Upadłość konsumencka – nowe, korzystniejsze przepisy

Nie prowadziłem nigdy działalności gospodarczej. Zawarłem kilka umów kredytowych, ale straciłem pracę i nie mogę ich spłacać. Czy mogę złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
– Tak. Osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej również może złożyć wniosek o upadłość. Nie jest to bowiem procedura zarezerwowana tylko dla firm. Postępowanie takie umożliwi umorzenie części pana długów, po spełnieniu określonych przepisami obowiązków.

Czy muszę obawiać się, że wniosek o zgłoszenie mojej upadłości złoży do sądu jeden z moich wierzycieli?
– Nie. Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik. Zgłoszenie wniosku nie jest obowiązkowe i ustawodawca nie przewiduje terminu, w którym powinno się to zrobić. Oznacza to, że wierzyciel może domagać się zapłaty długów od konsumenta w drodze indywidualnego postępowania sądowego, a potem egzekucji komorniczej.

Czy żeby skorzystać z upadłości konsumenckiej muszę mieć kilku wierzycieli, czy wystarczy jeden?
– Konsumenckie postępowanie upadłościowe sąd prowadzi także wtedy, gdy dłużnik ma tylko jednego wierzyciela. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie. Może się bowiem zdarzyć, że konsument mający jednego wierzyciela przy egzekucji komorniczej w ostatecznym rozrachunku zapłaciłby więcej niż przy skorzystaniu z upadłości konsumenckiej.

Kiedy mogę zgłosić wniosek o upadłość? Czy są jakieś zastrzeżenia?
– Tak. Ustawodawca wymaga, aby konsument nie doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Nie jest to jasne, ale oznacza to na pewno, że konsument zawierając umowy nie powinien zachowywać się lekkomyślnie. Na przykład negatywnie sąd może ocenić wniosek konsumenta, który zarabiając ok. 1200 zł netto podżyrował znajomemu kredyt z ratą miesięczną rzędu kilkuset złotych. Podobnie może się zdarzyć, gdy ktoś bierze kolejne kredyty na spłatę poprzednich.

W jakim czasie będę musiał spłacić swoje długi?
– Indywidualny plan spłaty wierzycieli został obecnie skrócony z pięciu do trzech lat.

Kiedy sąd może wniosek o upadłość oddalić?
– Sąd może oddalić wniosek także wówczas, gdy w ciągu 10 lat przed dniem zgłoszenia w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. Również wtedy, gdy dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne. Zawsze jednak sąd musi zbadać, czy przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Jakie są koszty postępowania upadłościowego?
– Dłużnik musi wnieść opłatę od wniosku – 30 zł. Dalsze koszty postępowania upadłościowego tymczasowo pokrywa Skarb Państwa. Zostaną one zwrócone z masy upadłościowej.

Mam dom jednorodzinny. Co się z nim stanie w razie ogłoszenia upadłości konsumenckiej? Czy mogę w porozumieniu z syndykiem sprzedać go mojej córce?
– Nie. W porozumieniu z syndykiem można sprzedawać tylko rzeczy ruchome. Jeżeli konsument jest właścicielem mieszkania lub domu to mogą one zostać sprzedane przez syndyka. Sąd z uzyskanych pieniędzy przydzieli konsumentowi kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego, który odpowiada potrzebom rodziny konsumenta za okres od roku do dwóch lat.

Co się stanie, jeśli sąd oceni, że nie mam szans na spłatę długów?
– Sąd wówczas całkowicie umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Może się tak zdarzyć na przykład, gdy sąd stwierdzi ciężką chorobę upadłego pozbawiająca go możliwości zarobkowania, bez rokowań na poprawę nawet w najdłuższym możliwym okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli.

Jakie dane powinien zawierać wniosek?
Szczegółowo określa je ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm.). Powinien oz zawierać: 1)imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL - dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację; 2) wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika; 3) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie; 4) aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników; 5) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty; 6) spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania; 7) listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych; 8) oświadczenie dłużnika, że nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 4914 ust. 2 i 3 9stanowiace podstawę oddalenia wniosku).

W jaki sposób toczy się postępowanie?
Sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Postanowienie to podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w budynku sądowym oraz obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Potem większość czynności wykonywanych jest przy udziel syndyka. M. In. syndyk ma obowiązek sprawdzenia prawdziwości okoliczności podanych we wniosku mi. In. w urzędzie skarbowym. Na końcu wydawane jest postanowienia o ustaleniu planu spłaty. Sąd określa w nim, w jakim zakresie i w jakim czasie, nie dłuższym niż trzy lata, konsument jest obowiązany spłacać zobowiązania uznane na liście wierzytelności, niewykonane w toku postępowania na podstawie planów podziału, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. Konsument ma obowiązek ten plan wykonywać.