Rozwód, czyli gdy postanowiliśmy zakończyć małżeństwo

1.Prawo dopuszcza możliwość rozwodu, czyli rozwiązania małżeństwa, jeżeli związek ten z ważnej przyczyny znajduje się w stanie trwałego i zupełnego rozkładu - jeśli małżonkowie nie dopełniają obowiązku wspólnego pożycia, wierności, wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą założyli. W takiej sytuacji przyjmuje się, że małżeństwo nie spełnia już swych funkcji społecznych i rodzinnych.

2.Jeżeli w rodzinie nastąpi rozkład pożycia o charakterze trwałym, każdy z małżonków może żądać rozwodu. Zazwyczaj żądający go jest jednocześnie tak zwanym powodem. W trakcie procesu, żądanie rozwodu może jednak zgłosić także małżonek, który został pozwany. Sąd, orzekając rozwód, orzeka również czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego.

3.Mimo istnienia rozkładu pożycia małżeńskiego z ważnych powodów, rozwód nie jest dopuszczalny, gdy: orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z dobrem małoletnich dzieci; rozwodu żądał małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód, albo gdy odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

4.Jeżeli sąd dojdzie do przekonania, że są szanse na utrzymanie małżeństwa, może skierować strony do mediatora. Przedmiotem mediacji może być pojednanie stron. Jeśli sąd dojdzie do wniosku, że związek da się odbudować, może również zawiesić postępowanie. Podjęcie takiego zawieszonego postępowania następuje dopiero na wniosek powoda - osoby, która o rozwód wystąpiła, nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. W razie niezgłoszenia takiego wniosku w ciągu roku od zawieszenia, sąd postępowanie umarza.

5.Małżonkowie mogą żądać, by sąd zaniechał orzekania o winie. Wtedy, na ich zgodny wniosek, sąd zaniecha orzekania o winie rozkładu pożycia małżeńskiego któregokolwiek z małżonków.

6.W wyroku sąd może także rozstrzygać: o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi; o kontaktach rodziców z dziećmi; o tym, ile pieniędzy każdy z małżonków powinien łożyć na utrzymanie i wychowanie dzieci lub na drugiego małżonka (renta alimentacyjna). Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego rodzica tylko do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dzieci. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku orzeka także o sposobie korzystania z niego na czas wspólnego w nim mieszkania rozwiedzionych. Na zgodny wniosek małżonków sąd w wyroku może też orzec o podziale wspólnego mieszkania lub domu, albo o przyznaniu go jednemu z małżonków, jeżeli drugi wyraża zgodę na jego opuszczenie bez zapewnienia mu lokalu zamiennego. W przypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkanie, na wniosek drugiego małżonka, sąd może w wyroku orzec jego eksmisję.Czy małżonek będzie miał prawo do renty alimentacyjnej, czy nie, zależy zaś od trybu, w jakim sąd dokona orzeczenia rozwodu - z zaniechaniem orzekania o winie lub orzeczenia z winy obojga małżonków, albo z wyłącznej winy jednego z małżonków.

7.Mimo że małżeństwo zostało rozwiązane, stosunek pokrewieństwa wobec wspólnych dzieci trwa nadal i nie zmienia się charakter władzy rodzicielskiej, ale może dojść do zmiany sposobu jej wykonywania. Oboje rodzice mają też zazwyczaj prawo do kontaktów osobistych z dziećmi. Kodeks rodzinny i opiekuńczy dopuszcza możliwość porozumienia się rodziców co do sposobu wykonywania przez nich władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dziećmi. Jeżeli jednak nie dojdą oni do porozumienia, sąd orzeka o władzy rodzicielskiej przez powierzenie jej jednemu z rodziców i ograniczeniu władzy drugiego z nich do określonych uprawnień i obowiązków względem dziecka.

8.W ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który poprzez zawarcie małżeństwa zmienił swoje nazwisko, może powrócić do nazwiska, które nosił wcześniej. Bezpłatny wniosek o tę zmianę można w tym czasie złożyć w Urzędzie Stanu Cywilnego (konieczne też: dowód osobisty, odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie lub odpis skrócony aktu małżeństwa oraz prawomocny wyrok sądu orzekający rozwód). Jeśli ten termin przegapimy, za zmianę nazwiska trzeba będzie zapłacić 37 zł (opłata skarbowa), a decyzję uzasadnić.