Susza

Co należy zrobić, żeby Polska uniknęła problemu braku wody? Kraj jest zagrożony jej poważnymi brakami. Zasoby nie odnawiają się w takim tempie, jak dawniej, a potrzeby - zwiazane ze zmianą klimatu - rosną. Rekomendacje działań i zmian przepisów zamieszczono w ekspertyzie „Woda w rolnictwie”. Diagnoza powstała z inicjatywy Koalicji Żywa Ziemia. Została opracowana we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla oraz Fundacją WWF Polska.

Brakuje wody w wielkopolskich jeziorach i rzekach. Wysychają też okoliczne lasy. Specjaliści obserwują zmiany od blisko dwóch dekad, jednak to w ostatnich latach susza, zmiany klimatu najbardziej dają się we znaki. Do tego dochodzi jeszcze szkodliwa dla środowiska działalność odkrywek węgla brunatnego. Jeśli sytuacja nie ulegnie poprawie, stracimy najpiękniejsze wielkopolskie jeziora z Pojezierza Gnieźnieńskiego, a na terenach leśnych zabraknie drzew.

Rząd pracuje nad tzw. specustawą suszową, która ma m.in. wspierać budowę zbiorników na deszczówkę. Projekt przewiduje wiele zmian dla właścicieli nieruchomości.

- W związku z obserwowanymi zmianami klimatu, tego typu zjawiska będą występować coraz częściej i wpływać negatywnie na wiele dziedzin gospodarki - mówi dr inż. Krystian Szczepański, dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego.

Kolejne tygodnie nasz region trawi susza, brakuje wody w jeziorach i rzekach, a wystarczyło kilkadziesiąt minut intensywnej ulewy, by ulice Poznania zostały zalane, w centrum stworzyło się rozlewisko, a wiele samochodów i budynków zostało podtopionych. Jak mówią nasi eksperci: do takich zjawisk ekstremalnych musimy się przyzwyczaić. Będzie to, niestety norma przy postępujących zmianach klimatu.

Mimo ulew i powodzi Polska wysycha na naszych oczach. Nasilający się deficyt wody jest coraz bardziej widoczny i nie zmniejszy się, póki nie podejmiemy odpowiednich działań. Pod względem stanu ekologicznego i chemicznego wód, Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie.  Susza zagraża nie tylko naszej kieszeni, ale całej gospodarce, ekosystemowi, a w konsekwencji także naszemu zdrowiu. Czy jest jeszcze szansa, aby jej zapobiec? Walka ze zmianami klimatu powinna stać się naszym priorytetem, o co apelują pomysłodawcy kampanii "Co z tą wodą?".

Ministerstwo Klimatu poinformowało, że od 1 lipca 2020 r. złożono ponad 6 tys. wniosków w programie „Moja Woda”. Jego realizacja ma przyczynić się do łagodzenia skutków suszy poprzez budowę przydomowych instalacji zatrzymujących deszczówkę.

Susza zaatakowała w tym roku z impetem, ostatecznie osłabła. Są jednak gospodarze, którzy zostali pokrzywdzeni przez aurę. Jest zmiana - na miejsce gminnych komisji wizytujących pola, wkracza specjalna aplikacja. To za jej pomocą - korzystając z własnego Profilu Zaufanego (to mus), poszkodowani zgłoszą wnioski o oszacowanie strat.

Choć nie grożą nam trzęsienia ziemi i tsunami, a klęski żywiołowe wydają się być domeną miejsc znajdujących się w tropikach lub na styku płyt tektonicznych, anomalie pogodowe w Polsce zdarzają się coraz częściej. Największe katastrofy naturalne zapisały się w historii, pozostając w pamięci i na fotografiach. Jak sobie z nimi poradziliśmy i jakie straty przyniosły? Zobaczcie archiwalne zdjęcia z miejsc zdarzeń.

Naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu chcą zachęcić mieszkańców aglomeracji poznańskiej, by dzielili się swoimi obserwacjami dotyczącymi zmian klimatu. Ma temu służyć specjalne narzędzie, które opracowali. Tym samym chcą wdrożyć realne działania, by zapobiec ich negatywnym skutkom.

Czy koronawirus dał odetchnąć przyrodzie? Wstrzymanie lotów, światowych produkcji, a także zastój w branży transportowej w ostatnich miesiącach mógł przyczynić się do tego, że natura stała się największym wygranym pandemii Covid-19. Czy jednak te kilka miesięcy wystarczy, by powstrzymać nadciągającą katastrofę klimatyczną? Rozmowa z dr. inż. Krystianem Szczepańskim, dyrektorem Instytutu Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego.

- Słyszał ktoś, że ze pomoc suszowa (przyznajmniej de minimis) bedzie miała odroczenie? - pyta w jednej z grup rolniczych na Facebooku pani Marta.

Puszcza Notecka to nie tylko 150 tysięcy hektarów sosnowego lasu na wydmach. To unikalne w skali Polski tereny, które mają olbrzymie znaczenie przyrodnicze, ale także kulturowe, społeczne i historyczne. Puszcza Notecka to dzikie zwierzęta, labirynty pagórków, mokradła, kanały, rzeka Wełna - raj dla wędkarzy i kajakarzy. Jednak przed puszczą wiele wyzwań. Tereny dziś i tak suche, są narażone na stepowienie terenu i zmiany klimatyczne. - Jeśli grozi nam wymiana drzewostanu, to chyba na palmy - mówi nadleśniczy z Obornik.

Do 5 tys. zł dotacji na przydomowe instalacje, zatrzymujące wody opadowe lub roztopowe, będzie można otrzymać z nowego programu Ministerstwa Klimatu „Moja Woda”. Ministerstwo Klimatu oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach walki z suszą, na ten cel przeznaczą 100 mln zł. Nabór wniosków już w lipcu.

Gmina Mosina odstąpiła od skanalizowania terenu wsi Krajkowo, gdzie znajduje się ujęcie wody, zaopatrujące całą poznańską aglomerację. Czy tym samym gmina odstąpiła od planów zabudowy tego terenu, a ujęcie jest bezpieczne? Obrońcy ujęcia czekają na oficjalny ruch gminy.

W centrum Poznania - wzdłuż ulic Libelta i Kościuszki - trwa wycinka okazałych 25 drzew. Odpowiada za nią wojsko, któremu ściana zieleni kolidowała z planowaną budową ogrodzenia. Jak mówią wojskowi, inwestycja podyktowana jest względami bezpieczeństwa narodowego, zagrożeń wywiadowczych i terrorystycznych. Mieszkańcy są załamani. - Potrzebujemy drzew w Poznaniu! Smutek, żal i bezsilność - piszą radni osiedlowi ze Starego Miasta.

Jak wynika z prognoz ilości opadów i parowania według wskaźnika Palmera, pod koniec stulecia południe Europy oraz tereny rolnicze będą znajdować się w permanentnym stanie ekstremalnej suszy. Polska będzie przypominać najcieplejsze regiony Hiszpanii, a Hiszpania zamieni się w pustynię. Dotkliwe skutki suszy i zmian klimatu odczuwamy już dziś. Zobacz jak wysycha Polska.

- Czekaliśmy za długo ze zmianami, by przeciwdziałać skutkom katastrofy klimatycznej. Dostaniemy po tyłku. Teraz tylko pytanie, jak bardzo – mówi Marcin Popkiewicz, popularyzator nauki, klimatolog, ekspert portalu Naukaoklimacie.pl. Dla „Głosu Wielkopolskiego” opowiada o zmianach klimatu, postępującej suszy i o tym jak będzie wyglądała Polska i Wielkopolska już za 50 lat.

Kryzys klimatyczny dopiero się rozkręca. Tak wynika z raportu opublikowanego przez zespół prof. Martena Scheffera z Uniwersytetu Wageningen w Niderlandach. Prognoza klimatyczna na 2070 jest wyjątkowo ponura: 3,5 mld ludzi żyjących wówczas na świecie może cierpieć z powodu upałów i suszy. Naukowcy apelują o szybkie i przede wszystkim skuteczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

W ostatnich dniach deszczu mamy trochę więcej. Spadła też temperatura powietrza, przez co mniej wody paruje. Można by pomyśleć, że susza nieco ustępiła i rolnicy powinni odetchnąć z ulgą. Niestety, prawda jest zgoła inna. Intensywne opady tylko chwilowo poprawiają sytuację. Ministerstwo Gospodarki Morskiej podkreśla, że niedobór opadów w Polsce utrzymuje się od lat i kilka dni deszczu z pewnością nie nadrobi braków.

Rolnicy z gminy Grodzisk Wielkopolski chcą przeciwdziałać skutkom suszy. W tym celu w sąsiedztwie pól, przy drogach dojazdowych, na skarpach w pobliżu cieków wodnych sadzą drzewa. Te mają ochronić pola przed erozją wietrzną, zatrzymywać wodę. - Odtwarzamy zadrzewienia śródpolne sprzed lat, które zniszczyli nasi dziadkowie - przyznają rolnicy.

Od trzech lat zmagamy się z niedoborem opadów i suszą, jednak tak dramatycznej sytuacji jak w tym roku, nie było od przynajmniej 50 lat. Polska jest na przedostatnim miejscu w Europie pod względem zasobności w wodę w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Jaki pomysł mamy na walkę z suszą?