Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Opieka profilaktyczna nad dzieckiem. Nowoczesna Podstawowa Opieka Zdrowotna

Materiał Partnera
evgeny/istockphoto.com
W trosce o zdrowie dziecka bardzo ważna jest rola POZ, która wykonuje badania profilaktyczne, testy przesiewowe, szczepienia czy ocenę bilansu zdrowotnego na poszczególnych etapach rozwoju wiekowego dziecka. Równie ważną rolę pełni POZ we wspieraniu i ukierunkowaniu rodziców w rozwoju dziecka począwszy już od wieku niemowlęcego.

Jak aktualnie wygląda profilaktyczna opieka zdrowotna nad niemowlęciem, przedszkolakiem i uczniem w Polsce? Na co rodzice mogą liczyć w ramach świadczeń finansowanych przez NFZ? Kiedy i jakie badania lekarskie i testy przesiewowe wykonuje się, aby ocenić rozwój dziecka?

Każde nowo narodzone dziecko w naszym kraju otrzymuje przy wypisie ze szpitala książeczkę zdrowia dziecka. Ten dokument zawiera, między innymi, informację o terminach i zakresie profilaktycznych badań lekarskich testów przesiewowych oraz profilaktycznych świadczeniach stomatologicznych. Zakres badań jest dostosowany do wieku dziecka – u małych dzieci (0-4 lata) jest on inny niż u dzieci starszych (5-19 lat). Świadczenia profilaktyczne zagwarantowane przez państwo pozwalają ocenić prawidłowość rozwoju dziecka, umożliwiają wczesną identyfikację chorób i nieprawidłowości oraz dają podstawę do wdrożenia odpowiedniego postępowania, aby zahamować rozwój chorób lub zmniejszyć negatywne ich skutki dla zdrowia dziecka w przyszłości. Dodatkowo, każde dziecko ma kartę szczepień ochronnych, w której odnotowuje się wykonanie szczepień w okresie całego życia dziecka do dorosłości (do 19 r.ż.).

W Polsce wszystkie dzieci i młodzież do zakończenia nauki w szkołach ponadpodstawowych mają prawo do korzystania z opieki zdrowotnej bezpłatnie, również wtedy, gdy ich rodzice nie są ubezpieczeni.

Testy przesiewowe, profilaktyczne badania lekarskie, szczepienia

Odpowiednia opieka w dzieciństwie i młodości ma istotny wpływ na przyszłe losy zdrowotne człowieka.Właściwe wybory dotyczące sposobu odżywiania dziecka, odpowiedniej pielęgnacji, wyrabiania prawidłowych nawyków zdrowotnych oraz sprzyjające wielostronnej aktywności fizycznej wpływają na budowanie potencjału zdrowotnego ważnego w dorosłym życiu.
Działania profilaktyczne obejmują między innymi:

  • testy przesiewowe noworodków w kierunku wykrycia chorób genetycznych,
  • badania profilaktyczne i testy przesiewowe wykonywane przez lekarza, lekarza dentystę oraz położną i pielęgniarkę w ramach POZ,
  • szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane według Programu Szczepień Ochronnych (PSO) opracowanego w postaci tzw. kalendarza szczepień.

Testy przesiewowe noworodków

Są to specjalistyczne badania laboratoryjne wszystkich urodzonych dzieci i mają na celu wczesne wykrycie wad wrodzonych i chorób o podłożu genetycznym, których rozpoznanie ich na wczesnym etapie życia daje szansę na odwrócenie szkodliwych skutków lub znaczne złagodzenie przebiegu choroby.

Są to badania obowiązkowe i bezpłatne dla wszystkich noworodków przychodzących na świat w Polsce. Choroby te w okresie noworodkowym nie dają widocznych objawów, ale w późniejszym okresie mogą mieć poważne następstwa w postaci opóźnienia rozwoju fizycznego lub psychicznego. Wykrycie choroby lub nieprawidłowości daje możliwość szybkiego wdrożenia leczenia lub postępowania ograniczającego skutki choroby (np. zastosowanie właściwej diety w fenyloketonurii lub wczesne rozpoczęcie podawania preparatów hormonalnych w przypadku wrodzonej niedoczynności tarczycy).
Testy polegają na wykonaniu badań laboratoryjnych z kropli krwi pobieranej od dziecka w 3-4 dniu po urodzeniu. W naszym kraju obligatoryjnie bada się noworodki w kierunku fenyloketonurii, wrodzonej niedoczynności tarczycy, mukowiscydozy, wrodzonego przerostu kory nadnerczy i 23 innych wrodzonych rzadkich wad metabolizmu.

U niemowląt w 6-7 tygodniu życia wykonywane jest – na podstawie skierowania od lekarza POZ – badanie USG stawów biodrowych w kierunku dysplazji stawów biodrowych.

Profilaktyczne badania lekarskie w wieku niemowlęcym przeprowadza lekarz POZ w następujących okresach życia dziecka:
w 1-2 tygodniu życia,
6-9 tygodniu życia
(w terminie szczepień),
3-4 miesiącu życia
(w terminie szczepień),
6 miesiącu życia,
9 miesiącu życia,
12 miesiącu życia.

Wówczas dokonuje się oceny stanu ogólnego i rozwoju psychomotorycznego, w szczególności pomiary masy i długości ciała oraz ocenę prawidłowości budowy i funkcjonowania narządu wzroku, słuchu oraz ruchu. Ważnym elementem profilaktycznego badania lekarskiego jest edukacja zdrowotna, która polega na udzielaniu odpowiedzi na wątpliwości i pytania rodziców, przekazaniu zaleceń dotyczących żywienia i skuteczności karmienia piersią, pielęgnacji, zapewnieniu bezpiecznego środowiska dziecka (wolnego od dymu tytoniowego i hałasu), promowaniu zdrowego stylu życia w rodzinie oraz działaniach profilaktycznych (w szczególności podawanie witaminy D oraz szczepienia ochronne).

Bilanse w wieku po niemowlęcym

Również zdrowe dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym powinny być systematycznie badane przez lekarza POZ, czyli odbyć tzw. bilans zdrowia. Badania w tym okresie mają na celu ocenę rozwoju fizycznego, motorycznego oraz psychicznego dziecka. Zakres tego, co lekarz powinien zbada i oceni w trakcie wykonania bilansu, jest dokładnie określone w przepisach o świadczeniach gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Wówczas dokonuje się oceny rozwoju fizycznego (pomiary masy ciała i wzrostu, ciśnienia krwi, określanie wskaźnika BMI) oraz narządów zmysłu: wzroku, słuchu, mowy, równowagi. Od niedawna podczas każdej wizyty profilaktycznej, począwszy od tej w 3. roku życia, lekarz mierzy dziecku ciśnienie tętnicze krwi. Jeżeli lekarz stwierdzi tak potrzebę, może zlecić wykonanie żłobkowym i przedszkolnym powinny być systematycznie badane przez lekarza POZ, czyli odbyć tzw. bilans zdrowia. Badania w tym okresie mają na celu ocenę rozwoju fizycznego, motorycznego oraz psychicznego dziecka. Zakres tego, co lekarz powinien zbadać i ocenić w trakcie wykonania bilansu, jest dokładnie określone w przepisach o świadczeniach gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Wówczas dokonuje się oceny rozwoju fizycznego (pomiary masy ciała i wzrostu, ciśnienia krwi, określanie wskaźnika BMI) oraz narządów zmysłu: wzroku, słuchu, mowy, równowagi. Od niedawna podczas każdej wizyty profilaktycznej, począwszy od tej w 3. roku życia, lekarz mierzy dziecku ciśnienie tętnicze krwi. Jeśli lekarz stwierdzi taką potrzebę, może zlecić wykonanie u dziecka badań laboratoryjnych krwi i moczu.

Dziecko w wieku przedszkolnym powinno odbywać wizyty profilaktyczne w wieku 2, 4 i 5 lat. Gdy dziecko rozpocznie naukę w szkole, badanie wykonuje się w wieku 6 lat oraz w pierwszej klasie, czyli w wieku 6-7 lat. Następnie – co 2 lata aż do końca edukacji w szkole ponadpodstawowej.

Cykl powstał we współpracy z Ministerstwem Zdrowia.

Opieka profilaktyczna nad dzieckiem. Nowoczesna Podstawowa Opieka Zdrowotna

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski