Wybory parlamentarne 2015. Partie o podatkach

Zmiany w systemie podatkowym i na rynku pracy - to tematy, które wzbudzają spore emocje w kampanii wyborczej. Komitety przerzucają się pomysłami na rozwój gospodarki. Prawie wszyscy obiecują obniżenie podatków i podniesienie płacy minimalnej. A niektóre propozycje to zapowiedź rewolucji.

3091 zł wolne od podatku
Obecnie stawki podatku od dochodów osobistych wynoszą 18 i 32 proc. Wyższy podatek obowiązuje od dochodów powyżej 85 528 zł rocznie. Kwota wolna od podatku to 3091 zł na rok.

Jedyną ulgą, na którą mogą liczyć podatnicy, jest ulga na dzieci. Za ubiegły rok podatkowy na jedno dziecko można było odliczyć 1112,04 zł, za czwórkę 6894,72 zł. Można było ją odliczyć nie tylko od zapłaconych podatków, ale też składek na ZUS.

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą jako osoby fizyczne płacą podatki według tych samych stawek lub mogą wybrać podatek liniowy - 18 proc. Wtedy przekroczenie progu dochodowego nie skutkuje wzrostem stawki, ale uniemożliwia skorzystanie z ulg.

Niższe podatki to propozycje partii od prawa do lewa. Diabeł tkwi w szczegółach

Stawka podatków od osób prawnych CIT - (płaconego przez firmy) wynosi 19 proc. Podstawowa stawka podatku VAT to 23 proc., 8 proc. stawka tego podatku - dotyczy głównie żywności.

Obiecują niższe podatki
Bodaj największe zaskoczenie wzbudziły propozycje programowe Platformy. Jej konkurenci nie spodziewali się, że pójdzie tak szeroko.

Ujednolicenia na rynku pracy, które doprowadzą do jednolitego podatku - tak najkrócej można opisać obietnice PO. Na początek chce opodatkować tzw. śmieciówki (rzadziej dodaje, że pracodawca będzie musiał odprowadzać składki tylko od wysokości minimalnego wynagrodzenia), wprowadzić grant dla podejmujących pierwszą pracę, stawkę 12 zł za godzinę pracy. To ma doprowadzić do jednolitego kontraktu, który zastąpi wszystkie formy zatrudnienia.

- Pracownik będzie miał wszystkie prawa, obowiązki z Kodeksu pracy - mówi Tomasz Nowak, poseł PO. - Dzięki temu ujednoliceniu każdy będzie też płacił tylko jeden, progresywny podatek dochodowy.

Tą propozycją PO najbardziej zaskoczyła. Oznacza ona zniesienie składek ZUS i NFZ. - To rewolucja, która zdynamizuje gospodarkę - uważa Nowak. - Dziś ok. 20-30 proc. osób pracuje na czarno. Bo więcej zarabia. Płaca minimalna kosztuje pracodawcę 2100 zł. Ale do kieszeni pracownika trafia ok. 1200 zł. Po zmianie trafi 2100 zł, od których będzie musiał zapłacić 10 proc. podatku.

Poseł dodaje, że podatek będzie progresywny, zależny od dochodów na osobę w rodzinie. I przekonuje, że zyskają nawet najbogatsi. Bo maksymalne obciążenie ma wynieść 39,5 proc., dziś suma wszystkich podatków i składek to ok. 43,5 proc.

PiS do obowiązujących dziś progów podatkowych PIT proponuje dodanie jeszcze jednego - 39 proc. dla zarabiających powyżej 300 tys., do uniknięcia jednak pod warunkiem przeznaczenia nadwyżki na inwestycje w nowe miejsca pracy. Ich tworzeniu miałoby sprzyjać także obniżenie stawki CIT do 15 proc., ale tylko dla zatrudniających na umowę o pracę.

Tym jednak, co miałoby zwiększyć zasobność uboższych Polaków, jest stopniowe podnoszenie kwoty wolnej od podatku - o 10 proc. rocznie aż do osiągnięcia równowartości tzw. minimum egzystencji, czyli ok. 6,5 tys. zł rocznie.

Zjednoczona Lewica proponuje, by kwota wolna od podatku wynosiła 21 tys. zł, obniżenie podstawowej stawki VAT do 21 proc. Czy budżet to wytrzyma?

- To kwestia preferencji. Na jedne cele wydaje się więcej, na innych oszczędza - twierdzi Katarzyna Kretkowska, kandydatka Zjednoczonej Lewicy. - Uważamy, że pora najwyższa nadrobić wieloletnie zapóźnienia. Najbardziej liberalne podejście prezentuje Nowoczesna Ryszarda Petru. Również powtarza, że trzeba uprościć system podatkowy. I proponuje podatek liniowy „3 razy 16 proc.”, czyli PIT, CIT i VAT w takiej wysokości. - Przy VAT mamy dziś absurdalne rozbieżności, jak np. różne stawki na kawę w kawiarni i na wynos - mówi Katarzyna Kierzek--Koperska. - Jedna stawka wszystko uprości. Wiemy, że będzie trzeba pomóc osobom najbiedniejszym, które dziś częściowo kupują produkty o obniżonym VAT. Dla nich proponujemy dopłaty do rodzinnego koszyka. Szacujemy, że przy 4-osobowej rodzinie różnica w stawkach VAT wyniesie ok. 20 zł miesięcznie.

Praca (nie)regulowana
Nowoczesna postuluje uproszczenie przepisów gospodarczych. Wbrew powszechnemu nurtowi nie uważa, że umowy cywilnoprawne są złe, bo bywają pożądane np. w tzw. wolnych zawodach. Trzeba zwalczać ich nadużywanie.

Zjednoczona Lewica uważa, że należy zrównać wszystkie formy zatrudnienia pod względem obciążeń, tym samym problem się rozwiąże.

Z nazywaniem tego rodzaju umów śmieciówkami nie zgadza się także partia KORWiN, wskazując na elastyczność na wolnym rynku. Tak jak Petru, opowiada się za ograniczeniem przepisów. - Państwo nie ma tworzyć miejsc pracy - uważa Artur Bednarz z KORWiN. - Ma przestać przeszkadzać na rynku.

Partia wskazuje, że dziś podatki są karą za pracę. W swoich pomysłach idzie znacznie dalej, bo postuluje zniesienie PIT i CIT, obniżenie VAT do 15 proc.

PSL obiecuje chyba najmniej. Najpoważniejsza obietnica to możliwość płacenia niższej składki na ZUS przez pierwsze 5 lat prowadzenia firmy.

- Bo jesteśmy partią racjonalną i z doświadczeniem w rządzeniu, nie obiecujemy gruszek na wierzbie - mówi Eugeniusz Grzeszczak.