Teatr Wielki: Po raz pierwszy w Poznaniu „Jawnuta” Stanisława Moniuszki! Opowieść o uprzedzeniach

Rzadko wystawiana opera Stanisława Moniuszki po raz pierwszy w pełnym muzycznym opracowaniu przygotowanym przez Rafała Kłoczko, dyrygenta przestawienia.

- Faktem jest, że przy realizacji ,,Strasznego dworu” na Międzynarodowych Targach Poznańskich okazało się, że trzeba pilnować absolutnie każdego dźwięku, jaki z siebie wydajemy, ale to też stwarzało niesamowite możliwości. Nagłośnienie było bardzo dobrze przygotowane, przez co mogliśmy pozwolić sobie na każde niuanse dźwiękowe. Jest też możliwość prowadzenia akcji poza sceną

- mówił o pracy na scenie na Międzynarodowych Targach Poznańskich, dyrygent Rafał Kłoczko.

Moniuszko szykował premierę w 1852 roku na czas jarmarku świętojerskiego, czyli dzień św. Jerzego 23 kwietnia. Premiera odbyła się 19 maja 1852 roku. Wzbudziła zachwyt publiczności.

Za inscenizację spektaklu odpowiada Ilaria Lanzino, włoska reżyserka młodego pokolenia, znana z niekonwencjonalnych i nowatorskich przedstawień. Dla niej ,,Jawnuta” to opowieść o polskich Romach i ich skomplikowanej historii, o sile uprzedzeń i poszukiwaniu sposobu, jak ich uniknąć. Potencjał i wrażliwość artystyczną Ilary widzowie poznali w 2021 r., kiedy dla Teatru Wielkiego w Poznaniu przygotowała ,,Straszny dwór” Moniuszki. W inscenizacji pojawiły się inspiracje pracami Katarzyny Kobro, Natalii LL i Ewy Partum, znalazły się również odniesienia do bardzo aktualnych wydarzeń.

- Bardzo łatwo jest rozpoznać, że "Jawnuta" została napisana przez Stanisława Moniuszkę, ponieważ niejednokrotnie interesował się on grupami marginalizowanymi. W "Strasznym dworze" opisał wykluczenie kobiet z udziału w propagowaniu idei społecznych. W przypadku "Jawnuty" widzimy wyłączenie Romów ze społeczeństwa. Dla mnie interesujące były właśnie te motywy Moniuszki, czyli wykluczenie, marginalizacja i próba asymilacji. Podjęłam się głównego konceptu Moniuszki, ale ponieważ dzieło powstało kiedyś, to musiałam dostosować historię do współczesności

- mówi Ilaria Lanzino, włoska reżyserka.

Publiczność poruszą rzewne romskie pieśni i porywające melodie. Za dekoracje odpowiada Dorota Karolczak. Organizatorzy zapewniają, że świat przedstawiony na scenie pochłonie do reszty.

Wybór daty premiery jest nieprzypadkowy, to 16 grudnia, ponieważ w tym dniu, 1942 roku Heinrich Himmler zarządził deportację mieszkających w Niemczech Romów i Sinti do obozu zagłady w Oświęcimiu. Tak naziści rozpoczęli porajmos, czyli proces ludobójstwa ludności romskiej, mający na celu zniszczenie całego narodu, jego kultury i języka. Eksterminacja Romów miała podobnie masowy i bezwzględny charakter, jak holokaust Żydów. W okresie nazizmu zginęło około 600 tysięcy ludności romskiej.

,,Jawnuta” to nie tylko opowieść o wielkim uczuciu dwojga bohaterów, których dzieli wszystko, a na drodze ich szczęścia stają odwieczne: nietolerancja i uprzedzenia. To też pokazanie świata z perspektywy trzech romskich kobiet z różnych generacji. Chichy, Jawnuty i Jewy oraz przybliżenie emocji, które nimi kierują: buntu, miłości i straty, której nie można przeboleć, a także zawiedzone nadzieje i strach przed tym, co nieznane.

- Świat teatralny zmierza w stronę przybliżenia opery współczesnemu pokoleniu, które uzależnione jest od social mediów, szybkich i prostych informacji. Uważam, że połączenie tradycji z nowoczesnością, zarówno jeśli chodzi o dekorację, kostiumy, ale również sposób reżyserowania jest drogą, w którą zmierzają teatry. Uważam że pozytywny odbiór "Strasznego dworu" udowadnia, że jest to właściwa droga

- twierdził Jaromir Trafankowski, który zagra rolę "Bartosza".

Udział w projekcie wzięły też osoby pochodzenia romskiego, ponieważ jak przekonują realizatorzy "Jawnuty": "bez ich udziału, nie udałoby się uzyskać wiarygodności tej historii".

Utwór ,,Jawnuta: opera w 2 aktach” (wydanie źródłowe) libretto Władysław Ludwik Anczyc na podstawie sielanki ,,Cyganie” Franciszka Dionizego Kniaźnina pochodzi z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.

Bilety: w cenie 70-80 zł (120 zł - premiera).
Gdzie: Międzynarodowe Targi Poznańskie - pawilon 1, Głogowska 18, Poznań (wejście bramą nr 11).
Daty: premiera, 16 grudnia (godz. 19), 18 grudnia (godz. 18) i 20 grudnia (godz. 19).

Realizatorzy:

• kierownictwo muzyczne: Rafał Kłoczko
• reżyseria: Ilaria Lanzino
• dekoracje: Dorota Karolczak
• kostiumy: Ilona Binarsch
• światła: Wiktor Kuźma
• projekcje: Leszek Stryła
• asystent dyrygenta: Andrei Yakushau

Obsada:

• Chicha: Małgorzata Olejniczak-Worobiej
• Stach: Piotr Kalina
• Jawnuta: Galina Kuklina
• Jewa: Magdalena Wilczyńska-Goś
• Bartosz: Jaromir Trafankowski
• Dżęga: Tomasz Mazur
• Morygo: Damian Konieczek
• Szymon: Rafał Korpik
• Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]