18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wielkopolska pępkiem Polski! Oto 10 mocnych dowodów na potwierdzenie tej tezy

Sławomir Kmiecik
Katedra w Poznaniu na Ostrowie Tumskim
Katedra w Poznaniu na Ostrowie Tumskim Fot. Waldemar Wylegalski
"Jestem dumnym Wielkopolaninem" - takich "szowinistycznych" plakietek nie nosi się w Wielkopolsce, ale miałyby one swoje uzasadnienie, gdyż nasz region jest pępkiem, czy - jak kto woli - sercem Polski. Ba, śmiało można powiedzieć, że bez Wielkopolski nie byłoby Polski. Przesada? Nic podobnego. Wystarczy poszperać w historii, aby przekonać się, że Polska zaczęła się na naszym terenie, a wszystkie ważne symbole narodowe pochodzą z Wielkopolski. Oto 10 dowodów na wyjątkową pozycję naszego regionu. Jeśli znacie jeszcze inne - piszcie, komentujcie, dyskutujcie!

1. DALIŚMY POLSCE LEGENDĘ NARODOWĄ I MIT ZAŁOŻYCIELSKI PAŃSTWA

Najbardziej znana polska legenda o Lechu, Czechu i Rusie, czyli o powstaniu państwa polskiego, związana jest ściśle z Gnieznem. Zapisana została po raz pierwszy w języku łacińskim w "Kronice Wielkopolskiej". Oto jej fragment w wersji uwspółcześnionej z 1965 roku: "Gdy zaś (Lech) ze swoim potomstwem wędrował przez rozległe lasy, gdzie teraz istnieje królestwo polskie, przybywszy wreszcie do pewnego uroczego miejsca, gdzie były bardzo żyzne pola, wielka obfitość ryb i dzikiego zwierza, tamże rozbił swe namioty. A pragnąc tam zbudować pierwsze mieszkanie, aby zapewnić schronienie sobie i swoim rzekł "Zbudujmy gniazdo"! Stąd i owa miejscowość aż do dzisiaj zwie się Gniezno, to jest "budowanie gniazda".
Tak kolebka polskiej państwowości powstała według pięknej legendy, ale także przekazy naukowe potwierdzają, że Polska "zaczęła się" w dzisiejszej Wielkopolsce, a wraz z nią linia pierwszych władców kraju - Piastów. Nawiasem mówiąc, jedyny w Polsce pomnik Piasta Kołodzieja stoi przed budynkiem starostwa powiatowego w wielkopolskim Złotowie.

2. DALIŚMY POLSCE TERYTORIUM

Wielkopolska obejmuje "najbardziej rdzenne z rdzennych" ziem polskich. Tutaj rozciągało się terytorium plemienne Polan, które w VIII-X wieku wyodrębniło się spośród innych ziem Słowiańszczyzny. Na obecnych ziemiach wielkopolskich Polska była "zawsze". Inne, dzisiejsze obszary naszego kraju przechodziły często z rąk do rąk, dostawały się na przestrzeni wieków pod obce panowanie, natomiast począwszy od czasów pierwszych Piastów aż do pierwszego (1772) i drugiego (1793) rozbioru Polski Wielkopolska niezmiennie była częścią Polski. Bez cienia przesady można powiedzieć, że Wielkopolska jest kolebką państwa polskiego w znaczeniu terytorialnym, choć nie tylko w nim. A skąd pochodzi sama nazwa Wielkopolska? Już na przełomie XII i XIII wieku pojawiło się po raz pierwszy łacińskie pojęcie Wielkopolski ("Polonia Maior", czyli "Polska większa" - w znaczeniu: starsza, ważniejsza).

3. DALIŚMY POLSCE NAZWĘ

Nazwa Polska (Polonia) pochodzi od wspomnianego już zachodniosłowiańskiego plemienia Polan, które zamieszkiwało tereny nad Wartą - obszar obecnej Wielkopolski - i podbiło okoliczne regiony, tworząc zręby polskiej państwowości. Najstarsza wzmianka o Polsce i Polanach osiadłych na ziemiach nad Wartą zawarta jest w liście hymnów, który został spisany w Reichanau około 1001 roku. Sama nazwa Polanie wywodzi się od słowa "pole" i ma związek albo z rolnictwem i uprawą pól jako głównym zajęciem plemienia, albo z miejscem zamieszkiwania pól, czyli równinnych terenów, które jak wiadomo - występują w Wielkopolsce. Nazwy Polska zaczęto używać w odniesieniu do całego państwa w XI wieku - pierwotnie w formie określenia "ziemia polska", czyli po łacinie: terra Poloniae.

4. DALIŚMY POLSCE PIERWSZĄ STOLICĘ (A NAWET... DWIE)

Według słynnego dokumentu "Dagome iudex", pochodzącego zapewne z roku 991, jedyną formalną stolicą państwa polskiego w tamtym czasie było Gniezno, choć w X wieku stanowiło ono jeden z kilku grodów stołecznych państwa Piastów - obok Ostrowa Lednickiego, Poznania i Giecza. Profesor Hanna Kóčka-Krenz, szefowa wykopalisk na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, na podstawie badań archeologicznych twierdzi jednak, że książę Mieszko I zarządzał kształtującym się w X wieku państwem polskim z Poznania, a nie Gniezna. Zdaniem pani profesor, o stołecznym charakterze Poznania świadczy wielkość poznańskiego grodu, który składał się pod koniec X wieku z czterech warownych członów. To każe przypuszczać, że jego rola była bardziej doniosła niż innych grodów. Poznań był głównym punktem oparcia rządów Mieszka I w X wieku i także w wieku XI pozostał stołecznym i religijnym centrum państwa Piastów, w tym oczywiście siedzibą władców Polski. W poznańskiej katedrze pochowani są dwaj pierwsi z nich: Mieszko I oraz Bolesław I Chrobry.

5. U NAS NASTĄPIŁ CHRZEST POLSKI

W Wielkopolsce odbył się chrzest Polski, który dał początek procesowi chrystianizacji państwa polskiego. Symbolicznie nastąpiło to poprzez osobisty chrzest księcia Mieszka I w 966 roku, a ściślej - prawdopodobnie w Wielką Sobotę 14 kwietnia 966 roku. Ceremonię przeprowadzono w obrządku rzymskim. Nie jest pewne, czy odbyła się ona w Poznaniu, na Ostrowie Lednickim, czy w Gnieźnie, bo w dwóch pierwszych miejscach znaleziono baptysteria pochodzące z II połowy X wieku. Niezależnie jednak od tych wątpliwości, pewne jest, że chrzest Polski przeprowadzono na terenie dzisiejszej Wielkopolski. Tylko niektórzy historycy twierdzą, że mogło to nastąpić w niemieckiej Ratyzbonie, w Czechach lub samym Rzymie.
Mieszko I po przyjęciu chrztu wszedł do grona europejskich władców chrześcijańskich. Mógł od tej chwili prowadzić z nimi cywilizowaną dyplomację, zawierać przymierza i sojusze. Chrystianizacja Polski umocniła również pozycję Mieszka I wobec własnych poddanych. Kościół głosił bowiem, że władza księcia pochodzi od Boga, a zatem każde wystąpienie przeciwko niemu jest grzechem.

6. DALIŚMY POLSCE GODŁO NARODOWE

Biały orzeł na czerwonym tle - według przywołanej już wcześniej legendy - stał się naszym godłem za sprawą Lecha, który widząc w gnieździe wielkiego orła z rozpostartymi skrzydłami na tle zachodzącego na czerwono słońca, nakazał założyć w tym miejscu siedzibę. Orzeł w koronie widniał już na denarach króla Bolesława Chrobrego - z tych monet pochodzi jego najwcześniejszy zachowany wizerunek. Potem orzeł występował na monetach i pieczęciach kolejnych książąt piastowskich i stopniowo był przez nich przejmowany jako herb. Jednak jako oficjalny herb całego państwa polskiego orzeł zaczął być używany od 1295 przez Przemysła II - władcę z dynastii Piastów, króla Polski w latach 1295-1296, który urodził się 14 października 1257 roku w Poznaniu, a zmarł 8 lutego 1296 w Rogoźnie. Poznański monarcha po raz pierwszy użył ukoronowanego orła jako oficjalnego godła państwa polskiego na rewersie pieczęci majestatycznej z 1295 roku. Obecny orzeł na godle województwa wielkopolskiego jest protoplastą godła Polski - to pozbawiony korony orzeł wzorowany na herbie ze wspomnianej pieczęci majestatycznej króla Przemysła II.

7. DALIŚMY POLSCE HYMN PAŃSTWOWY

Blisko związany z Wielkopolską był prawnik, pisarz i polityk Józef Wybicki, który napisał patriotyczną "Pieśń Legionów Polskich". Po raz pierwszy została ona publicznie wykonana 20 lipca 1797 roku w Reggio Emilia we Włoszech, a od 26 lutego 1927 roku stanowi oficjalny hymn państwowy Rzeczypospolitej Polskiej. Józef Wybicki w Wielkopolsce mieszkał (z przerwami) od 1780 roku aż do śmierci w roku 1822. Tutaj aktywnie zajmował się działalnością publiczną. Zmarł w Manieczkach niedaleko Śremu, a pochowany został przy kościele w nieodległej Brodnicy. W 1923 roku przeprowadzono jednak ekshumację i - po uroczystym ponownym pogrzebie - ostatecznie Wybicki spoczął w Poznaniu w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha.

8. DALIŚMY RODAKOM BIBLIĘ PO POLSKU

W wielkopolskim Wągrowcu w 1541 roku urodził się Jakub Wujek, katolicki duchowny, jezuita, doktor teologii, który był twórcą pierwszego tłumaczenia Biblii na język polski. Zaliczał się do osób wybitnie uzdolnionych, szczególnie w dziedzinie języków obcych. W 1584 roku władze zakonu jezuitów zleciły mu przełożenie Pisma Świętego z łaciny na język polski. Pierwotny przekład Nowego Testamentu ukazał się w 1593 roku, a w pełnej wersji - w roku 1595. Oficjalne tłumaczenie Biblii - po poprawkach jezuickiej komisji rewizyjnej - wydano dwa lata po śmierci Jakuba Wujka, w roku 1599.

9. DALIŚMY POLSCE NAJSTARSZE MIASTO

Wprawdzie niektórzy badacze starają się obalić tę tezę, ale według podręcznikowej wiedzy najstarszym miastem w Polsce jest Kalisz. Już w II wieku naszej ery grecki geograf Klaudiusz Ptolemeusz w swoim dziele "Geographia" zaznaczył na mapie miasto Kalisia, które dziś jest powszechnie utożsamiane z Kaliszem.

10. OD WIEKÓW NASOLIDNIEJ PŁACIMY NA POLSKĘ

Obiegowa opinia na temat skąpstwa Wielkopolan jest mitem. Już w czasach I Rzeczpospolitej wielkopolska szlachta słynęła z tego, że najchętniej i najsumienniej płaciła podatki na rzecz państwa. Działalność Komisji Dobrego Porządku przyniosła szczególnie dobre efekty na ziemiach wielkopolskich. Także ze współczesnych statystyk wynika, że Wielkopolanie - na tle mieszkańców innych regionów Polski - chętniej płacą podatki i daniny państwowe.

Możesz wiedzieć więcej! Kliknij i zarejestruj się: www.gloswielkopolski.pl/piano

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski