W Polsce przebywa blisko 1 mln uchodźców z Ukrainy. Jak dużo z nich planuje wrócić do ojczyzny? Co z polskim rynkiem pracy? (wideo)

– Według naszych badań jasno pokazują, że 2/3 respondentów planuje powrót do swojego kraju – tłumaczy w rozmowie ze Strefą Biznesu Anatoliy Zymnin, rzecznik prasowy Platformy Migracyjnej EWL. – Blisko 1,3 badanych deklaruje, że chce wrócić na Ukrainę od razu po zakończeniu wojny, a 45 proc. jest skłonna wrócić do kraju w ciągu najbliższych miesięcy, nie czekając na zakończenie wojny – dodaje.

Jak podaje Zymnin, powołując się na dane Eurostatu, w Unii Europejskiej może przebywać około 4 mln uchodźców z Ukrainy. – W Polsce znajduje się obecnie niecały 1 mln Ukraińców, co plasuje ją na drugim miejscu, tuż za Niemcami – mówi i dodaje, że pod koniec zeszłego roku, a nawet jeszcze na początku roku mówiło się, że w Polsce przebywa najwięcej osób z Ukrainy, które uciekały przed wojną.

– W szczytowym momencie wydano blisko 1,5 mln nr PESEL UKR – podaje. – Jednak od końca zeszłego roku widzimy, że liczba Ukraińców przebywających w Polsce cały czas się obniża, dochodząc pod koniec maja do około 990 tys. takich osób – przyznaje. – Jednocześnie widzimy wzrost liczby ukraińskich uchodźców w krajach Zachodniej Europy – dodaje.

Zymnin wymienia tutaj naszych zachodnich sąsiadów – Niemcy, gdzie od jesieni zeszłego roku do maja br. liczba uchodźców z Ukrainy wzrosła o 400, a nawet 500 tys., sięgając obecnie 1,1 mln osób. Obecnie niemal 2/3 Ukraińców wskazuje Niemcy jako kraj, w którym poszukiwało zatrudnienia w ciągu ostatniego roku. Istotne jest, że wśród migrantów przedwojennych odsetek poszukujących pracy za Odrą jest o 25 pkt proc. wyższy niż wśród uchodźców wojennych (69 proc. wobec 44 proc.).

Zdaniem ekspertów EWL, tak wysoki wynik naszych zachodnich sąsiadów może być skutkiem wprowadzonych w związku z rosyjską inwazją zmian w europejskim prawie migracyjnym oraz ogromnego zapotrzebowania Niemiec na pracowników zagranicznych.

Perspektywa członkostwa Ukrainy zarówno w NATO, jak i w Unii Europejskiej stanowi kluczowy czynnik motywujący ukraińskich uchodźców do powrotu do swojej ojczyzny po zakończeniu wojny – wynika z badania "Obywatele Ukrainy na polskim rynku pracy. Nowe wyzwania i perspektywy", przeprowadzonego przez Platformę Migracyjną EWL, Fundację EWL oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego

Badanie pokazało, że 43 proc. uchodźców wojennych i 40 proc. migrantów przedwojennych, przebywających obecnie w Polsce, wyraża chęć powrotu do Ukrainy w przypadku przystąpienia tego kraju do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Ponadto 51 proc. uchodźców, którzy znaleźli schronienie w Polsce po wybuchu wojny, i 67 proc. migrantów ekonomicznych, którzy przyjechali do naszego kraju przed 24 lutego 2022 roku, wskazuje na fakt, że do powrotu najbardziej motywuje ich perspektywa akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej.

Wśród innych czynników zachęcających do powrotu do Ukrainy, respondenci wymieniają również kwestie gospodarcze, takie jak wzrost poziomu wynagrodzenia, poprawa warunków pracy oraz ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Ponadto istotne dla nich są również aspekty rodzinne, takie jak możliwość ponownego połączenia się z bliskimi pozostającymi w Ukrainie. Dodatkowo zarówno migranci, jak i uchodźcy podkreślają konieczność przeprowadzenia szeregu reform w dziedzinie sprawiedliwości, opieki zdrowotnej, edukacji i bezpieczeństwa.

Okazuje się, że ponad 4 na 10 obywateli Ukrainy (43 proc.) mieszkających w naszym kraju w miastach powyżej 50 tys. mieszkańców, deklaruje gotowość do przeprowadzki do mniejszych miejscowości, jeżeli zostanie im zapewnione zatrudnienie i dobre warunki dla funkcjonowania rodziny gotowi do przeniesienia się z dużych miast do mniejszych miejscowości – wynika z raportu „Obywatele Ukrainy na polskim rynku pracy. Nowe wyzwania i perspektywy”.

Zdaniem Rafała Mroza, dyrektora operacyjnego Platformy Migracyjnej EWL, początkowo większość ukraińskich uchodźców przybywała do dużych miast Polski, lecz więcej ofert pracy pojawiało się w mniejszych miejscowościach, gdzie w wolnych strefach ekonomicznych działa wiele przedsiębiorstw, a pracodawcy zazwyczaj nie wymagają wysokich kwalifikacji czy znajomości języka. Z kolei w dużych aglomeracjach wakaty często są w sektorze usług, gdzie znajomość języka polskiego jest kluczowa.

Wśród przebywających w naszym kraju obywateli Ukrainy zdecydowanie obniżyła się chęć poszukiwania pracy w innych państwach niż Polska – wynika z badań EWL oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Tuż przed wybuchem wojny 55 proc. ukraińskich obywateli w naszym kraju deklarowało, że szukało zatrudnienia poza granicami Polski. W 2023 roku odsetek ten jest ponad dwukrotnie mniejszy i wynosi 24 proc. Wśród uchodźców wojennych wynosi on 14 proc.

Zdaniem autorów badania, fakt ten świadczy o tym, że Polska w odpowiedni sposób zaspokoiła potrzeby obywateli Ukrainy związane z aktywizacją zawodową oraz sprostała ich oczekiwaniom zarówno tych, którzy uciekali przed wojną, jak i tych, którzy szukali w naszym kraju zatrudnienia.