Majątek Kościelna Wieś należał do twórcy święta piwa Oktoberfest [FOTO]

Trudno dziś stwierdzić, czym się kierował król Maksymilian I Bawarski, gdy kupował majątek pod Kaliszem. Na pewno nie sentymentem do polskiej ziemi, choć jakieś związki z Rzeczpospolitą miał, bowiem jego prapradziadkiem był Bogusław Radziwiłł, ten sam książę Bogusław, dobrze nam znany z sienkiewiczowskiego "Potopu".

Nie od razu dawny majątek kościelny stał się własnością władcy Bawarii. Najpierw w 1797 roku rząd pruski skonfiskował włości klasztoru w Kościelnej Wsi, do którego należały też Borczysko, Krzywosądów, Piotrów, Głogowa i część Pawłówka. Według autora pracy na temat parafii Kościelna Wieś ks. Pawła Nasiadka, najpierw majątek został nadany radcy królewskiemu Friebenfeldowi, a koło 1800 roku został przejęty przez księcia i zarazem landgrafa heskodarmsztadzkiego Jerzego Karola. Już jednak w 1806 r. odsprzedaje on majątek, do którego należą Kościelna Wieś, Borczysko, Piotrów, Głogowa, Kuchary, Podlesie, Laski, Nowa Wieś, część Pawłówka, Dzierżanowo i pustkowie Baron za 4,5 miliona bawarskiemu królowi Maksymilianowi Józefowi.

Rok 1806 był ważny w dziejach Bawarii z kilku powodów. 1 stycznia rządy objął w tym kraju król Maksymilian I. Kilka miesięcy później władca przyłączył się do Napoleona Bonaparte, który właśnie tworzył na skrawku dawnej I Rzeczpospolitej Księstwo Warszawskiego. Blisko granicy księstwa leżał majątek Kościelna Wieś i być może zainteresowanie bawarskiego władcy tymi terenami związane było właśnie ze zmianami granic w Europie. Po klęsce Napoleona w 1813 r. Maksymilian szybko przystąpił do antyfrancuskiej koalicji, zachowując tron. Wcześniej jednak ożenił swojego syna Ludwika.

12 października 1810 r. z okazji ślubu Ludwika, późniejszego króla Bawarii i jego wybranki, księżniczki Teresy von Sachsen-Hildburghausen, zorganizowane zostały na łąkach przed murami miasta wyścigi konne. Ponieważ książę Ludwik pasjonował się starożytnością, zawody odbyły się w stylu starożytnych igrzysk olimpijskich. Przez lata monachijski Oktoberfest miał przede wszystkim sportowy charakter, ciesząc się ogromną popularnością wśród mieszkańców miasta. Dopiero w 1880 r. władze zezwoliły na sprzedaż piwa w trakcie imprezy, a z czasem zyskała ona przede wszystkim piwny charakter.

W 1825 r., po śmierci Maksymiliana, majątek przejął jego syn Ludwik, który w 1843 r. sprzedał Kościelną Wieś z Borczyskiem Tadeuszowi Zakrzewskiemu. W 1855 r. wieś kupił Jakub Modelski, który dzierżawił ją od 1845 roku, a w 1861 r. majątek otrzymała w ramach spadku wdowa po Jakubie Modelskim - Apolonia Modelska z Długołęckich oraz ich dzieci - Pulcheryna, Alfons i Feliks. Kolejnym właścicielem stał się Józef Kreczunowicz i do Kreczunowiczów Kościelna Wieś należała aż do II wojny światowej.

Skoro wspominamy o likwidacji klasztoru w Kościelnej Wsi, warto wspomnieć o jego założeniu, bo dał on początek samej wsi. Według Konstantego Jana Hładyłowicza najstarsza wzmianka źródłowa o Kościelnej Wsi pochodzi z 1124 r. Zapewne w tamtym czasie to miejsce wybrali sobie norbertanie. Ich konwent miał powstać w latach 1126-38, a więc w czasach Bolesława Krzywoustego. Gdzieniegdzie można przeczytać, że fundatorem klasztoru był Piotr Włostowic, palatyn Bolesława, który w trakcie podróży miał się zachwycić tym miejscem. Skądinąd wiadomo, że Piotr, zwany później Duninem, miał się przyłożyć do fundacji klasztornej, tyle że w Kościelnej Wsi na Kujawach...

Zresztą część historyków uważa, że klasztor stanął znacznie później, pod koniec XII wieku, a jego fundatorem był książę kaliski Mieszko Stary. Zresztą na początku XIII wieku książę hojnie uposażył klasztor, przekazując mu wiele okolicznych wsi.
Na pewno kościół w Kościelnej Wsi, która przez wieki nazywana była właśnie Kościołem, związany był z Kaliszem. Na terenie wczesnośredniowiecznej aglomeracji kaliskiej w dobie romańskiej powstały budowle sakralne. O randze ośrodka kaliskiego świadczy m.in. liczba kościołów na przełomie XII i XIII wieku. Były to: kolegiata św. Pawła, kościoły św. Wojciecha, Najświętszej Maryi Panny, św. Gotarda oraz klasztorny św. Wawrzyńca w Kościelnej Wsi. O tym, że ten ostatni traktowany był jako kaliski świadczy m.in. zapis Jana Długosza w jego "Rocznikach" o założeniu kościoła "ad sanctum Laurentium in Kalisch" (św. Wawrzyńca w Kaliszu).

Krótka historia

W okresie międzywojennym w Kościelnej Wsi nastąpiło scalenie gruntów, a w1929 roku ówczesny właściciel majątku Ludwik Zefiryn Kreczunowicz sprzedał skarbowi państwa 520 hektarów ziemi folwarcznej. Już rok później grunty te zostały przekazane Komendzie Garnizonu Kalisz-Szczypiorno. W ostatnich latach powstało tu osiedle mieszkaniowe.
- Wybierając lokalizację osiedla Panorama kierowaliśmy się jej wyjątkowym położeniem i bliskością natury. Jak widać, okolice Kościelnej Wsi przypadły do gustu nie tylko kaliszanom, ale również doradcom Bolesława Krzywoustego czy bawarskim królom. Niewiele osiedli w Wielkopolsce, a nawet w Polsce może pochwalić się taką przeszłością i królewskimi korzeniami. To ciekawostka, która na pewno zainteresuje wszystkich miłośników historii - komentuje Maciej Garbowicz, kierownik Działu Marketingu i Sprzedaży FB Antczak.

Świątynia w Kościelnej Wsi

Pochodzi z XII lub -jak podają inne źródła - z XIII w. Zbudowana w stylu romańskim, jednonawowa, z dwiema kaplicami. W XIV i XV w. W świątyni nastąpiła rozbudowa gotycka. Wyburzono m.in. mur absydy. Przedłużono prezbiterium w kierunku wschodnim. Kolejna rozbudowa miała miejsce w XVII i XVIII w. Wówczas wewnątrz wykonano barokowe ołtarze. W tym samym czasie do ścian nawy dobudowano dwie kaplice i obszerną zakrystię.
W 1776 r. wzniesiono kruchtę zachodnią. W latach 70-80 XIX w. teren kościelny otoczono murem z bramą, wykonano murowaną dzwonnicę w północno-zachodnim narożniku ogrodzenia kościoła. Do lat 70. XX w. istniał, częściowo zrujnowany, budynek poklasztorny, który ostatecznie całkowicie rozebrano.

ZiemiaKaliska.com.pl Dołącz do naszej społeczności na Facebooku!