Ruks - Młyn. Leśna osada skrywa ruiny wodnego młyna. Warto wybrać się tu jesienią!

Ruks - Młyn. Osada z niezwykłą historią

Ruks - Młyn, to niewielka osada leśna należąca do sołectwa Przeciwnica, położona niemalże na granicy gmin Szamotuły i Oborniki. Od wschodu graniczy z Dołęgą, zaś od północy ze wsią Kiszewo (znajduje się na przeciwległym brzegu Warty).

Walory przyrodnicze, w tym malownicze lasy i rzeka Samica, są jednym z elementów budujących wyjątkowy charakter wsi. Kolejnym jest historia, która napisała tu bardzo szczególny rozdział w dziejach regionu.

W XVIII wieku Ruks - Młyn był samodzielnym majątkiem ziemskim, na który składała się osada młyńska (2 domy, 2 młyny, 21 mieszkańców i 79,72 ha gruntów) oraz Dołęga I i Dołęga II (6 domów i 43 mieszkańców). Łącznie dominium Ruks miało 8 domów, 64 mieszkańców (48 rzymsko - katolików i 15 protestantów) i obszar 251 ha (176 ha roli, 4 ha łąk i 38 ha lasów). Do 1771 r. Ruks należał do Mycielskich, ówczesnych właścicieli Zamku Szamotulskiego. W 1771 r. osada młyńska Ruks została przez Mycielskich sprzedana. Kolejna zmiana właściciela nastąpiła 29 grudnia 1814 r. - osada młyńska Ruks została sprzedana przez wdowę Demuth Antoniemu i Annie (z Żąkilewskich) Goliszom za 1400 talarów, co odpowiada ok. 5 kg złota. W roku 1880 osada młyńska Ruks należała do Ludwika Golisza (później nazwisko zostało zniemczone przez administrację zaborcy na Golisch), który nabył osadę młyńską Ruks 79 ha za 4,5 kg złota. Z późniejszych informacji wynika, że Przeciwnica, należąca do Raczyńskich, została rozpalcelowana po 1930 r. Folwark oraz część gruntów nabyła w 1938 r. Barbara Rosochowicz, córka ówczesnego właściciela Ruksa Leona Rosochowicza - to fragment opracowania przygotowanego przez Urząd Miejski w Obornikach w ramach Planu Odnowy Miejscowości Sołectwa Przeciwnica na lata 2014 - 2020.

Ruiny młyna w lesie ukryte

Co ciekawe - niemal wszystkie zabudowania znajdujące się w osadzie Ruks - Młyn wpisane zostały do rejestru zabytków. Pieczą konserwatorską objęto: 2 domy mieszkalne, 2 obory, budynek gospodarczy oraz pozostałości młyna, który znajdował się po drugiej stronie drogi. Nieopodal zlokalizowane są ruiny dawnej zapory, spiętrzającej wodę na potrzeby młyna. Drugą, dużą zaporę wraz z młynem wodnym odnajdziemy idąc dalej w górę rzeki Samicy.

Dziś Ruks - Młyn odwiedzany jest przede wszystkim przez turystów, podróżujących śladami historii regionu i Wielkopolski. We wsi znajduje się zresztą salka edukacji historycznej, którą można zwiedzać po uprzednim uzgodnieniu terminu. To ważne miejsce również w kontekście szamotulskiej kultury. Z osadą związani bowiem byli bracia Xaver i Phillip Scharwenkowie - urodzeni w Grodzie Halszki światowej sławy kompozytorzy i pianiści, wnukowie Antoniego Golisza.

Ruks - Młyn, to miejsce, w którym czas zdał się zatrzymać. Życie leniwie toczy się tu w tempie nadawanym przez przyrodę. I chociaż jego urok, w dużej mierze, kryje się w ruinach dawnej infrastruktury i echach przeszłości, warto na nowo go odkrywać...

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]

Źródło: szamotuly.naszemiasto.pl