Tragiczna historia poznańskiej świątyni. Wyjątkowy obiekt popada w ruinę. Co stało się z Nową Synagogą w Poznaniu?

Codziennie mijają ją tysiące osób, ale mało kto jeszcze zwraca na nią uwagę. Budynek na rogu ulic Wronieckiej i Stawnej w Poznaniu, przy Skwerze Rabina Akiwy Egera, kiedyś był prawdziwą perłą architektoniczną. Piękna synagoga, wzniesiona na planie krzyża równoramiennego, zwieńczona była kopułą pokrytą miedzianą blachą, po której teraz nie ma już śladu. Zachwycała bogato zdobionymi wnętrzami. Uroczyste otwarcie nastąpiło 5 września 1907 roku. Budowa kosztowało ponad 850 tys. marek.

Czytaj też: Dramatyczna historia wspaniałego hotelu. Kiedyś był wizytówką miasta, dziś to prawie ruina. Jak teraz wygląda hotel Mieszko w Gnieźnie?

Smutne losy poznańskiej synagogi sprawiły, że teraz wielu mieszkańców stolicy Wielkopolski kojarzy ten budynek przede wszystkim z pływalnią. Ostatnie modlitwy odbyły się w niej 9 września 1939 roku. W czasie okupacji straciła swój sakralny charakter. Została przebudowana na kryty basen i ośrodek rehabilitacyjny dla żołnierzy Wehrmachtu. Obiekt zdewastowano - usunięto wszystkie gwiazdy Dawida, zniszczono wnętrze, rozebrano kopuły i uproszczono bryłę. Hitlerowcom tak bardzo zależało na zbezczeszczeniu synagogi, że nawet zmieniono wszystkie otwory drzwiowe i okienne. Wspaniała budowla utraciła cały swój blask.

Po II wojnie światowej dawna synagoga nie odzyskała już swojego wcześniejszego charakteru. Została wyremontowana i choć w 2002 roku wróciła w ręce Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, aż do 2011 roku funkcjonowała jako miejska pływalnia. Ostatecznie została zamknięta i od tego czasu niewiele się w niej dzieje, a wspaniały niegdyś budynek coraz bardziej popada w ruinę.

Co jakiś czas pojawiały i pojawiają się informacje o pomysłach na zagospodarowanie budynku Nowej Synagogi. Przywrócenie jej w pełni sakralnego charakteru nie wchodziło w grę, bo społeczność żydowska w Poznaniu była po prostu zbyt mała. Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich RP chciał utworzyć w niej Centrum Judaizmu i Dialogu, a ambitny projekt obejmował m.in. budowę nowej, tym razem szklanej kopuły. Jego realizacja miała jednak kosztować 50 milionów zł.

W 2010 roku pojawił się kolejny pomysł - w synagodze miałby powstać hotel z małą częścią modlitewną. Inne źródła mówiły o utworzeniu równocześnie hotelu, Muzeum Żydów Poznania i Wielkopolski i Miejsca Sprawiedliwych wśród Narodów Świata im. Ireny Sendlerowej. Ostatecznie jeszcze przed pandemią budynek sprzedano warszawskiej spółce Omers.

Czytaj też: Zajazd-widmo w Wielkopolsce. Kiedyś popularna restauracja teraz jest ruiną. Poznaj jej mroczną historię

Przez lata pojawił się nawet pomysł wykupienia synagogi przez miasto, żeby ją potem... wyburzyć. Wywołał on jednak duże kontrowersje i protesty nie tylko społeczności żydowskiej, ale też władz miasta i historyków.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]

Obserwuj nas także na Google News