ZMIENIAMY WIELKOPOLSKĘ. Stara Kaflarnia w Zdunach zrewitalizowana. Przestrzeń dla kultury i działań społecznych

Stara Kaflarnia, którą po rewitalizacji otwarto dla społeczności Zdun zaledwie trzy tygodnie temu to miejsce z dlugą historią. Od 1858 roku działała tam manufaktura.

- Produkowała przede wszystkim kafle, z czasem, gdy zapotrzebowanie na nie zaczęło maleć, także inne wyroby z ceramiki - mówi Tomasz Chudy, burmistrz Zdun. - Działalność produkcyjną zakończyła w 2013 roku. Później pełnomocnik właściciela próbował jeszcze wykorzystywać ten obiekt do celów kulturalnych. Niestety, w 2015 roku wybuchł pożar, po nim, bez gruntownego remontu nie było mowy choćby o ponownym przyłączeniu prądu i budynki, niewykorzystywane, zaczęły niszczeć.

Szansą dla kaflarni okazały się fundusze europejskie w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.

- Warunki konkursu na rewitalizację obiektów poprzemysłowych przewidywały również możliwość przeznaczenia części dotacji na odkupienie manufaktury z rąk prywatnych - wyjaśnia burmistrz. - Tak też zrobiliśmy. Całe przedsięwzięcie w systemie zaprojektuj i wybuduj zrealizowała lokalna firma. To było dla nas ważne, bo dotacja została na miejscu i wsparła lokalny biznes.

W 2020 roku rozpoczęły się prace. Ukończono je parę tygodni temu. Oficjalne otwarcie Starej Kaflarni nastąpiło 30 września 2022 roku. Dzień później - 1 października - odbył się festyn rodzinny, w czasie którego mieszkańcy Zdun mieli okazję obejrzeć w całej krasie efekty rewitalizacji.

Stara Kaflarnia, wciąż pachnąca świeżą farbą, już służy społeczności lokalnej. Swoją siedzibę znalazł tam Zdunowski Ośrodek Kultury, który opuścił dotychczas zajmowane pomieszczenia w ratuszu, swoją siedzibę mają tam obecnie także chór „Harmonia” , a także Zespół i Kapela „Senior ze Zdun”.

- W Starej Kaflarni mają teraz dobre warunki, by przeprowadzać próby. W ramach kompleksu znalazła się też scena na wolnym powietrzu wraz z zapleczem - mówi Tomasz Chudy.
Stara Kaflarnia nie tylko nazwą nawiązuje do swojej historycznej funkcji. W poprzemysłowych wnętrzach znalazły się także pomieszczenia warsztatowe z piecami do wypalania ceramiki, część muzelana, a także wiele sal ekspozycyjnych oraz zaplecze gastronomiczne.

- Od 2008 roku w Zdunach odbywają się plenery ceramiczne dla uczniów i studentów szkół artystycznych, między innymi kaliskiego Liceum Plastycznego, a także - od 2009 roku - Międzynarodowy Plener Ceramiczny, który przyciąga artystów nie tylko z kraju,ale i zagranicy, odbywający się w ramach festiwalu Pogranicze Kultur - podkreśla burmistrz. - W zrewitalizowanej Starej Kaflarni artyści będą mieli zarówno komfortowe warunki do pracy, jak i możliwość wyeksponowania swoich dzieł - dodaje.
Na potrzeby uczniów przyjeżdżających na plenery w miejscu dawnej wiaty wybudowano bursę. Łącznie Stara Kaflarnia będzie oferowała przyjezdnym około 20 miejsc noclegowych.

W części muzealnej znalazło się Muzeum Kaflarstwa i Muzeum Pieca.
W zrewitalizowanych pomieszczeniach mieści się także siedziba Cechu Zdunów i Ogólnopolskiego Centrum Zdunów Polskich. - Planowane jest także kształcenie w ginącym zawodzie zduna - informuje Tomasz Chudy.
Niewątpliwym atutem Starej Kaflarni jest jej usytuowanie w centrum miasta, nieopodal szkoły podstawowej i przedszkola. - Rewitalizacja tego obiektu to także nowe możliwości dla uczniów i przedszkolaków, którzy będą mogli korzystać z tej infrastruktury -podkreśla burmistrz. - Tutaj odbyły się obchody Dnia Edukacji Narodowej, najbliższą imprezą, którą planujemy są Mikołajki wraz z Kiermaszem Bożonarodzeniowym. Chcemy, by Stara Kaflarnia służyła mieszkańcom naszej gminy, gmin ościennych, a także przyciągała turystów.

Wisienką na torcie będzie małe kino społecznościowe, które także znajdzie swoje miejsce w kompleksie.
- Kino w ramach sieci „Kino za Rogiem” powstaje także dzięki wsparciu z funduszy europejskich, w ramach innego projektu - informuje burmistrz. - Sala kinowa na 30 miejsc jest już gotowa. Obecnie jesteśmy na etapie podpisywania koniecznych umów. Mamy nadzieję, że wkrótce będziemy mogli zaprosić mieszkańców na pierwszy seans - mówi.
Burmistrz Zdun podkreśla, że choć cały projekt rewitalizacji pochłonął łącznie blisko 9 mln zł, większość pieniędzy pochodziła spoza budżetu gminy.

- 7,15 mln zł wyniosło wsparcie w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Fudnuszu Operacyjnego, pewną kwotę uzyskaliśmy też z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych - wyjaśnia.

Marszałek Marek Woźniak, w czasie oficjalnego otwarcia zrewitalizowanej Starej Kaflarni nazwał ją perłą rewitalizacji. Podkreślał też, że samorząd Zdun potrafi doskonale wykorzystywać możliwości, które stwarzają fundusze europejskie.
- 26 projektów na kwotę blisko 30 mln złotych dofinansowania tylko w tej, jednej gminie to w pewnym sensie zaprzeczenie mitologicznej tezy, wypowiadanej często przez polityków, że kierujemy swoje środki finansowe tylko „poznaniocentrycznie”. To od początku jest nieprawdą - mówił marszałek- Jeśli chodzi o dystrybucję środków budżetowych i unijnych, to zależy ona od kreatywności i umiejętności beneficjentów. A zespół w Zdunach to prawdziwi profesjonaliści.