Praca za granicą a podatek

1 Sprawdźmy, czy zapłacimy też podatek w kraju. Wyjeżdżając do pracy za granicę warto w pierwszej kolejności sprawdzić, jaką metodę unikania podwójnego opodatkowania zastosowano w umowie podpisanej przez nasz kraj z państwem, w którym mamy zamiar pracować. Może okazać się, że nie będzie trzeba rozliczać się z dochodów uzyskanych w obcym państwie z polską skarbówką. W większości przypadków jednak, oprócz podatku zapłaconego za granicą będziemy musieli zapłacić również podatek w kraju.
2 Kiedy nie rozliczamy się z polskim fiskusem? Zgodnie z przepisami, ci, którzy mieszkają na terytorium Polski muszą zapłacić podatek bez względu na miejsce osiągnięcia dochodu. Jeżeli więc nie mieszkamy w Polsce i na terenie kraju nie osiągamy żadnych dochodów, nie musimy rozliczać się z polskim fiskusem.

3 Kto według przepisów ma miejsce zamieszkania na terytorium RP? Ten, kto ma w naszym kraju tzw. centrum interesów osobistych lub gospodarczych (mieszkanie, dom, firmę itp.) lub przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

4 Co, zgodnie z przepisami podatkowymi, decyduje o miejscu zamieszkania? Dwa czynniki: zewnętrzny – faktyczne przebywanie w miejscowości, która dla podatnika stanowi jego centrum interesów życiowych (w tym przypadku dla fiskusa nie ma znaczenia fakt naszego zameldowania lub wewnętrzny – zamiar stałego pobytu. Dla prawidłowego określenia miejsca zamieszkania najważniejszy jest tu nasz zamiar dłuższego przebywania na danym terenie.

5 Co to znaczy, że zamiar pobytu na stałe musi mieć dla fiskusa charakter obiektywny? Na przykład polski obywatel kupi za granicą mieszkanie, wstąpi w związek małżeński z obcokrajowcem i zamieszka w jego kraju itp. Najprostszym sposobem udowodnienia faktu przeniesienia centrum interesów życiowych do innego kraju jest uzyskanie od władz podatkowych tego kraju certyfikatu rezydencji – dokumentu, który potwierdza naszą rezydencję podatkową, ze względu na którą jesteśmy traktowani w tym kraju jak osoba podlegająca obowiązkowi podatkowemu.

6 Od czego zależy opodatkowanie dochodów uzyskiwanych poza granicami Polski? Od przepisów polskiej ustawy o podatku dochodowym oraz zasad wynikających z dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowanie, jakie nasz kraj zawarł z państwami obcymi. Wykaz oraz treść umów można znaleźć na stronach internetowych ministerstwa finansów (www.mf.gov.pl lub www.mofnet.gov.pl). W umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania Polska wykorzystuje jeden z dwóch sposobów na to: metodę wyłączenia z progresją lub metodę proporcjonalnego odliczenia.

7 Co oznacza brak umowy z innym krajem? Brak umowy oznacza, że dochody uzyskane za granicą mogą być drugi raz opodatkowane w Polsce, jednak z uwzględnieniem podatku zapłaconego w państwie, w którym pieniądze zarobiliśmy.

8 Metoda wyłączenia z progresją przewiduje opodatkowanie tylko tych dochodów, które uzyskaliśmy w Polsce. Natomiast dochody, które osiągnęliśmy poza granicami naszego państwa są u nas zwolnione od podatku. Ich wysokość służy jednie do ustalenia stopy procentowej, która będzie zastosowana do obliczenia podatku od dochodów osiągniętych w kraju.

9 Metoda odliczenia proporcjonalnego. Podatnicy pracujący w państwach, z którymi Polska podpisała umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, w której przewidziano zastosowanie metody odliczenia proporcjonalnego muszą zawsze złożyć roczne zeznanie podatkowe w polskim urzędzie skarbowym. Obowiązek ten mamy także wtedy, gdy w Polsce nie osiągnęliśmy żadnych dochodów. Ta sama zasada dotyczy osób pracujących w krajach, z którymi Polska nie podpisała odpowiedniej umowy międzynarodowej.

10 Obowiązek złożenia PIT-u przez pracujących w krajach, z którymi Polska podpisała umowę przewidującą zastosowanie metody wyłączenia z progresją, będzie zależał od tego czy osiągnęli w kraju dochody podlegające opodatkowaniu. Jeżeli nie mają żadnych dochodów, nie muszą składać do polskiego urzędu skarbowego zeznania rocznego. W innym przypadku zobowiązani są do złożenia PIT-36, w którym wykażą i rozliczą dochody osiągnięte w Polsce.

11 W przypadku metody wyłączenia z progresją podatek oblicza się w ten sposób: A do dochodów osiągniętych w Polsce dodaje się dochody osiągnięte za granicą A od ich sumy oblicza się podatek według skali podatkowej A ustala się stopę procentową podatku dzieląc kwotę podatku przez sumę dochodów krajowych i zagranicznych, i stosuje się ją do dochodu osiągniętego w Polsce.

12 W przypadku metody odliczenia proporcjonalnego, sposób obliczenia podatku wygląda tak: A do dochodów osiągniętych w Polsce dodaje się dochody osiągnięte za granicą A od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali podatkowej A od tego podatku odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.

13 Metoda proporcjonalnego odliczenia narzuca nam konieczność opodatkowania dochodów osiągniętych za granicą również w Polsce. Wysokość ewentualnej „dopłaty” podatku w kraju będzie jednak zależała od wysokości podatku zapłaconego już w państwie obcym. Ale nie zawsze. Jeśli za granicą uzyskamy dochód z umowy o pracę lub zlecenia, to stosujemy tak zwaną ulgę abolicyjną. Polega ona na tym, że podatek wyliczamy dwukrotnie. Najpierw obliczamy podatek od wszystkich dochodów w kraju i za granicą, i od tej kwoty potrącamy podatek zapłacony za granicą. Następnie obliczamy ponownie podatek, stosując metodę stopy procentowej. Kolejnym krokiem jest odjęcie od pierwszego wyliczonego podatku, kwoty podatku drugiego. Na deklaracji od sumy wyliczonej metodą pierwszą odejmujemy tę różnicę. Otrzymamy wówczas kwotę podatku do zapłaty.

14 Nie ukrywaj się przed fiskusem! Ukrywanie dochodów osiągniętych poza granicami naszego kraju może spowodować przykre konsekwencje finansowe – płacenie 75 proc. podatku od nieujawnionych dochodów, a także ewentualna zapłata dość wysokiej grzywny w postępowaniu karnym skarbowym.

Nasz ekspert: Paweł Małecki, Wielkopolski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych