Łysienie plackowate: czy jestem chory? Co to za choroba i jakie są jej przyczyny? Jak leczyć łysienie plackowate u dzieci i dorosłych?

Łysienie plackowate (łac. alopecia areata) to choroba skórna, która polega na miejscowej utracie włosów głowy. Zmiany te mogą powstawać nie tylko na owłosionej skórze głowy, lecz także w innych miejscach ciała (np. na brwiach, pod pachami itd).

Choroba może prowadzić do poważnych zaburzeń psychologicznych, spowodowanych brakiem akceptacji swojego wyglądu.

Łysienie plackowate - objawy

Im wcześniej pojawiają się objawy łysienia plackowatego, tym trudniejsze jest jego leczenie. Początek choroby zwykle ma miejsce w dzieciństwie lub w młodym wieku (najczęściej osoby pomiędzy 20., a 40. rokiem życia).

Łysienie plackowate współwystępuje z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym:

• bielactwem,
• toczniem rumieniowatym,
• cukrzycą typu I
• zapaleniem tarczycy typu Hashimoto.

Czynniki mogą być również naczyniowe oraz psychiczne (wynikające z zaburzeń układu nerwowego).

Łysienie plackowate może mieć podłoże genetyczne (występowanie rodzinne stwierdza się u 20-60 % chorych). Zauważa się również zwiększone występowanie choroby u krewnych pierwszego stopnia lub bliźniąt jednojajowych.

Po zauważeniu miejscowej utraty włosów należy udać się do dermatologa lub trychologa.

Jakie są objawy łysienia plackowatego?

Najczęściej łysienie jest widoczne w okolicy potylicznej i czołowo-ciemieniowej. Wśród odmian wyróżnia się następujące postacie:

• łysienie plackowate ogniskowe – ogniska łysienia plackowatego występują w obrębie skóry głowy lub innych okolicach ciała (twarz, tułów, kończyny)
• łysienie plackowate całkowite – dotyczy wszystkich włosów w obrębie owłosionej skóry głowy (także brwi i rzęs)
• łysienie plackowate uogólnione – obejmuje wszystkie lub prawie wszystkie włosy na ciele
• łysienie plackowate złośliwe – łysienie uogólnione o długotrwałym przebiegu, niepoddające się leczeniu
• łysienie plackowate wężykowate (obrzeżne) – pasmowate wyłysienie głowy na obrzeżu w okolicach skroniowych, potylicznej i czołowej
• łysienie plackowate pasmowate – postać odwrócona – wyłysienie rozszerza się od środka głowy na zewnątrz
• łysienie plackowate rozlane (siateczkowate) – nie można wyróżnić oddzielnych ognisk wyłysienia.

Łysienie plackowate u dzieci

W przypadku wystąpienia łysienia plackowatego u dzieci bardzo ważne jest wsparcie psychologiczne. Czasami udaje się wykryć czynnik stresujący i znaleźć rozwiązanie dla konfliktowej sytuacji. Dla przykładu, jeśli dziecko traci włosy pod koniec wakacji i stresuje się nauką jakiegoś konkretnego przedmiotu, można zaproponować rozmowę z dyrektorem szkoły na temat zmiany nauczyciela danego przedmiotu czy przejście na tryb nauki indywidualnej.

Jeśli utrata włosów jest przyczyną pogorszenia wyników w nauce u dziecka, rodzic powinien obniżyć wymagania i bardziej zaangażować się w jego wspieranie.

Porady psychologicznej mogą też wymagać rodzice młodego pacjenta, którzy nie są w stanie zaakceptować utraty włosów u swojego dziecka.

Łysienie plackowate leki

Leczenie łysienia plackowatego jest trudne, długotrwałe i może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Wybór terapii zależy od wieku, ilości utraconych włosów oraz efektów ubocznych, które może spowodować leczenie.

Stosuje się następujące środki lub metody:

• płyny do stosowania na skórę głowy oparte na minoksydylu pobudzają porost włosów. Roztwór wciera się w chore miejsca dwa razy dziennie. Niestety, mogą wystąpić skutki uboczne w postaci miejscowych reakcji skórnych: zaczerwienienie i łuszczenie
• preparaty o działaniu immunosupresyjnym: cyklosporyna (doustnie) kortykosteroidy (doustnie i/lub miejscowo)
• fotochemioterapia (PUVA - psoraleny UVA) - pacjent otrzymuje psoralen (lek uczulający na światło), a następnie naświetlany jest wyselekcjonowanymi promieniami UVA. Naświetlania prowadzi się trzy razy w tygodniu
• krioterapia - stosowanie krioterapii w tym przypadku powinno być bardzo ostrożne, ponieważ nawet krótkotrwałe nadmierne obniżenie temperatury może doprowadzić do uszkodzenia mieszków włosowych
• immunoterapia miejscowa - najlepiej udokumentowane leczenie łysienia plackowatego. Polega na wywoływaniu nadwrażliwości kontaktowej za pomocą silnych alergenów kontaktowych
• Najnowsza, jeszcze eksperymentalna, metoda leczenia łysienia plackowatego oparta jest na środku o nazwie ruksolitynib. Naukowcy z Columbia University przez pięć miesięcy dwa razy dziennie podawali trójce pacjentów z umiarkowanym lub ciężkim łysieniem plackowatym ten środek i okazało się, że u wszystkich badanych proces utraty włosów zanikł, a dodatkowo włosy zaczęły odrastać.