Szamotuły i ziemia szamotulska. Region, który tętni pięknem folkloru

Pielęgnowane i kultywowane przez kolejne pokolenia mieszkańców elementy kultury ludowej są wyrazem silnego związku łączącego szamotulan z tradycjami małej ojczyzny. Chęć ocalenia od zapomnienia haftu szamotulskiego, rodzimych tańców oraz pieśni czy stroju regionalnego przekłada się na szereg inicjatyw podejmowanych lokalnie. Wśród nich wymienić należy projekt Stowarzyszenia Wolna Grupa Twórcza „Tańczymy na plyndzu”, dzięki któremu mieszkańcy poznają podstawowe kroki tańców regionalnych, a także działania Szamotulskiego Ośrodka Kultury z dumą propagującego rodzimy folklor. Ten bowiem wraz z całą swoją obyczajowością zajmuje szczególne miejsce w dziejach ziemi szamotulskiej. W wyjątkowy sposób wpisuje się w nie również Zespół Folklorystyczny „Szamotuły”, który swoimi występami, a także obecnością na ważnych dla miasta wydarzeniach powoduje, iż region nieustannie folklorem tętni!

- To najwspanialszy ambasador naszego regionu i miasta. Artystycznie zespół profesjonalny, zapraszany na międzynarodowe festiwale w kra-ju i za granicą. Z drugiej strony to grupa fantastycznych zapaleńców: choreografów, tancerzy, śpiewaków i muzyków, którzy każdego dnia udowadniają, że wielopokoleniowa, rodzinna pasja może być wspaniałym sposobem na naukę i promocję rodzimej kultury - podkreśla Włodzimierz Kaczmarek, burmistrz miasta i gminy Szamotuły.

Historia Zespołu Folklorystycznego „Szamotuły” sięga lat 30. minionego wieku. Od samego początku podstawowym celem jego działalności była dbałość o zachowanie dawnej odrębności kulturowej ziemi szamotulskiej, jej tańców, pieśni i strojów. Propagatorów tradycji i kultury ludowej regionu było wielu. Każdy z nich odegrał ważną rolę w odbudowywaniu jej zanikających śladów. Wśród nich Stanisława Koputowa, kapela rodziny Orlików, a także znana folklorystka Janina Foltyn - współzałożycielka i wieloletni kierownik zespołu. Przez ponad 60 lat pełniła też rolę jego choreografa.

Swój pierwszy powojenny koncert „Szamotuły” dały 16 maja 1945 roku. W późniejszych latach zespół brał udział w przeglądach i festiwalach folklorystycznych odbywających się na całym świecie. Na koncie ma m.in. prezentację folkloru szamotulskiego w Polskiej Kronice Filmowej, występ w komedii Tadeusza Chmielewskiego „Nie lubię poniedziałku” oraz udział w Dożynkach Centralnych na Stadionie Narodowym w roku 1967.

W maju 2011 roku kierownikiem zespołu został Maciej Sierpiński - wieloletni tancerz Zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie” i pasjonat folkloru. Dziś - blisko stuosobowe, wielopokoleniowe „Szamotuły” - przeżywają renesans. Tańczą, śpiewają, najmłodsi grają na fletach. Tancerzom towarzyszy tradycyjna kapela ludowa na klarnet, marynę (bas) i skrzypce.

Zespół ma na koncie wiele osiągnięć, m.in. Nagrodę im. Oskara Kolberga (1985). Jest laureatem 31. Ogólnopolskiego Konkursu Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie (2015) za wykonanie „Wesela szamo-tulskiego”. Otrzymał także nagrodę „za jego wierną z tradycją prezentację” na największym międzynarodowym festiwalu folkloru w Europie, 54. Tygodnia Kultury Beskidzkiej (2017).

„Szamotuły” z powodzeniem koncertują w kraju i na świecie. Uświetniają wiele imprez lokalnych, corocznie prezentują obrzęd dożynkowy. Zespół nagrał również płytę z kolędami i pastorałkami.

W jego repertuarze znajdują się zarówno tańce szamotulskie, jak i obrzędy ludowe. Członkowie zespołu prezentują tańce, pieśni i przyśpiewki z regionu Kurpi, Rzeszowszczyzny i Lubelszczyzny oraz tańce narodowe, tj. kujawiak z oberkiem, krakowiak i polonez. Z kolei w repertuarze grupy dziecięcej, obok tańców, przyśpiewek i zabaw szamotulskich, znajdują się również te z regionu Górnego Śląska połączone ze zwyczajem topienia Marzanny oraz z Zachodniej Wielkopolski, a także zabawy związane z dawnym folklorem podwórkowym.

Zespół Folklorystyczny „Szamo-tuły” działa w strukturach Szamotulskiego Ośrodka Kultury.