"Kosmos to obszar przeznaczony dla cierpliwych i wytrwałych inwestorów". Polski przemysł kosmiczny na konferencji Impact'22

W 2020 r. globalna gospodarka kosmiczna była warta 447 mld USD. Przodują Amerykanie, ale drugą pozycję na świecie ma europejski przemysł kosmiczny – jego wartość została oszacowana na 53-62 mld EUR. Z kolei wielkość rynku związanego z technologiami kosmicznymi w Polsce Polska Agencja Kosmiczna w 2020 r. szacowała na 331 podmiotów. Jego wartość wynosi 7,3 mld złotych.

Obszary, w których działają polskie startupy, to przede wszystkim automatyka, robotyka i systemy sterowania. Drugim najczęściej wskazywanym obszarem jest wykorzystanie danych satelitarnych, a następnie oprogramowanie.

– Na dojrzałych rynkach olbrzymią rolę w transferze technologii odgrywają agencje kosmiczne. To agencja wytycza pewne standardy i trendy w transferze technologii. Dlatego można powiedzieć, że to Europejska Agencja Kosmiczna w zasadzie zbudowała ten przemysł w Polsce i nadal będzie odgrywać w nim istotną rolę

– mówi Tomasz Snażyk, prezes Startup Poland.

Z pewnością Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) nadal będzie pewną bazą dla polskiego sektora kosmicznego, jednak coraz więcej firm, opierając się na kilku lub kilkunastu projektach zrealizowanych już dla ESA, rozwinęło swoje technologie na tyle, że mogą one wejść w fazę komercyjną. Jednak zdaniem ekspertów dalszy rozwój sektora kosmicznego w Polsce będzie w dużej mierze zależał od tego, kiedy i w jakiej postaci zostanie uchwalony Krajowy Program Kosmiczny. To ten dokument określi rolę administracji państwowej czy wojska jako klienta polskich firm kosmicznych. Zamówienia państwowe mogłyby stać się kołem zamachowym dla rozwoju biznesu kosmicznego w Polsce, także w obszarze komercyjnym.

Z badań przeprowadzonych przez Startup Poland wynika, że dotąd większość firm kosmicznych w Polsce korzystała z własnych środków. Spora część wskazała także na źródło kapitału w postaci krajowego akceleratora, a nieco mniej na lokalnego anioła biznesu. Przy tym w odpowiedziach firm widać wyraźnie, że rynek VC nie jest specjalnie zainteresowany inwestycjami w sektorze kosmicznym. Stosunkowo niewielka jest także obecność inwestorów branżowych.

Zastanawiając się, dlaczego tak mało w polskim sektorze kosmicznym mamy inwestycji prywatnych, trzeba zwrócić uwagę na specyfikę biznesu kosmicznego. Kluczową rolę odgrywają instytucje i różnego rodzaju fundusze publiczne.

– Kosmos to obszar przeznaczony dla cierpliwych i wytrwałych inwestorów - z pewnością nie jest dobrym kierunkiem dla tych, którzy chcą w ciągu 2-3 lat wyjść z takiej inwestycji zwielokrotniając swoje zyski. A w takich instytucjach jak ARP, NCBR, czy PARP mamy inny cel. Generowanie zysku jest tu oczywiście również istotne, ale nasze inwestycje mogą mieć dłuższy horyzont czasowy i wesprzeć firmy w komfortowym, organicznym wzroście w tym niełatwym biznesie

– mówi Paweł Pacek, dyrektor Biura Rozwoju Technologii w Agencji Rozwoju Przemysłu, która utworzyła unikatowy instrument finansowy, adresowany przede wszystkim do małych i średnich firm sektora kosmicznego.

Jak wynika z badań Startup Poland, największą barierą, która staje na drodze rozwoju kosmicznych startupów, są kłopoty z pozyskaniem finansowania na kolejnych etapach rozwoju. Ponadto, zdaniem founderów system zamówień publicznych i szerzej rozumiane podejście administracji do tej branży nie wspiera jej w wystarczającym stopniu. W tym obszarze pomóc ma Polska Agencja Kosmiczna, powołana do życia w 2014 r. jako jednostka wykonawcza Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Zasadniczą bolączką przedsiębiorców z sektora kosmicznego pozostają odsuwające się wciąż w czasie wejście w życie i faktyczna realizacja Krajowego Programu Kosmicznego, będącego tzw. mapą drogową dla rozwoju tego sektora w Polsce. Poprzedni KPK – na lata 2019-2021 w praktyce nie został przyjęty do realizacji, a prace nad kolejnym programem – na lata 2022-2026 wciąż są w fazie konsultacji. W grudniu 2021 r. POLSA ogłosiła nową strukturę organizacyjną, mającą lepiej odpowiadać potrzebom związanym z realizacją celów Polskiej Strategii Kosmicznej oraz Krajowego Programu Kosmicznego.