Zdjęcie świadectwa szkolnego w internecie a ochrona danych osobowych. Co na ten temat mówią przepisy?

Rodzice towarzyszą swoich dzieciom codziennie w roku szkolnym, od września do czerwca i wiedzą, ile kosztuje ich wypełnianie szkolnych obowiązków. Jednym przychodzi to łatwiej, innym z przeszkodami. Świadectwo z paskiem jest dla wielu nagrodą za osiągnięty cel. Rodzice są zwyczajnie dumni ze swoich dzieci, co powoduje, że dzielą się swoimi uczuciami ze światem za pomocą mediów społecznościowych. Tak samo, jak ma to miejsce w przypadku ślubu, zdania egzaminu na prawo jazdy, narodzin dziecka czy cudownego urlopu.

Trend ten budzi jednak silne emocje i jest nawet komentowany także przez osoby publiczne. Sztywność systemu edukacji sprawia, że dzieci, aby uzyskać wysokie oceny i tym samym świadectwa z paskiem, muszą bez względu na indywidualne predyspozycje, potrzeby i talenty, a także inne czynniki: zdrowie, sytuację rodzinną, radzenie sobie z emocjami, dojrzewanie, doskoczyć do tej samej poprzeczki, według jednakowych zasad określonych dla wszystkich.

To może powodować, że dzieci, które mają słabsze oceny lub mieszane, co nie wystarcza, aby uzyskać pasek na świadectwie, mogą czuć się etykietowane przez system jako gorsze.

Nie umiem zrozumieć zasadności publikowania zdjęć świadectw swoich dzieci. Patrząc na to, jak bardzo kiepski mamy system edukacji w naszym kraju – pisał w swoich mediach społecznościowych Ekskluzywny Menel.

Bloger zwrócił tym samym uwagę na ważną kwestię. Niektóre dzieci lepiej niż inne odnajdują się w sztywnych ramach systemu edukacji. W ubiegłym roku w czerwcu w sieci nie brakowało komentarzy rodziców:

• Generalnie dzieciaki żyją w poczuciu stresu o rzeczy, o które stresować się nie warto;
• Nie rozumiem przechwalania się rodziców o wyniki w nauce swojego dziecka;
• Dziecko nie musi być najlepsze we wszystkim;
• To tylko wyróżnienie, motywujące do dalszej nauki i zdobywania osiągnięć;
• Presja rodziców w kwestii świadectw z paskiem jest wręcz niszczycielska;

Edukator, naukowiec i rodzic Jakub Andrzejczak, na swoim profilu Jakub Andrzejczak — rodzicielstwo i dzieciństwo w świecie cyfrowym, trzeci rok z rzędu udostępnia długi i zachęcający do refleksji post dotyczący trendu: Aplauz, gratulacje, uścisk ręki, odbiór nagród i koniecznie zdjęcie ze świadectwem na fejsa z hasztagiem #DumnaMama, #NajlepszaCórka). Tak, jakby bez paska pierwsza nie była dumna, a druga najlepsza. – pisze autor.

A dalej dodaje: Ta sama szkoła, w której od dziecka oczekuje się, by było jednocześnie najlepsze ze wszystkiego, ma przygotować je do życia, w którym wszyscy oczekiwać będą od niego, aby wyróżniało się w jednej dziedzinie. To jeden z wielu paradoksów systemu.

W zeszłym roku uznaniem cieszyła się inicjatywa Pasek dla każdego ucznia, zapoczątkowana przez nauczycielkę i edukatorkę Wiolettę Matusiak. Szkoły, które zdecydowały się na udział w akcji, doceniły wszystkich uczniów, bo przecież każde dziecko jest inne.

Akcja polegała na tym, że dzieci otrzymywały świadectwa z paskami w różnych kolorach, przypisanych do poszczególnych kategorii np. zielony pasek dla miłośników przyrody. Jak czytamy na stronie akcji, zielony pasek mówił o dziecku, że na przykład:

• jest żywo zainteresowany otaczającą przyrodą
• kocha przeprowadzać doświadczenia, eksperymenty,
• działa w obronie przyrody, klimatu,
• dba o rośliny w klasie,
• w ramach wolontariatu wyprowadza co tydzień na spacer psy ze schroniska.

Świadectwo szkolne jest dokumentem publicznym i zawiera dane osobowe, a także poboczne informacje o dziecku, które mogą być wykorzystane bez zgody rodzica i dziecka, np. w celach marketingowych. Zaskoczony? Wyróżnienia czy lepsze oceny np. z przedmiotów artystycznych mogą sugerować zainteresowania dziecka, co jest wskazówką dla tych, którzy kreują komunikaty reklamowe do tych osób.

Dużo bardziej niebezpieczne jest jednak publikowanie danych dziecka:

• Imię,
• nazwisko,
• adres,
• datę urodzenia,
• w jakiej szkole się uczy.

Te informacje są zamieszczone na świadectwie szkolny, dokładnie na pierwszej stronie dokumentu. Takie dane umożliwiają pełną identyfikację konkretnej osoby.

O ochronie danych osobowych dziecka mówi motyw 38 ustawy RODO, której fragment przytaczamy poniżej:

Szczególnej ochrony danych osobowych wymagają dzieci, gdyż mogą one być mniej świadome ryzyka, konsekwencji, zabezpieczeń i praw przysługujących im w związku z przetwarzaniem danych osobowych. Taka szczególna ochrona powinna mieć zastosowanie przede wszystkim do wykorzystywania danych osobowych dzieci do celów marketingowych lub do tworzenia profili osobowych, lub profili użytkownika oraz do zbierania danych osobowych dotyczących dzieci, gdy korzystają one z usług skierowanych bezpośrednio do nich.

Jeśli jako rodzic chcesz opublikować świadectwo dziecka w sieci, pamiętaj o zasłonięciu danych osobowych podczas robienia zdjęcia. Warto także edukować uczniów na temat ochrony danych osobowych, szczególnie teraz, kiedy zbliża się koniec roku szkolnego. Dzieci bowiem chętnie robią sobie selfie ze świadectwem w tym uroczystym dniu.