Szczepienia HPV od nowego roku bezpłatne. Zdrowotny posag dla każdej nastolatki

Ze względu na wysoką cenę tego rodzaju szczepionki rodziców wspomagały niektóre lokalne samorządy. W nowej strategii rządowej „Polski Ład” wskazano, że zostanie zapewniony dostęp do bezpłatnych szczepień przeciwko HPV. Zapisano w niej, że jeszcze w tym roku szczepieniami tego rodzaju objęte mają być dziewczynki, a od 2026 roku – chłopcy. I że do 2028 roku zaszczepione powinno być 60 proc. populacji dziewcząt i chłopców w wieku dojrzewania.

Wśród szacowanych 12,7 milionów nowych przypadków nowotworów występujących co roku u kobiet i mężczyzn na świecie za 610 tys. (ok. 5 proc) odpowiada zakażenie wirusem HPV.

- Nowotwory wynikające z zakażenia wirusem HPV (nie tylko rak szyjki macicy, ale także np. gardła, odbytu czy języka) stanowią około 10 proc. wszystkich nowotworów – szacuje prof. dr hab. med. Robert Jach, kierownik Kliniki Endokrynologii Ginekologicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, prezes Polskiego Towarzystwa Kolposkopii I Patofizjologii Szyjki Macicy oraz członek Europejskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologiczne. - Ryzyko zachorowania można jednak znacząco zmniejszyć dzięki profilaktyce już w wieku nastoletnim – dzięki szczepieniom. Dla dojrzałych kobiet skuteczną metodą pozostają badania cytologiczne. Dzięki takiej profilaktyce w wielu krajach wyeliminowano problem raka szyjki macicy lub radykalnie zmniejszono zachorowalność.

Szczepionki chronią

W Polsce są dostępne trzy szczepionki przeciw HPV; Cervarix – 2-walentna szczepionka przeciwko wirusowi HPV typ 16 i 18 i Gardsil 4-walentna szczepionka przeciw typom wirusa HPV; 6, 11, 16 i 18. oraz Silgard 9-walentna szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Żadna z nich nie zawiera wirusa. Zawierają one jedynie cząsteczkę wirusopodobną i adjuwant bez materiału genetycznego wirusa HPV. Organizm natomiast odbiera je tak samo, jakby to był wirus i go eliminuje. Tym samym są to szczepionki całkowicie bezpieczne.

Najbardziej skuteczne jest podanie szczepionki dziewczynkom w wieku 9-14 lat. Występuje wówczas najlepsza reakcja układu odpornościowego na nie. Gdy w wieku dorosłym zaszczepiona kobieta spotka się z wirusem, organizm od razu go wyeliminuje.
Stanowisko WHO wobec profilaktyki raka szyjki macicy i szczepień jest jednoznaczne. Jest to problem globalny, dlatego zaleca się tworzenie narodowych programów szczepień jako działań priorytetowych. Docelową populacją są dziewczynki w wieku 9-12 lat, gdyż ich układ immunologiczny najlepiej jest wytrenowany.

- Szczepienia HPV w Polsce będą zalecane i refundowane – tłumaczy prof. Jach. - Po wprowadzeniu programu szczepień oczekujemy znaczących zmian na lepsze, ponieważ obecnie sytuacja w Polsce jest pod tym względem bardzo zła. Odnotowujemy ponad 3 tys. przypadków zachorowalności na raka szyjki macicy rocznie. Jest wykrywany w Polsce w zaawansowanych stadiach. U osób zaszczepionych skuteczność szczepionki może wynosi w niektórych typach wirusów nawet 100%. W Australii spadła liczba zmian przedrakowych do poziomu 2-3%, kraj wyeliminował raka szyjki macicy. U osób zaszczepionych nie stwierdza się także zmian przedrakowych. Szczepionki są dobrze tolerowane, nie stwierdzono też ich związku z chorobami antyimmunologicznymi. Jest to więc bardzo bezpieczna szczepionka. Działania niepożądane to niewielki ból, obrzęk, zaczerwienienie w miejscu podania szczepionki.

Przyszłością jest szczepionka dziewięciowalentna, zabezpieczająca przed 9 typami wirusa. Podobnie – szczepienia dla chłopców, jako przenoszących wirusa. Szczepionka pełni rolę profilaktyczną, badania mówią jasno, że można szczepić do 45. r życia, gdyż do tego wieku występuje immunogenność szczepionki. Warto mieć na uwadze, że choć szczepienie chroni, cytologia również jest potrzebna.

Badania naukowe z ostatnich lat udowadniają pozytywny wpływ przyjmowania probiotyków na zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy. Udowodniono również, że antybiotykoterapia, której nie towarzyszy przyjmowanie probiotyków może powodować dysbiozę i skłonność do nowotworów.

Z najnowszych prac naukowców (sprzed dwóch lat )możemy się dowiedzieć, że istnieje korelacja między probiotykoterapią, a poprawą wyników cytologii. Infekcje bacterial vaginosis, niski poziom kwasu foliowego sprzyjają infekcji HPV. Ogromny wpływ na infekcję HPV ma dysbioza jelitowa (zaburzenie polegające na zmianach mikroflory naturalnej).

Tymczasem w prawidłowej mikroflorze pochwy u zdrowej kobiety w okresie rozrodczym bakterie z rodzaju Lactobacillus stanowią do 95 proc. mikroorganizmów.

Jak działa Lacotobacillus? Probiotyk hamuje namnażanie drożdży, syntetyzuje nadtlenek wodoru, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Ma również bezpośrednie działanie przeciwwirusowe. Ma tym samym istotny wpływ na prawidłową mikrobiotę organizmu. Mikrobiota to wszystkie drobnoustroje zasiedlające organizm. Nieprawidłowa mikrobiota pochwy i układu pokarmowego to znaczący czynnik ryzyka zakażenia. Mają na nią wpływ: pochodzenie etniczne, różnice genetyczne, hormony żeńskie – działania ochronne, palenie papierosów, częste stosunki seksualne, częste irygacje. Dysbioza pochwy oznacza zmniejszenie liczby bakterii Lactobacillus, przy wzroście liczby drobnoustrojów patogennych, powodujących wzrost ryzyka infekcji. Prowadzić może do mikrouszkodzenia błony śluzowej pochwy, zmniejszenie produkcji śluzu, zwiększenie ekspozycji błon śluzowych na infekcje wirusem HPV.

Ważne jest, aby stosować preparaty sprawdzone, posiadające rekomendacje oparte na badaniach. Warto pamiętać, że u pań z dysbiozą, z większym ryzykiem zakażeń HPV lekarze zalecają odstawienie antykoncepcji hormonalnej i stosowanie metod barierowych. Polecane przez ginekologów probiotyki to Inwag i Lactovaginal.