Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

O ich żarcie mówiła cała Polska, a "Poznań trząsł się ze śmiechu". Tak student z kolegami oszukali kiedyś władze Poznania

Zbyszek Snusz
Zbyszek Snusz
Najsłynniejszy kawał, o którym szybko stało się głośno w całej Polsce, Gantkowski wywinął władzom Poznania w 1924 roku, kiedy to zadzwonił do kilku redakcji, podając się za pracownika wydziału prasowego polskiego MSZ.
Najsłynniejszy kawał, o którym szybko stało się głośno w całej Polsce, Gantkowski wywinął władzom Poznania w 1924 roku, kiedy to zadzwonił do kilku redakcji, podając się za pracownika wydziału prasowego polskiego MSZ. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Romuald Gantkowski - urodzony kawalarz i prowokator, pomysłodawca najsłynniejszego poznańskiego happeningu. Dzięki niemu władze miasta uwierzyły w to, że z największymi honorami przyjmują delegację książąt z dalekiego Beludżystanu.

Gantkowski mimo swojego młodego wieku nie był w Poznaniu anonimowy. W Teatrze Polskim, gdzie występował na scenie, wcielał się w niełatwe role Judasza czy Kordiana. Jednak swój talent i porywający temperament wykorzystywał nie tylko na deskach teatralnych.

„Fama jego improwizacji kawalarskich na gruncie towarzyskim szła równolegle do rosnącej reputacji aktorskiej i reżyserskiej; posiadał tupet doprawdy nieporównany, bezczelność właściwie niesamowitą i pozwalał sobie na rzeczy, które na pewno nikomu poza nim nie potrafiłyby ujść w Poznaniu płazem” - wspominał poeta i reporter Aleksander Janta-Połczyński.

Najsłynniejszy kawał, o którym szybko stało się głośno w całej Polsce, Gantkowski wywinął władzom Poznania w 1924 roku, kiedy to zadzwonił do kilku redakcji, podając się za pracownika wydziału prasowego polskiego MSZ. Niedługo potem, 12 czerwca, w poznańskiej prasie ukazał się komunikat: „Z wielkobrytyjskiej wystawy w Wembley przybywa dziś do Poznania dwu delegatów Beludżystanu (leżącego w Azji, południowy wschód równiny Iranu). Gości podejmować będzie tutejsze Polsko-Tureckie Towarzystwo”.

Nikt z miasta nie wiedział wtedy jeszcze, że za tą lakoniczną depeszą kryje się perfekcyjnie przygotowany dowcip. Gantkowski zaangażował do niego czterech studentów, którzy dopiero co przyjechali do miasta na studia. Ryzyko wpadki było więc niewielkie.

Zobacz też: Mroczne tajemnice pałacu w Karczewie. Od lat wzbudza ciekawość. Co ujawniło nagranie?

W rolę książąt wcielili się student rolnictwa Feliks Bogusławski oraz student prawa Janusz Wilatowski. „Jeden wybitnie przystojny, o melancholijnych wschodnich oczach, drugi typ rodowitego księcia krwi” - opisywał ich Aleksander Janta-Połczyński. Delegację uzupełniali doskonale nadający się do roli służącego księcia („mały i krępy z kwadratowymi, wystającymi kośćmi policzkowymi i śniadą cerą”) Henryk Roguski, student rolnictwa, oraz niejaki Kałużniacki, student chemii, któremu przypadła rola sekretarza poselstwa polskiego w Ankarze, delegowanego z Warszawy na czas wizyty egzotycznej misji w kraju.

Pomysłodawca kawału poinformował miejskie władze, że beludżystańscy goście przejeżdżają przez Polskę incognito, ale chcą na chwilę zatrzymać się w Poznaniu i zwiedzić zamek oraz ratusz.

Do akcji przygotowywano się na Starołęce. Tam aktorzy przebrali się m.in. w turbany wypożyczone z teatralnej garderoby i wsiedli w wypożyczoną u znajomego Gantkowskiego limuzynę berliet. Otwarte auto prowadził szofer w liberii. O godzinie 11 delegacja wjechała do centrum. „Kiedy samochód wolno podjeżdżał do dworca, już biegła za nim zaciekawiona gawiedź, a grupki ludzi przystawały i komentowały przyjazd niezwykłych gości, zapowiedziany zresztą notatkami w prasie porannej”. Wszystkiemu z boku przyglądał się Gantkowski, spiritus movens całego przedsięwzięcia.

Ten Poznań pozostał już tylko we wspomnieniach i na... pocztówkach. To właśnie dzięki nim możemy się przenieść w czasie i odkryć na nowo zapomniane piękno stolicy Wielkopolski.POLECAMY TEŻ: To było piękne miasto. 21 zdjęć przedwojennego Poznania! Historia najstarszej poznańskiej pocztówki sięga 1896 roku. Do dziś nie udało się odnaleźć egzemplarza, którego datowanie byłoby starsze niż 11 grudnia 1896 roku. Taką datę nosi prezentowana kartka przedstawiająca ratusz, Bibliotekę Raczyńskich i budynek poczty. Przejdź dalej i zobacz 25 najpiękniejszych pocztówek z Poznania --->

25 najpiękniejszych pocztówek z Poznania. Zobacz miasto, jak...

Przed dworcem misję powitał komendant policji w odświętnym mundurze, białych rękawiczkach, z szablą u boku. Funkcjonariusz w stroju galowym zapewnił, że policjanci objęli misję dyskretną opieką i zaprosił gości do zamku. Tam czekali na nich już intendent gmachu, dziekan uniwersytetu, profesorowie i... tak duży tłum poznaniaków, że limuzyna z delegacją nie miała szans, by zbliżyć się do budynku. Drogę na dziedziniec musiała torować policja konna. Wizyta książąt w zamku trwała ponad godzinę. Goście piękną francuszczyzną rozpytywali o szczegóły doskonale sobie znanego gmachu, a biedni profesorowie nie mieli pojęcia, że z przesadną uprzejmością kłaniali się... studentom pierwszego roku.

Po zamkowych przygodach przyszedł czas na wcześniej umówioną sesję w studiu fotografa Markiewicza naprzeciw Teatru Polskiego. W tym miejscu aktorzy przeżyli kolejny szok. „Omal ich nie zatkało, gdy w bramie prowadzącej do klatki schodowej, gdzie na pierwszym piętrze znajdował się zakład, zobaczyli wspaniałe oleandry i girlandy oraz rzucony na chodnik przed drzwi purpurowy dywan” - nie ukrywał Aleksander Janta-Połczyński. Farsa trwała w najlepsze. Wokół dywanu służbę pełniło sześciu galowo ubranych policjantów, a na ulicy można było usłyszeć gromkie okrzyki: „Niech żyje Beludżystan!”

Zobacz też: Ten garaż sprawia, że ludzie milkną z zachwytu. Luksusowy dom w Wielkopolsce robi wrażenie. Takiego jeszcze nie widziałeś

Tłok na ulicy był tak duży, że do ratusza auto z misją poruszało się już w wybitnie żółwim tempie. Po drodze berliet zatrzymał się jeszcze przed jednym z eleganckich sklepów tytoniowych na placu Wolności, bo jeden z książąt zapragnął skosztować polskich papierosów. Właściciel nie chciał nawet słyszeć o zapłacie i tym sposobem biedni studenci, których normalnie nie stać byłoby na kupno takich rarytasów, stali się właścicielami setek najdroższych cygar i papierosów.

Rok 1929. Główne wejście na Powszechną Wystawę Krajową. Po lewej stronie Wieża Górnośląska, która została zniszczona w czasie II wojny światowej. W 1955 roku na pozostałościach wieży zbudowano Iglicę, która do dzisiaj jest symbolem Międzynarodowych Targów Poznańskich.Przejdź do kolejnego zdjęcia --->

Przedwojenny Poznań - zdjęcia. 21 najpiękniejszych fotografi...

Co ciekawe, gdy misja zwiedzała Poznań, w operze, gdzie wieczorem miało się odbyć galowe przedstawienie na cześć gości, trwały gorące poszukiwania... nut beludżystańskiego hymnu narodowego. Książęta zostali na nie zaproszeni przez reprezentanta rady miejskiej w ratuszu.

Tam też okazało się, że poznańskie władze bezpieczeństwa zdążyły już zadzwonić do Warszawy i dowiedzieć się, że o misji z Beludżystanu nikt nie słyszał. Goście musieli uwolnić się spod policyjnej opieki i szybko zakończyć kawał. Na wysokości zadania stanął sekretarz, który oświadczył, że książęta mają już dość troski i oficjalnego programu zwiedzania, i przed noclegiem w apartamentach hotelu Bazar pragną jeszcze udać się na podmiejską przejażdżkę.

„Misja pełnym gazem pojechała na Ostrów Tumski, skąd skręciła do Starołęki, i tyle ją widziano. Zniknęła zresztą w sam czas, bo w godzinę później, po wielu telefonach z Warszawą, wydało się wszystko i cały Poznań już trząsł się od śmiechu, a skompromitowane władze miejskie z prezydentem na czele nie posiadały się ze świętego oburzenia i zapowiadał represje” - wspominał Aleksander Janta-Połczyński.

Jeszcze tego samego wieczora policja zażądała od rektora uniwersytetu wydania dowcipnych studentów. Ten jednak oświadczył prasie, że stanowczo odmawia, bo to jeden z lepszych kawałów, o jakich słyszał w życiu. Koniec końców ścigania sprawców odpuścił sam prezydent, który po ochłonięciu ogłosił, że „również uśmiał się z tego dowcipu na swój sposób”.

Stary budynek dworca został zamknięty dla obsługi biletowej 25 października 2013 roku, w dniu otwarcia galerii handlowej Poznań City Center przy nowym dworcu.Zobacz zdjęcia starego dworca PKP sprzed lat ----->

Tak kiedyś wyglądał dworzec Poznań Główny. Został zamknięty ...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski