Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe

Milena Kochanowska
Milena Kochanowska
Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać i na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS - zobacz krok po kroku kto i kiedy może przejść na wcześniejszą emeryturę
Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać i na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS - zobacz krok po kroku kto i kiedy może przejść na wcześniejszą emeryturę pixabay
Wcześniejsza emerytura z ZUS? Nie dla wszystkich. Większość z nas może przejść na emeryturę dopiero po osiągnięciu ustawowego powszechnego wieku emerytalnego. Są jednak takie zawody, które mogą skorzystać z przywileju wcześniejszych emerytur z ZUS – na przykład pracujący w szczególnych warunkach, szczególnym charakterze lub nauczyciele. Jakie są warunki wcześniejszej emerytury KRUS? Warto to wiedzieć, bo być może w trudnym czasie epidemii może stać się to dla nas rozwiązaniem problemów.

Wcześniejsza emerytura a praca w szczególnych warunkach

Jeśli urodziłeś się po 31 grudnia 1948 roku i pracowałeś w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach, możesz starać się o emeryturę pomostową.

Kto jest uprawniony do wcześniejszej emerytury ZUS?

Emerytura pomostowa przysługuje osobom, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, czyli jaka?
Prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione zostały w 2 wykazach prac w ustawie o emeryturach pomostowych.

Czytaj też: Kto i kiedy może się starać o świadczenie rehabilitacyjne z ZUS?

Prace uznawane za prace w szczególnych warunkach w pierwszym wykazie to prace:

  • pod ziemią
  • na wodzie i pod wodą
  • w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu
  • bardzo ciężkie, fizyczne
  • w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego
  • ciężkie fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym, na przykład: prace rybaków morskich, prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy, prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych
Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe
123 RF

Prace o szczególnym charakterze wymienione w wykazie drugim, to prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej. Są to na przykład prace:

  • maszynistów pojazdów trakcyjnych
  • kierowców pojazdów uprzywilejowanych
  • operatorów żurawi wieżowych, do obsługi, których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych
  • członków zespołów ratownictwa medycznego
Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe

Kiedy można przejść na wcześniejszą emeryturę pomostową?

Jeżeli wykonujesz pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i przed 1 stycznia 2009 roku pracowałeś stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu wcześniejszych przepisów, możesz przejść na emeryturę pomostową, jeśli:

  • urodziłeś się po 31 grudnia 1948 roku
  • ukończyłeś co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni)
  • udowodniłeś co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
  • masz co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu ubezpieczeniowego (okresy składkowe i nieskładkowe)
  • wykonywałeś przed 1 stycznia 1999 roku pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która jest wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac
  • wykonywałeś po 31 grudnia 2008 roku pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w nowych wykazach prac
  • rozwiązałeś stosunek (stosunki) pracy

Jakich okresów ZUS nie zaliczy do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?
ZUS nie wliczy Ci do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze okresów:

  • zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego
  • zasiłku opiekuńczego lub macierzyńskiego
  • urlopu wychowawczego
  • urlopu bezpłatnego
  • służby wojskowej

Czytaj też: Alimenty dla rodzica lub byłego małżonka

Wcześniejsza emerytura KRUS - rolnik na emeryturze

Wiek emerytalny rolników jest obecnie taki sam jak dla pozostałych grup zawodowych – dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat

Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe
123 RF

Wcześniejsza emerytura z KRUS. Kto może z niej skorzystać?

Z prawa do wcześniejszej emerytury KRUS rolnicy mogli korzystać jedynie do końca 2017 roku. Warunkiem był 30-letni okres rolniczego ubezpieczenia emerytalno-rentowego i ukończone 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn. Jeżeli gospodarstwo zostało przekazane lub sprzedane, emerytura była wypłacana w pełnej kwocie. Gdy rolnik nadal je prowadził, część emerytury była zawieszana, a KRUS wypłacał mu tylko część składkową.

Od stycznia 2018 na wcześniejszą emeryturę z KRUS mogą przechodzić jedynie mężczyźni urodzeni przed 1957 rokiem i kobiety urodzone do 1962 roku. Młodsi rolnicy staną się emerytami już według ogólnych zasad.

Wniosek o wcześniejszą emeryturę rolniczą
W swoim oddziale KRUS składamy wniosek na formularzu KRUS SR-20. Do wniosku dołączamy:

  • dokumenty potwierdzające okresy pracy i prowadzenia gospodarstwa rolnego
  • dokumenty potwierdzające podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacanie składek
  • dokumenty potwierdzające okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu, o ile było ono inne niż rolnicze
  • dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia przebyte w państwach UE/EOG, Szwajcarii lub w państwach, z którymi łączy Polskę umowa o zabezpieczeniu społecznym (o ile takie mieliśmy).

UWAGA! Żeby potwierdzić okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego przed 1 lipca 1977 roku, czyli przed okresem, od którego rolnicy zaczęli podlegać ubezpieczeniu społecznemu, musimy przedstawić jakiś dokument potwierdzający własność gospodarstwa, na przykład:

  • akt notarialny
  • akt własności ziemi
  • umowę dzierżawy

Osoby, które pracowały w gospodarstwach rolnych rodziców lub dziadków w charakterze domowników przed 1 stycznia 1983 roku, a potem przejęły gospodarstwo, muszą złożyć oświadczenia o pracy w nim.

Czasami należy też dostarczyć zaświadczenie urzędu gminy, potwierdzające miejsce zamieszkania i istnienie gospodarstwa rolnego w podanym okresie.

Emerytura pomostowa, czyli rozwiązanie stosunku pracy

Emeryturę pomostową na ogólnych zasadach ZUS przyzna Ci tylko wtedy, gdy rozwiążesz stosunek pracy. UWAGA! Jeśli pracujesz u kilku pracodawców, musisz rozwiązać wszystkie stosunki pracy.

Jakie zatrudnienie przed wcześniejszą emeryturą?
Wcześniejszą emeryturę ZUS przyzna Ci niezależnie od tego, czy byłeś bezpośrednio przed przejściem na emeryturę zatrudniony w ramach stosunku pracy, czy też nie. Prawo do emerytury pomostowej możesz otrzymać również wtedy, gdy:

  • przed złożeniem wniosku o nią prowadziłeś pozarolniczą działalność gospodarczą
  • działalność rolniczą
  • nie byłeś w tym czasie aktywny zawodowo

UWAGA! W niektórych przypadkach o uzyskaniu emerytury pomostowej decyduje także stan zdrowia. Trzeba wówczas uzyskać orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w danym zawodzie. Musisz spełnić ten warunek, jeśli jesteś pracownikiem lotnictwa, hutnikiem, a także maszynistą pojazdów trakcyjnych.

Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe
123 RF

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby dostać emeryturę pomostową na szczególnych zasadach?
Jeśli chcesz uzyskać emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, oprócz spełnienia dodatkowych warunków wymienionych w ustawie, musisz również:

  • mieć staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe), który wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn
  • wykonywać przed 1 stycznia 1999 roku pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która jest wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac
  • wykonywać po 31 grudnia 2008 roku pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w odpowiednich punktach nowych wykazów prac
  • rozwiązać stosunek pracy

Jakie dokumenty trzeba złożyć, żeby otrzymać emeryturę pomostową?
Prawo do emerytury pomostowej i jej wysokość, ZUS ustali na nasz wniosek.
Do wniosku o taką wcześniejszą emeryturę musisz dołączyć:

  • zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
  • orzeczenie o niezdolności do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli orzeczenie takie jest jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej
  • dokumenty – świadectwa pracy, zaświadczenia o zarobkach itd. konieczne do ustalenia kapitału początkowego, o ile jeszcze nie mamy go ustalonego
  • dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy

Przeczytaj też: Zasiłek chorobowy dla przedsiębiorcy. Kto może go dostać?

Emerytury pomostowe - kto je finansuje?

Emerytury pomostowe finansowane są z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP). Składki na fundusz płaci pracodawca, który zatrudnia pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze albo w szczególnych warunkach. Składki musi płacić każdy przedsiębiorca, niezależnie od tego, czy jego pracownik będzie miał prawo do emerytury, nawet wtedy, gdy pracownik pracuje na niepełny etat, co oznacza, że nie ma prawa do skorzystania z emerytury pomostowej.

Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli

Jeżeli nauczyciel urodził się po 1948 roku ma kilka możliwości, żeby przejść na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Może złożyć wniosek o

  • emeryturę z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze
  • emeryturę nauczycielską
  • nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
  • emeryturę pomostową.

Jak każdy pracownik może też złożyć wniosek o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym. Żeby mieć prawo do emerytury nauczycielskiej, należy zrezygnować z pracy nauczyciela we wszystkich szkołach.

Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe

Praca nauczyciela, zgodnie z Kartą Nauczyciela, to praca w szczególnym charakterze. Żeby starać się o emeryturę, kobieta musi mieć ukończone 55 lat i na dzień 1 stycznia 1999 roku musi mieć co najmniej 20 lat stażu i 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale, w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast mężczyzna musi mieć 60 lat i na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentować co najmniej 25 lat stażu i 15 lat pracy nauczycielskiej. Przyszły emeryt nie może być też członkiem OFE, albo za pośrednictwem ZUS-u musi przekazać pieniądze do budżetu państwa. Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli obliczana jest również według nowych zasad.

Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli na podstawie Karty Nauczyciela

Pracownik pedagogiczny placówki wymienionej w KN, może też przejść na wcześniejszą emeryturę na podstawie Karty. Może na nią przejść, jeśli na dzień 31 grudnia 2008 roku ma co najmniej 30 lat zatrudnienia, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć. Nauczycielom szkoły, placówki, zakładu specjalnego lub zakładu poprawczego, czy schroniska dla nieletnich, wystarczy przynajmniej 25-letnie zatrudnienie, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym, wykonywanej co najmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć. Osoba taka także nie może być członkiem OFE i musi rozwiązać na swój wniosek stosunek pracy. Od tej ostatniej zasady są wyjątki, na przykład likwidacja szkoły, czy zmiany organizacyjne.

Wyjątki dla pracowników wygaszanych gimnazjów
Jeśli nauczyciel ma odpowiedni staż wymagany do przyznania emerytury nauczycielskiej, może przejść na emeryturę również wtedy, gdy stosunek pracy wygasł albo został rozwiązany w roku szkolnym 2017/2018 lub 2018/2019, a przyczyną likwidacji stanowiska są zmiany organizacyjne, które powodują wygaszanie kształcenia w gimnazjach.

Ustawa obniżająca wiek emerytalny wydłużyła możliwość przejścia na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek. Dotyczy to nauczycieli, którzy spełnili szczególne warunki określone w KN oraz przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej nie osiągnęli podwyższonego wieku emerytalnego, ale ukończyli 60 lat – kobiety i 65 lat– mężczyźni, albo wiek ten osiągną do 31 sierpnia 2018 roku. Dodatkowo rozwiążą do tego dnia na swój wniosek stosunek pracy (albo stosunek ten zostanie rozwiązany lub wygaśnie w konkretnych okolicznościach określonych w Karcie) i zgłoszą wniosek o emeryturę.

Wcześniejsza emerytura: kto może się o nią starać, na jakich warunkach? Wcześniejsza emerytura KRUS i ZUS. Warunki szkodliwe
123 RF

Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli – Świadczenie kompensacyjne

Świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom, wychowawcom lub innym pracownikom pedagogicznym, zatrudnionym w placówkach wymienionych w ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Otrzymamy je jeśli skończymy w zależności od płci, określony wiek w określonym czasie, na przykład kobieta 55 lat w latach 2009-2024, a mężczyzna 57 lat – w latach 2017-2018, mamy co najmniej 30 lat stażu (czyli okresów składkowych i nieskładkowych), w tym minimum 20 lat pracy nauczycielskiej w jednej z wymienionych placówek) w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i rozwiążemy stosunek pracy. Prawo do świadczenia mamy również wtedy, gdy nasz stosunek pracy zostanie rozwiązany lub wygaśnie.

Jak przejść na wcześniejszą emeryturę dla nauczycieli?
Żeby przejść na wcześniejszą emeryturę nauczyciel musi:

  • skończyć 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
  • mieć co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu,
  • mieć co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub charakterze wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy,
  • wykonywać przed 1 stycznia 1999 r., co najmniej przez 1 dzień, pracę w szczególnych warunkach lub charakterze wymienioną w
  • starych lub nowych wykazach prac,
  • wykonywać po 31 grudnia 2008 r., co najmniej przez 1 dzień, pracę w szczególnych warunkach lub charakterze wymienioną w
  • nowych wykazach prac,
  • rozwiązać stosunek pracy.

Jeżeli nie wykonywaliśmy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r., można ubiegać się o emeryturę pomostową, gdy ukończyliśmy co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni), mamy minimum 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu, na dzień 1 stycznia 2009 r. mamy 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub charakterze (wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy) i rozwiążemy stosunek pracy.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski