Poznaniacy, którzy złamali kod Enigmy, będą mieć muzeum

Do końca stycznia okaże się, czy muzeum Enigmy w Poznaniu stanie się faktem. Z naszych informacji wynika, że Urząd Marszałkowski do tego czasu przyzna dotację. Pomysłodawcy wnioskowali o 15 mln zł.

Dotacja prawie na pewno
- Wniosek o dofinansowanie został złożony do Urzędu Marszałkowskiego i czeka na ocenę - wyjaśnia Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. - Jakie mamy szanse na dotację? Jestem optymistą - dodaje.

Marszałkowi też zależy na upamiętnieniu poznańskich kryptologów, którzy złamali kod Enigmy. W 2012 r. Urząd Marszałkowski przygotował wystawę „Enigma. Odszyfrować zwycięstwo”, która była pokazywana w Europie. Czy to argument za tym, że marszałek nie będzie skąpił pieniędzy na muzeum?

Mariusz Wiśniewski podkreśla co innego. Trudne, jego zdaniem, było znalezienie dobrej lokalizacji dla muzeum. Ostatecznie się to udało. Placówka będzie mieścić się w Collegium Historicum przy ul. Św. Marcin.

- Jesteśmy na ostatniej prostej, gdy chodzi o rozmowy z władzami UAM. Jesteśmy zainteresowani wynajęciem całego pierwszego piętra budynku wraz z aulą - dodaje Wiśniewski.
W tej chwili działa już zespół merytoryczny, który opracowuje rozmieszczenie i szczegółową zawartość ekspozycji. Do połowy roku znane mają być efekty ich pracy. W skład zespołu wchodzi m.in. Szymon Mazur, pomysłodawca muzeum, prof. Jerzy Jaworski, matematyk i kryptolog z UAM oraz Szymon Dąbrowski, twórca gier miejskich m.in. poświęconych Enigmie.

Zastępca prezydenta, który powołał zespół, zapewnia, że przygotowana ekspozycja będzie nowoczesna.

- To nie będzie muzeum z eksponatami za gablotką - twierdzi Wiśniewski. - Muzeum ma zawierać także walor edukacyjny, popularyzować kryptologię i matematykę.

Szymon Mazur zdradza nieco więcej o jego zawartości. - Ekspozycję przygotowujemy nie tylko siłami entuzjastów, ale i fachowców - zaznacza. - Skorzystamy z usług firm, które specjalizują się w tworzeniu ekspozycji multimedialnych dla muzeów - tłumaczy pomysłodawca.

Zapewnia, że muzeum będzie nowoczesne, ciekawe i dla 6-latka, i dla 106-latka. Oprócz multimediów do obejrzenia będą repliki Enigmy oraz maszyna szyfrująca Enigma użyta przez Bogusława Wołoszańskiego w odcinku ostatniej serii „Sensacji XX wieku”. Odtworzona będzie także uniwersytecka sala wykładowa z lat 30.

- Wydział Matematyki Uniwersytetu Poznańskiego mieścił się w wówczas w Zamku. Poznańscy kryptolodzy biegali do budynku, gdzie teraz stoi Collegium Historicum, między zajęciami, by łamać kod Enig-my - opowiada Mazur.
W muzeum odtworzony ma być także przedział radiotelegrafisty na niemieckim okręcie podwodnym U-boocie.

- Będzie można założyć słuchawki i poczuć się jak szyfrant tajnych wiadomości - mówi.

Twórcy ekspozycji chcą, by zwiedzanie muzeum i przechodzenie do kolejnych sal, było możliwe po złamaniu prostych kodów.

Muzeum będzie prawdopodobnie podlegało pod CTK „Trakt”. Wartość inwestycji to wnioskowane 15 mln zł. Czy tyle przyzna marszałek? Nie wiadomo.

Kod złamali absolwenci Uniwersytetu Poznańskiego
Marian Rajewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali szyfr Enigmy, niemieckiej maszyny szyfrującej w 1932 r. Ta wiedza przekazana Brytyjczykom, umożliwiła im odczytywanie tajnych wiadomości niemieckich podczas II wojny światowej. Przyczyniło się to do wygrania wojny przez aliantów, ale także jej znacznego skrócenia.

Marian Rajewski został skierowany na kurs kryptologii jeszcze jako student matematyki na uniwersytecie w Poznaniu. W 1930 r. zaczął pracę w Biurze Szyfrów Wojska Polskiego. Dwa lata później przeniósł się do Warszawy, by pracować nad Enigmą. Efekty jego pracy zostały zaprezentowane służbom wywiadu Francji i Wielkiej Brytanii.