Nie można ukarać matki, która pije alkohol podczas ciąży

Alkohol jest wyjątkowo wredną toksyną działającą na układ nerwowy dziecka w łonie matki - mówi profesor Janusz Gadzinowski, szef oddziału neonatologii Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego UMP. - Układ nerwowy rozwija się przez cały okres ciąży i może zostać uszkodzony na każdym etapie.

Prof. Gadzinowski obrazowo przedstawia, jak „pijane” komórki, z których budowany jest mózg dziecka, migrują do niewłaściwych obszarów i nie są w stanie podjąć działań, które były ich celem. - Organizm myli się w budowaniu układu nerwowego - opisuje neonatolog.

Nieprawidłowo zbudowany mózg nigdy nie będzie właściwie działał. - Uważam, że w ciąży powinien być kategoryczny zakaz picia alkoholu - mówi prof. Gadzinowski. - Nie ma żadnych dowodów na to, jaka ilość alkoholu w ciąży jest bezpieczna.

Zarówno profesorowi, jak i innym lekarzom pozostaje jedynie apelowanie do sumienia i świadomości przyszłych mam. Nie ma bowiem przepisów, które zabraniałyby spożywania alkoholu w ciąży. Nawet jeśli kobieta spodziewająca się dziecka pije dużo i często. Jak znana służbom porządkowym i pracownikom społecznym kobieta z Łazarza, którą w czasie wakacji często widywano pijaną do nieprzytomności w ósmym miesiącu ciąży. 2 września 28-latka urodziła chore dziecko. Osoby, które zajmowały się noworodkiem, nie mają wątpliwości, że spustoszenia w organizmie małego Mikołaja spowodował alkohol.

Zobacz też: Picie alkoholu w ciąży nie jest przestępstwem

- Ta kobieta jeszcze w ciąży trafiała pijana do naszego szpitala - mówi Lesław Ciesiółka, rzecznik szpitala przy ul. Polnej w Poznaniu. - Za każdym razem zgłaszaliśmy ten fakt policji. Zawiadomiliśmy policję również wtedy, kiedy pacjentka będąca pod wpływem alkoholu urodziła dziecko. Zaraz po porodzie wyszła ona ze szpitala na własne żądanie, a dziecko po 52 dobach trafiło do pogotowia rodzinnego.

Choć informacje o pijącej ciężarnej docierały do policji już wcześniej, dopiero po porodzie funkcjonariusze mogli zająć się sprawą. - Przepisy mówią, że ochrona prawna obejmuje dziecko dopiero w momencie rozpoczęcia akcji porodowej, wtedy kiedy dziecko może przeżyć poza organizmem matki - tłumaczy Andrzej Borowiak, rzecznik wielkopolskiej policji. - Po porodzie, na podstawie zgłoszenia ze szpitala, wszczęliśmy postępowanie w tej sprawie. Jest ono w toku.

U dziecka lekarze stwierdzili prawie 0,5 promila alkoholu we krwi, ale także cechy fenotypowe FAS (płodowy syndrom alkoholowy), takie jak spłaszczona rynienka podnoso-wa, mała żuchwa, uszy nisko usadzone, siodełkowaty nos. W 38. tygodniu ciąży chłopiec urodził się z wagą 2080 g. Lekarze odnotowali również w dokumentacji: ciąża powikłana nadużywaniem alkoholu.

- Takich dzieci z pełnymi objawami FAS nie rodzi się aż tak dużo - przyznaje prof. Gadzi-nowski. - To 10 proc. wszystkich zaburzeń rozwojowych związanych z ekspozycją płodu na działanie alkoholu.

FAS nie zawsze widać gołym okiem. - Jeśli alkohol tylko upośledza inteligencję, a może tak się zdarzyć, to w większości przypadków przeocza się diagnostykę w kierunku FAS. Tak samo, gdy dziecko ma problem z koncentracją, z kojarzeniem faktów, gdy ma kłopoty z nauką.

Profesor Krzysztof Niemiec przeprowadził badania w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie wśród kobiet deklarujących abstynencję w ciąży. Polegały one na sprawdzaniu próbek moczu pod kątem obecności wskaźników rozpadu alkoholu. Okazało się, że co trzecia badana kobieta piła alkohol wiedząc o tym, że jest w ciąży.

Co to za choroba?
Alkoholowy zespół płodowy (FAS) to zespół chorobowy, który jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Jest to choroba nieuleczalna. Do dziś nie określono dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla płodu.

FAS jest najcięższą formą wad wrodzonych, somatycznych i neurologicznych wywołanych na skutek działania alkoholu na płód. Pełnoobjawowy FAS to:

Specyficzne anomalie w budowie twarzy, krótka szyja, niedorozwój płytki paznokciowej, anormalność stawów i kości;

Spowolniony rozwój fizyczny przed i po urodzeniu, opóźnienie wzrostu, niska waga urodzeniowa, mała głowa, opóźnienia rozwojowe;

Zobacz komentarz: Poradnie odwykowe dla ciężarnych?
Objawy wynikające z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego to zaburzenia małej i dużej motoryki, problemy z utrzymaniem równowagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej, zaburzenia sensoryczne w odbieraniu bodźców, w tym głodu, pragnienia, bólu. Zaburzenia uwagi, problemy z pamięcią operacyjną, słabe zdolności adaptacyjne. Trudności w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych, m.in. matematycznych, czasu, pieniądza, odległości.