Książka zamiast lustracji UAM

W 2007 roku senat UAM powołał komisję historyczną, która miała zająć się zbadaniem przeszłości kadry naukowej poznańskiego uniwersytetu. Lustracja utknęła jednak w martwym punkcie kiedy okazało się, że zakres koniecznych badań archiwalnych byłby bardzo rozległy, a prace wymagałyby wiele czasu i zaangażowania. Równolegle, na własną rękę wyzwanie zbadania przechowywanych w Instytucie Pamięci Narodowej akt SB dotyczących uniwersytetu podjął się prof. Kazimierz Świrydowicz. Zmierzył się z przeszłością, mimo iż nie jest historykiem, a naukowo zajmuje się logiką i filozofią. Motywowała go przeszłość opozycyjna (był inwigilowany i aresztowany). Książka "Uniwersytet im. A. Mickiewicza w oczach służb specjalnych PRL. Wybór źródeł z lat 1982-1989" jest ukoronowaniem jego czteroletnich badań.

Publikacja na długo przed wydaniem wzbudzała obawy i kontrowersje. "Korytarzowi" krytycy prof. Świrydowicza kwestionowali jego zawodowe kompetencje do zajmowania się sprawami historycznymi, a zarazem obawiali się, że książka będzie miała charakter typowo rozliczeniowy. Opublikowana przez Wydawnictwo Naukowe UAM książka rozwiewa tego rodzaju obawy.

- Moim celem nie było przeprowadzenie lustracji. Zamierzałem przedstawić dokumentację działań prowadzonych przez SB przeciwko środowisku uniwersyteckiemu - wyjaśnia prof. Kazimierz Świrydowicz. - Książka jest dowodem na to, że mimo ogromnego zaangażowania aparatu bezpieczeństwa i stosowania represji związana z działalnością opozycyjną kadra UAM wyszła ze starcia z bezpieką z twarzą. Tylko nieliczni mają powody do tego, by dziś wstydzić się spojrzeć w lustro.

Zasadniczą częścią książki jest zachowany unikatowy zbiór codziennych raportów SB z inwigilacji UAM w 1982 roku oraz zachowana dokumentacja działań prowadzonych przez bezpiekę wobec pracowników uniwersytetu, którzy zdecydowali się udostępnić je autorowi . W tej części znajdują się dokumenty dotyczące źródeł informacji SB. Wśród nich znalazły się fragmenty teczki TW "Leńskiego", Dariusza Matelskiego (ujawnionego publicznie w 2005 roku), wraz z reprodukcjami własnoręcznie pisanych doniesień.

Książka opatrzona jest wstępem i komentarzem historyków. Jej uzupełnieniem są biogramy i fotografie oficerów SB inwigilujących UAM oraz wykazy współpracowników bezpieki.

- To cenna pozycja. Jak dotąd niewiele polskich uniwersytetów doczekało się wydania tak obszernej dokumentacji działań prowadzonych przez SB - uważa prof. Andrzej Paczkowski, przewodniczący Rady Instytutu Pamięci Narodowej, który był recenzentem książki.

Czytaj także https://gloswielkopolski.pl/agent-sb-napisal-ksiazke-dla-kombatantow-czerwca56/ar/61257