Droga ekspresowa. Czym różni się od autostrady?

Na początek parametry techniczne. Szczegóły dotyczące projektowania dróg, nie tylko krajowych, precyzują rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno-budowlanych, jakim powinny odpowiadać autostrady płatne.

- Autostrada to droga o najwyższych parametrach technicznych. Jest dwujezdniowa i wjazd na nią jest możliwy wyłącznie za pośrednictwem węzłów, rozlokowanych w odstępach nie mniejszych niż 15 km. Jedynie w granicach lub sąsiedztwie dużego miasta lub zespołu miast odstęp między węzłami może być nie mniejszy niż 5 km. Jeżeli potrzeby funkcjonalno-ruchowe to uzasadniają, dopuszcza się wyjątkowo pojedyncze odstępy nie mniejsze niż 5 km, a w granicach lub sąsiedztwie dużego miasta lub zespołu miast - nie mniejsze niż 3 km - podaje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.

O ile autostrada powinna mieć powiązania z drogami klasy G (główna) i drogami wyższych klas to dla dróg ekspresowych wyjątkowo dopuszcza się również powiązania z drogami klasy Z (zbiorcze). Odstępy między węzłami na drogach ekspresowych lub skrzyżowaniami poza terenem zabudowy nie powinny być mniejsze niż 5 km, a w terenie zabudowy w granicach lub sąsiedztwie dużego oraz średniego miasta - nie mniejsze niż 3 km. Tak jak w przypadku autostrad dopuszcza się wyjątkowo pojedyncze odstępy między węzłami lub skrzyżowaniami nie mniejsze niż 3 km poza terenem zabudowy, a na terenie zabudowy - nie mniejsze niż 1,5 km.
Jedna czy dwie jezdnie? Jakie skrzyżowania?

- Rozporządzenie jednoznacznie określa, że autostrada nie może być drogą jednojezdniową, podobnie jak droga ekspresowa. Takie rozwiązanie było możliwe tylko w przypadku dróg ekspresowych, i to wyłącznie poza terenem zabudowy, których realizację podzielono na etapy. Przekrój 2+1 (naprzemiennie dwa i jeden pas ruchu w danym kierunku) był możliwy, ale tylko poza terenem zabudowy i również przy etapowaniu inwestycji. Przykładem takich jednojezdniowych dróg ekspresowych są odcinki S22 Elbląg - Grzechotki (granica państwa), S19 w okolicy Rzeszowa i Kocka (w realizacji jest rozbudowa o drugą jezdnię) oraz fragment S1 prowadzący do granicy ze Słowacją - wylicza GDDKiA.

Liczba pasów ruchu wynika z prognozowanego natężenia ruchu w perspektywie 30-40 lat po wybudowaniu drogi. Warto przypomnieć, że na autostradzie pas ruchu ma szerokość 3,75 m, czyli może być o 25 cm szerszy niż na drodze ekspresowej. Na trzyjezdniowych odcinkach autostrad, które obecnie powstają, wszystkie pasy będą miały po 3,75 m, a rezerwa przewidziana pod ewentualną dobudowę kolejnego pasa ruchu również przewiduje jego pełną szerokość. Wyjątkiem jest poszerzony o trzeci pas ruchu odcinek autostrady A2 na wysokości Poznania, gdzie za sprawą poprzednio obowiązujących przepisów zachowano węższą rezerwę. Po zrealizowanej w ubiegłym roku, przez Autostradę Wielkopolską, przebudowie pasy ruchy mają 3,5 m szerokości. Taką samą szerokość będą miały również pasy ruchu na planowanym do przebudowy odcinku A2 pomiędzy Łodzią i Warszawą. Jesteśmy w trakcie przetargu na wyłonienie projektantów poszerzenia tego odcinka.

Autostrada ma też o pół metra szerszy pas awaryjny i pobocze gruntowe niż droga ekspresowa (odpowiednio 3 m - 1,25 m oraz 2,50 m - 0,75 m). Pod budowę autostrady potrzebujemy minimum 60, lub gdy mają być trzy pasy ruchu, 70 metrów pasa drogowego. Dla ekspresówek będzie to odpowiednio o 20 metrów mniej.

Skrzyżowanie autostrady z inną autostradą, drogą ekspresową lub klasy GP (główna ruchu przyspieszonego) możliwe jest tylko na węźle drogowym. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się węzeł na skrzyżowaniu z drogą klasy G. W przypadku dróg ekspresowych jest podobnie, ale dopuszcza się w wyjątkowych sytuacjach jednopoziomowe skrzyżowanie skanalizowane na przecięciu z drogą klasy GP. Dla drogi klasy G może to być węzeł lub skrzyżowanie skanalizowane, a dla przecięcia z drogą klasy Z dopuszcza się wyjątkowo skrzyżowania na prawe skręty.

Kierowca jadący autostradą lub drogą ekspresową nie dostrzeże różnic w kwestii rozwiązań technicznych odpowiadających za bezpieczeństwo poruszania się po drodze. Na drogach obu klas stosowane są takie same bariery, ogrodzenie trasy, przejścia dla zwierząt. Jedynie na płatnych odcinkach autostrad zauważy urządzenia łączności alarmowej. Przypomnijmy, że na autostradzie kierowcy pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony mogą rozwinąć prędkość maksymalną 140 km/h. Na dwujezdniowej drodze ekspresowej 120 km/h, a na jednojezdniowej esce 100 km/h. Dla kierowców pojazdów powyżej 3,5 tony (poza niektórymi autokarami) nie ma żadnej różnicy, zarówno na autostradzie jak i na drodze ekspresowej mogą maksymalnie rozpędzić się do 80 km/h. Jedynie wspomniane autokary, ale tylko ze specjalnym wyposażeniem technicznym, mogą rozpędzić się do 100 km/h. Każdego kierowcę obowiązuje ruch prawostronny i utrzymanie odstępu, zalecamy 3 sekund pomiędzy pojazdami.