"Połączcie kropki, otwórzcie oczy!" Oto absurdalne teorie spiskowe dziejów

Wielkie spiski

Konspiracjonizmy - bo tak inaczej można określić spiskowe teorie, mające obalać oficjalnie przyjęte ustalenia na temat pewnych wydarzeń i zjawisk - wielokrotnie były badane przez psychologów i socjologów. Część z nich twierdzi, że podstawą istnienia tych teorii jest opozycja do oficjalnych, potwierdzonych informacji, najczęściej podawanych przez rządy czy naukowców. Konspiracjonizmy często mnożą się jednak także w sytuacjach, które wcale nie zostały zbadane i nadal owiane są dużą tajemnicą.

Czego dotyczą zatem mnożące się spiskowe teorie, które potrafią przetrwać w świadomości społecznej przez wiele dekad? Amerykański politolog Michael Barkun, badający zjawisko ekstremizmów politycznych i religijnych, wyróżnił trzy typy konspiracjonizmów: teorie spiskowe zdarzeń, systemowe teorie spiskowe oraz superkonspiracje. Pierwsza kategoria obejmuje wierzenia, które dotyczą pojedynczych wydarzeń, takich jak zamachy polityczne, katastrofy samolotów czy epidemie chorób. Systemowe teorie mają “ujawniać” tajne struktury i organizacje, infiltrujące nasze życie i dążące do przejęcia kontroli nad światem i społeczeństwem, obalając legalne władze lub w działając porozumieniu z nimi. Przykładem są popularne od lat teorie o Nowym Porządku Świata (ang. New World Order) i sekcie masonów-iluminatów, którzy mają dążyć do jego wprowadzenia. Superkonspiracje to - wg Barkuna - teorie złożone i łączące wiele teorii spiskowych, nawarstwiające się w pewną hierarchiczną całość. Na samym szczycie wciąż sprowadza się to do podstępnej siły lub organizacji, która używa pomniejszych spisków do swoich celów. Warto bowiem zauważyć, że teorie spiskowe często są łączone i zestawiane, tworząc całą, jeszcze bardziej nonsensowną i groteskową historię.

Przejdź dalej --->