrowa wkroczyli Powstańcy Wielkopolscy wyzwalając miasto!

W związku z nieuchronnie zbliżającą się klęską wojsk niemieckich, Polacy rozpoczęli przygotowania do odzyskania niepodległości. Efektem tego był 27 grudnia 1918 r. wybuch Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Jednak jeszcze zanim Niemcy oficjalnie skapitulowały na terenie Wielkopolski powstała Republika Ostrowska.

Ostrowianie przygotowywali się w ramach tajnego Komitetu Obywatelskiego, który powstał już we wrześniu 1918 r. Punktem zapalnym do przejęcia władzy w mieście był wybuch rewolucji w Berlinie 9 listopada 1918 r. Tego samego dotarła do Ostrowa również wieść o abdykacji cesarza Wilhelma II. Również w tym samym dniu niemieckim batalionie zapasowym 155 pułku piechoty powstała Rada Żołnierska, w skład której wchodził tylko jeden Polak. Kolejnego dnia Niemcy utworzyli czysto etnicznie swoją Radę Żołnierską, a Polacy w odpowiedzi - swoją.

Na terenie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Poznaniu znajduje się kilka schronów. Jak wygląda dziś w środku jeden z nich, można się przekonać, oglądając zdjęcia zrobione przez Jana Chojnackiego prowadzącego stronę "Ciemna Strona Poznania". Zobacz zdjęcia ----->

Poznań: Tak wygląda w środku jeden ze schronów na terenie ZN...

Polacy jako siedzibę obrali Dom Katolicki przy obecnej pl. Stefana Rowińskiego. Utworzono również Komitet Ludowy, któremu przewodniczyli adwokat Michał Lange i Bogdan hrabia Szembek. W wyniku rozmów z Niemcami, polscy żołnierze opuścili garnizon i utworzyli własny 1 pułk piechoty. Zwiększająca się liczba napływających ochotników spowodowała, że wymuszono na Niemcach oddanie starych koszar Motlkego, przy obecnej ul. Wolności. Do niemieckich urzędów wprowadzono kontrolerów Stefana Rowińskiego i Wojciecha Lipskiego, a dowództwo nad pułkiem przekazano najpierw Marianowi Modrzejewskiemu, potem Marianowi Nerskiemu, a na końcu podporucznikowi Władysławowi Wawrzyniakowi.

19 listopada utworzono polsko-niemiecką Komendę Placu, która miała dbać o porządek. 21 listopada pod naciskiem Naczelnej Rady Ludowej, w obawie reakcji niemieckiej, połączono Rady Żołnierskie w jedną, a każda ze stron miała po 4 przedstawicieli. Rada zarządzała powiatami: kępińskim, ostrzeszowskim, odolanowskim i ostrowskim. 26 listopada 1918 r. na żądanie Niemców rozwiązano polski oddział, jednak był to fundament do kształtowania się władz w powiecie ostrowskim po wybuchu Powstania Wielkopolskiego, w którym wzięli również udział żołnierze wspomnianej formacji. Z Ostrowa wycofano też 46 pułk piechoty, a w Królewskim Katolickim Gimnazjum Męskim przywrócono naukę religii po polsku. Żołnierze, którzy opuścili polski oddział wycofali się do Szczypiorna, który był w dawnym zaborze rosyjskim, a 31 grudnia 1918 r., już po wybuchu powstania do Ostrowa wjechał ze Szczypiorna pociąg pancerny nr 11 "Poznańczyk" pod dowództwem Jana Szlagowskiego. 1 stycznia 1919 r. Ostrów wizytował premier Polski Ignacy Jan Paderewski. Walki pod Ostrowem toczyły się do lutego, lecz samo miasto było już wolne od Niemców.

Źródło - Ostrów Nasze Miasto: Republika Ostrowska. Niepodległość przed innymi?

Ulica Wjazdowa (dzisiaj Św. Marcin) - 1935 rok

Poznań w latach 30. XX wieku. Tak wyglądał przed wojną! Uwie...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski