Samobójstwa: Rozmawiajcie z dziećmi zanim będzie za późno

Tomek był uczniem pierwszej klasy jednego z łódzkich gimnazjów. W niedzielę powiesił się w swoim pokoju. Z policyjnych ustaleń wynika, że w rozmowach z rówieśnikami wspominał m.in. o swoich kłopotach w szkole.

We wtorek znaleziono zwłoki 15-letniego Mikołaja z Puszczykowa. Foliowa torba na głowie wskazuje na samobójstwo. Prokuratura prowadzi jednak śledztwo w sprawie nieumyślnego spowodowania śmierci gimnazjalisty. Ma podejrzenie, że mógł targnąć się na życie z powodu szykanowania w szkole.

CZYTAJ TEŻ:
Śledztwo w sprawie śmierci 15-latka z Puszczykowa
Co zabiło 15-latka z Puszczykowa?
Śmierć młodego koszykarza

Jak wynika z danych Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego samobójstwo to druga po wypadkach przyczyna zgonów wśród dzieci i młodzieży. Częściej niż dziewczyny na życie targają się chłopcy (75 proc.). Co roku w Polsce próg sali samobójców przekracza prawie 300 nastolatków. Teraz razem z nimi są w tej sali Karolina, Tomek i Mikołaj.

Wzmacnianie zdrowia psychicznego nauczycieli oraz poczucia wartości uczniów, trenowanie u uczniów wyrażania własnych emocji, zapobieganie przemocy w szkole oraz dostępne informacje o placówkach interwencji kryzysowych i psychiatrycznych - tak według Światowej Organizacji Zdrowia powinna wyglądać profilaktyka samobójstw w szkołach. To nie są żadne tajne ani poufne informacje.

Polskie Towarzystwo Suicydologiczne wspólnie z Biurem Rzecznika Praw Dziecka przygotowało poradnik "Zapobieganie samobójstwom" dla nauczycieli. 30 tysięcy egzemplarzy trafiło do 13 tysięcy szkół ponadpodstawowych. Czy trafił również do Gimnazjum nr 2 w Puszczykowie, w którym uczył się Mikołaj? Nie wiadomo.

Mimo iż liczba samobójstw w Polsce stale rośnie - obecnie stanowi już co siódmą pod względem częstości przyczynę zgonu, wciąż nie ma narodowej strategii ani programu zapobiegania samobójstwom. I chociaż Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego zakładał opracowanie
takiego programu przez resort zdrowia do czerwca ubiegłego roku, do dziś nikt o nim nie słyszał.

Najlepszy nawet program zapobiegania samobójstwom nie zastąpi rozmowy

- Najlepszy nawet program zapobiegania samobójstwom nie zastąpi rozmowy - twierdzi specjalista psycholog Klaudia Giese-Szczap. - "Co w szkole? W porządku". My nie rozmawiamy ze swoimi dziećmi, tylko wymieniamy komunikaty. Tymczasem one potrzebują być wysłuchane. I nie wolno nam lekceważyć ich problemów, nawet jeżeli wydają się błahe.

"Wyśmiewają się z ciebie, że jesteś gruba? Są jeszcze grubsze od ciebie". Nie na taką odpowiedź czekają. Dla nich brak akceptacji, odrzucenie przez grupę rówieśniczą, która w okresie dojrzewania odgrywa ogromną rolę w ich życiu, może być śmiertelne w skutkach.

Uczniowie z gimnazjum Mikołaja nie wierzą jednak w dorosłych. Do nich jako ostatnich zwróciliby się pomoc. Ze swoich problemów zwierzają się najczęściej rówieśnikom, od szkolnego pedagoga wolą... kota.

- Przyjęło się, że do szkolnego pedagoga chodzi się za karę - mówi Klaudia Giese-Szczap. - Może lepszym rozwiązaniem byłoby wsparcie ze strony specjalisty spoza szkoły, bo najlepszy nawet pedagog to człowiek instytucji, do której nie mają zaufania.

Ostatnią wiadomością, którą pozostawili Karolina, Tomek i Mikołaj była śmierć. Ze śmiercią się nie rozmawia. Cztery, pięć tysięcy polskich nastolatków, którzy rocznie podejmują próby samobójcze, można jeszcze uratować. Rozmową.

Można zapobiegać samobójstwom
Czy samobójstwom można zapobiegać? Specjaliści suicydolodzy, autorzy poradnika "Zapobieganie samobójstwom" twierdzą, że tak.
Przytaczają przykłady Finlandii, Danii, Szwecji, Norwegii i Węgier, które w latach 90. wprowadziły u siebie narodowe programy i strategie zapobiegania samobójstwom. W okresie 8-10 lat spowodowało to zmniejszenie liczby samobójstw od 20 do ponad 30 procent, w tym także wśród dzieci i młodzieży. Amerykanie programy zapobiegania samobójstwom wprowadzili do szkół.

Chcesz skontaktować się z autorem informacji? [email protected]